Marathonmotor: Kawasaki Z900

Japanse motoren uit de jaren zeventig liggen op de schroothoop of staan netjes opgeknapt te pronken in een museumpje. Zo niet de Kawasaki Z900 van Frank Reuver. Meer dan 300.000 kilometer heeft Frank met zijn klassieker gereden en nog is de koek niet op.

De Kawasaki Z900 is van bouwjaar 1976 en door Frank Reuver