Techniek: ED-Koplampen & bochtenverlichting

H4 versus LED

We hebben een youngtimer met een klassieke H4-koplamp voorzien van twee moderne LED-koplampen. Eentje zelfs met bochtenverlichting! Heeft een ombouw naar deze lichtgevende dioden echt zin?

De BMW R100R Mystic is inmiddels al 25 jaar oud. De originele ronde Bosch-koplamp met lensglas en H4-pit heeft een ruim bemeten diameter van 180 mm. Het inwendige is al ietwat aangetast waardoor het licht wat melkachtig aandoet. De lichtbundel lijkt echter nog steeds goed. Of zijn we er in de loop der jaren gewoon aan gewend geraakt? De klassieke gloeilamp met gloeidraden voor dim- en grootlicht verdwijnt steeds meer uit het straatbeeld, LED-koplampen met dagrijverlichting en soms zelfs bochtenverlichting zijn ook bij motorfietsen sterk in opmars. En dat niet alleen bij nieuwe modellen.

Techniek – De geschiedenis van de voorvork

Op de accessoiremarkt is er inmiddels een groot aantal LED-alternatieven voor de originele, conventionele koplamp. De voordelen zijn aanzienlijk: grote lichtopbrengst, lange levensduur en veel meer vrijheid bij de vormgeving ervan. Redenen genoeg dus om oud en nieuw eens met elkaar te vergelijken. Zeker nu de nieuwste ombouwsets zelfs met bochtenverlichting leverbaar zijn!

Meten op een muur

Onze youngtimer verlicht op een afstand van 20 meter een witte muur. Daarop kunnen we de verschillen in lichtsterkte en bundel beter vaststellen. Aan de linkerkant hebben we aanvullend nog een motor geparkeerd om het strooilicht en natuurlijk de bochtenverlichting duidelijker zichtbaar te maken. De montage van de accessoire-koplamp is meestal snel uit te voeren. Twee boutjes van de koplamphouder losdraaien, stekker lostrekken en datzelfde vervolgens in omgekeerde volgorde en klaar ben je. Niet vergeten om de koplamp goed af te stellen! Vooral LED-koplampen kunnen met hun scherpe licht-donker overgang tegenliggers snel verblinden. En dat treedt bij onze kort en hard accelererende voertuigen toch al eerder op. De ombouw naar LED-verlichting is overigens nog niet echt goedkoop. Merkproducten zijn er vanaf ongeveer 280 euro; met bochtenverlichting kom je al snel op 500 euro of meer.

Wie niet zo diep in de portemonnee wil grijpen, kan ook proberen om zijn oude koplamp weer wat op te frissen. Als bijvoorbeeld het kunststof koplampglas van buiten bekrast is, kan je dat met een polijstmiddel opknappen. Moeilijker wordt het om een van binnen vervuilde koplamp te reinigen. Die is meestal niet demontabel en alleen toegankelijk via het gat voor de fitting. Dan is het meer gepriegel, maar het loont zich vaak wel. Ook zinvol is het vervangen van de oude H4-lamp door een nieuwer, hoogwaardiger type. Hier leveren fabrikanten als Philips en Osram onder aanduiding van bijvoorbeeld ‘+150%’ H4-lampen. Die zijn weliswaar iets duurder, maar geven daadwerkelijk meer licht dan het origineel. Je haalt daarmee echter niet de lichtsterkte van de LED-alternatieven.

Standaard H4-koplamp van BMW

Fabrikant: Bosch
Diameter lens: 180 mm
Lichtbron: H4-duplolamp 60/55 Watt

De ronde koplamp van Bosch heeft nog een klassiek lensglas met een reflector erachter. De H4-pit is aan de voorzijde voorzien van een afscherming. Die zorgt ervoor dat het licht naar de zijkant tegen de reflector straalt. Van daaruit wordt het op de weg geprojecteerd. De gloeidraad van het dimlicht heeft ook nog een horizontaal afschermplaatje. Dat zorgt ervoor dat het dimlicht alleen tegen de bovenzijde van de reflector schijnt, die het vervolgens omlaag werpt tegen het wegdek. Voor het grootlicht is er een 60-watt-gloeidraad, voor het dimlicht 55 watt.

Dit type koplamp geeft een tamelijk warm, geelachtig licht. Aangenaam is het hoge aandeel strooilicht. Het zorgt ervoor dat je links en rechts van de bundel niet meteen in het pikkedonker zit. Zo blijven je ogen door het minder felwitte licht ook gevoeliger voor zwak omgevingslicht. De uitlichting van de weg zelf is echter relatief diffuus. Ook is overdag je zichtbaarheid voor het overige verkeer minder dan bij LED-koplampen met dagrijverlichting.

Koso ‘Thunderbolt’ LED-koplamp

Fabrikant: Koso
Diameter: 170 mm, helder glas
Lichtbron: LED; dimlicht 9,7 W, grootlicht 15,1 W, dagrijverlichting 4,6 W
Prijs: vanaf € 297,95
Te koop bij: Bihr.eu, caferacerwebshop.com

De complete Koso-koplamp is ook een stylingelement en laat zijn koelribben openlijk zien. Op de achterzijde zijn meerdere schroefdraadbevestigingen aangebracht om verschillende montageposities mogelijk te maken. De platte vorm (hij is maar 86 mm diep) helpt daarbij ook. De leds geven met name in dimlichtstand zeer fel licht (koel wit licht) en zorgen voor een zeer scherpe grens tussen licht en donker. Bijzonder opvallend is de extreem brede lichtbundel. Vergeleken met de standaardkoplamp wordt de weg duidelijk beter uitgelicht, maar het ontbreken van strooilicht is vooral bij het rijden van bochten hinderlijk. Bij grootlicht concentreert de Koso zijn lichtbundel duidelijk meer in het midden en geeft een goed zicht in de verte.

P&W LED-koplamp ‘British Style Typ 8’ met bochtenverlichting

Fabrikant: Paaschburg & Wunderlich
Diameter: 7 inch (177,8 mm), helder glas
Lichtbron: LED; dimlicht 20 W, grootlicht 26 W, dagrijverlichting 15 W
Prijs: € 499,95
Te koop bij: bike-design.com, Highsider-germany.de

Deze nieuwste aanwinst bij de LED-ombouwsets heeft zelfs geïntegreerde bochtenverlichting. Dat gaat bij circa tien graden hellingshoek aan (zie openingsfoto) en verlicht de binnenkant van de bocht zeer gericht. Deze bochtenverlichting is juist bij LED-koplampen met hun scherpe licht-donkergrens een wezenlijk voordeel. Het vrijwel afwezige strooilicht zorgt er namelijk voor dat je bij het insturen van bochten volstrekte duisternis inrijdt. Bij het dimlicht is deze scherpe scheidslijn goed te zien, bij het grootlicht verstrooit de koplamp in zijwaartse richting al duidelijk meer. In beide lichtstanden is het veel beter dan standaard en in combinatie met de bochtenverlichting is het ook een goede investering, zij het geen kleine. Dit model ‘Typ 8’ is ook leverbaar als inzetset in de originele behuizing voor € 459,95.