Doe het zelf!
De uitspraak ‘vaak ben je te bang’ is zeker op klein motorfietsonderhoud van toepassing. Redacteur Nick Enghardt is geen techneut, maar een fervent hobbysleutelaar zoals zovelen. Als hij het kan, kun jij het ook. Komende tijd legt hij je stap voor stap het meest voorkomende motorfietsonderhoud uit.
Heeft de vloeistof in je rempotje inmiddels de kleur van thee waar het zakje te lang in is blijven hangen, dan is het tijd voor nieuwe remvloeistof. Die verkleuring wordt mede-veroorzaakt door vocht in je remvloeistof. Die kleine belletjes vocht kunnen gaan koken waardoor de remwerking afneemt. Als je remhendel inmiddels behoorlijk sponzig aanvoelt, kan dat op lucht in je remsysteem duiden en is het tijd voor actie. Heel moeilijk is het niet, maar een beetje opletten is het wel.
BENODIGDHEDEN
Gereedschap
Rubberen of latex handschoenen
Passende slang (rubber of siliconen)
Flesje of pot om vloeistof op te vangen
Poetsdoeken. Heel veel poetsdoeken!
Remvloeistof
Stap 1 Remvloeistof vervangen
Welke remvloeistof je nodig hebt, staat in de handleiding van je motorfiets. De verschillende merken even daargelaten, is vooral het onderscheid in DOT-code belangrijk.
Dat is verwarrend, aangezien banden ook een DOT-code hebben. Dat komt omdat de codes van zowel banden als van remvloeistof door de Amerikaanse Department of Transportation – kortweg DOT – afgesproken en ingevoerd zijn.
Toch hebben beide een verschillende uitleg. Op de DOT-code van banden komen we in een andere aflevering terug. Nu draait het om de DOT-code op remvloeistof.
Er is onderscheid in DOT 3, DOT 4, DOT 5 en DOT 5.1. Hoe hoger de DOT-waarde, hoe hoger het kookpunt van de remvloeistof. Dit wordt zowel ‘droog’ als ‘nat’ vermeldt. Even uitleggen… Remvloeistoffen DOT 3, 4 en 5.1 zijn wat ze noemen hygroscopisch. Dat wil zeggen dat het vocht aantrekt en opneemt. Net uit de fles meten ze de droge waarde en de natte waarde is gemeten wanneer de vloeistof 3 procent vocht in zich op genomen heeft. Water kookt, zoals de meesten van ons weten, bij 100 graden. Remvloeistof wordt veel warmer en bijvoorbeeld DOT 3 kookt droog pas bij 401 graden. Die 3 procent vocht in de vloeistof verlaagt het kookpunt al snel onder de 300 graden. Als het vocht gaat koken, zet het uit en wordt het een gas. Die belletjes zijn te comprimeren, dus in te drukken en plots werkt je remsysteem niet super meer. Al zijn het maar kleine beetjes, de glycolendelen in je remvloeistof trekken altijd vocht aan. Dat is dan ook de belangrijkste reden je remvloeistof te vervangen, wat we vandaag gaan doen.
Misschien is het je opgevallen dat ik de DOT 5-remvloeistof niet meer genoemd heb. Met reden. DOT 5 is namelijk de vreemde eend in de bijt. In tegenstelling tot DOT 3, 4 en 5.1 is DOT 5 niet op glycol gebaseerd, maar op siliconen. Het is niet hygroscopisch en daardoor langer houdbaar. Het DOT-nummer is relatief hoog en het kookpunt dus ook. Een nadeel is dat het onder geen beding te mengen is met de andere remvloeistoffen, maar nog belangrijker; DOT 5 is comprimeerbaar. Je mist dus een deel van de remwerking.
DOT 5 heeft nog wel een voordeel wat de andere drie niet hebben; de glycol in DOT 3, DOT 4 en DOT 5.1 is een enorm agressief en bijtend spul. Sterker nog, glycol is een belangrijk bestanddeel van verfafbijt. Vandaar de grote hoeveelheid poetsdoeken. Je wilt dit spul echt niet op gelakte delen krijgen. Dus let er goed mee op!
Stap 2 Remvloeistof vervangen
VOORBEREIDING
2.1
Haal het stofkapje van de ontluchtingsnippel en schuif je slangetje er overheen. Wat voor slangetje je hebt, maakt niet zo veel uit zolang hij maar goed over het nippel past. Maar weinig materialen zijn echt permanent bestand tegen de bijtende werking van remvloeistof. Gooi je slangetje liever weg als je klaar bent en zorg dat je een nieuwe hebt voor een volgende keer. Een stukje siliconen slang kost niet veel en eenmaal uitgehard door de vloeistof maak je het jezelf onnodig lastig om een paar rotcenten te besparen op een stukje slang van de Doe-het-zelf-zaak.
2.2
Neem je potje of flesje en steek het andere uiteinde erin. Een gaatje in het deksel voorkomt eventueel knoeien. Zorg dat je flesje niet zomaar om kan vallen. Ook je werkbank of de vloer van je garage wil je niet onder de remvloeistof hebben.
2.3
Leg voldoende poetsdoeken rondom het remvloeistofreservoir. Je gaat straks best een paar keer in je remhendel knijpen, waarbij er soms wat vloeistof uit het reservoir wil komen. Die doeken vangen dat op. Laat de poetsdoeken met remvloeistof alleen niet eindeloos liggen, anders vreet het alsnog in.
Houd extra poetsdoeken bij de hand voor als het buiten bereik terecht komt. Je weet maar nooit.
TOPTIP: knip een kruislings gat in een poetsdoek zodat hij precies om het reservoir past. Zeker rondom je stuur zitten veel hoekjes en gaatjes waar je voor geen meter bij kunt mocht er remvloeistof langslopen.
Stap 3 Remvloeistof vervangen
RESERVOIR OPENMAKEN
3.1
Dit is het moment om je rubberen handschoenen aan te trekken. Sommigen zullen het overdreven vinden en doen het net zo lief zonder. Toegegeven, ik ook. Maar remvloeistof is rotzooi en is slecht voor je huid. Zeker als je wondjes aan je handen hebt, neem dan het zekere voor het onzekere.
3.2
Maak het deksel van het reservoir goed schoon. Je gaat vieze vloeistof vervangen voor schone, maar dat heeft natuurlijk geen nut als er nog allemaal viezigheid rondom het reservoir zit.
3.3
Maak het deksel van het reservoir los. Deze schroefjes komen niet heel vaak los en zijn iel. Zorg dat je de juiste maat schroevendraaier hebt. Voor je het weet is de schroef dol en ben je verder van huis.
Let op wanneer je het dekseltje loshaalt. Onder het deksel zit veelal een rubberen membraan. Dit wil soms wel eens aan het dekseltje blijven plakken en kan onnodig knoeien veroorzaken.
3.4
Haal het dekseltje eraf, haal het membraan eruit en leg alles voorzichtig weg. Bij voorkeur op een doek of stukje karton.
Stap 4 Remvloeistof vervangen
REMVLOEISTOF VERVANGEN
4.1
Controleer voor je begint hoe hoog de remvloeistof in het reservoir staat. Dit geeft je een indicatie van hoe veel je straks uit het systeem gehaald hebt.
4.2
Met het slangetje op de nippel, knijp je de remhendel op druk. Houd de druk vast en draai met beleid de nippel een halve tot driekwartslag los. Meer is niet nodig en je riskeert ermee dat remvloeistof langs de onderzijde van de nippel komt. Het slangetje draait als het goed is mee met de nippel, dus let op dat het je flesje of potje niet omver trekt.
4.3
Voldoet een halve tot driekwart slag niet, draai dan voorzichtig verder tot er vloeistof in de slang loopt. Houd de remhendel op druk; dit zorgt ervoor dat de oude vloeistof naar buiten stroomt.
Je zult merken dat de hendel zachter wordt. Dit komt omdat je met het opendraaien van het nippel remdruk wegneemt. Als de slang tot ongeveer zo’n twee centimeter gevuld is met remvloeistof, draai je eerst de nippel weer dicht en laat je dan de remhendel los.
4.4
Controleer hoe veel vloeistof je uit het reservoir gepompt hebt. Na de eerste keer pompen-lossen-sluiten zal het nog niet te laag staan. Herhaal stap 4.3 en laat opnieuw zo’n twee centimeter vloeistof in het slangetje lopen.
4.5
Als je stap 4.3 een aantal keer herhaald hebt en de bodem in zicht komt, is het tijd de remvloeistof erbij te pakken. Let op: laat de vloeistof niet tot het gaatje onderin het reservoir komen, anders ga je lucht in het systeem trekken. Kost weer tijd en werk om het eruit te ontluchten.
TOPTIP: onder de dop van het flesje remvloeistof zit een aluminium verzegeling. Dit folietje voorkomt dat de remvloeistof in het schap al vocht aantrekt. Onderdruk de neiging het hele folietje er in één keer af te trekken. Snij in plaats daarvan een klein gaatje in het onderste hoekje. Dit giet veel gelijkmatiger.
Vul het reservoir voorzichtig tot het bovenste streepje, aangegeven aan de binnenzijde of via het peilglaasje.
4.6
Herhaal stap 4.3 en wanneer nodig herhaal je stap 4.5 tot de vloeistof die uit het slangetje komt zo helder is als de vloeistof die je erin giet.
TWEE REMKLAUWEN?
Als je een dubbele rempartij hebt, volg je dezelfde stappen nog eens aan de andere kant. Zal wel iets vlotter gaan, aangezien je het eerste gedeelte vanaf de rempomp al voor elkaar hebt. Plus, je weet nu wat je aan het doen bent.
Stap 5 Remvloeistof vervangen
AFRONDEN
5.1
Vul het reservoir tot het bovenste streepje en plaats het membraan voorzichtig terug. Let goed op dat er geen vloeistof overloopt wanneer je dit doet.
Plaats het reservoirdeksel terug op het reservoir. Ook hier: goed opletten dat er geen remvloeistof overloopt. Schroef het reservoir vast. Dit hoeft niet superstrak – weet je nog, dat verhaal over de kapot gedraaide schroefkopjes? – aangezien het rubber van het membraan toch wel druk op het geheel houdt. Het komt echt niet zomaar los.
TOPTIP: wanneer je het slangetje van de ontluchtingsnippel loshaalt, doe dat dan voorzichtig en onder een hoek. Als je eerst de bovenkant loshaalt, komt er van boven lucht bij en stroomt het gros van de resterende vloeistof door het slangetje naar beneden in je flesje of potje.
Zorg uiteraard dat je een poetsdoek bij de hand hebt wanneer je het slangetje loshaalt. Eventuele geknoeide remvloeistof veeg je weg en maak sowieso de ontluchtingsnippel even schoon voor je het rubberen stofkapje terugplaatst.
ONTLUCHTEN?
Ontluchten van remmen – als je bijvoorbeeld nieuwe remleidingen gemonteerd hebt – volgt eenzelfde proces als van de vloeistof vervangen. Alleen begin je met een leeg remsysteem. Alle lucht die daarin zit, moet eruit. Lucht is namelijk te comprimeren, waardoor de remvloeistof niet verplaatst wordt en je remmen niet of niet voldoende werken.
Omdat het systeem zonder vloeistof weinig tot geen druk heeft, is het pompen wat je met het vervangen van de remvloeistof gedaan hebt lastiger.
Een ontluchtingssysteem voor een compressor doet wonderen. Dus als je een compressor thuis hebt staan, is het ideaal. Voor een paar tientjes heb je al zo’n systeem en ze zijn zowel online als bij de automaterialenzaak te krijgen. Dit systeem zuigt de remvloeistof met behulp van de compressor door de leidingen, wat veel tijd en ergernis bespaart. Let wel goed op: het zuigen gaat vlot, dus ook het vloeistofpeil in je reservoir daalt vlot. Vul dit dus op tijd bij!
5.2
Maak alles goed schoon en controleer dat je geen remvloeistof geknoeid hebt. Zo wel, maak je het schoon met water en zeep. Wees er maar gerust scheutig mee.
Hetzelfde geldt voor je handen; was die ook goed. Huid vindt het ook niet fijn en zelfs met handschoenen heb je mogelijk wat op je huid gekregen. Was je handen dus en smeer ze naderhand bij voorkeur in met handcrème of iets vettigs als Vaseline.
Zorg dat je de oude remvloeistof via een gecertificeerd afleverpunt afvoert. Je weet inmiddels wat voor gemeen spul het is.
Als allerlaatste; knijp voor de zekerheid altijd even de hendel op druk voor je gaat rijden na het wisselen van je vloeistof. Neem het zekere voor het onzekere.
KLAAR!
En het ABS dan?
Motoren met ABS hebben een ABS-pomp, maar behalve de tussenkomst van die computergestuurde pomp, bereik je eigenlijk het gehele systeem wanneer je nieuwe remvloeistof door het remsysteem leidt. De procedure is er dan ook niet anders om. Enkel het kleine beetje oude vloeistof in de pomp zelf blijft over. Rampzalig is dat absoluut niet en het is altijd beter dan doorrijden met oude vloeistof.
Tekst: Nick Enghardt | Foto’s: Jacco van der Kuilen
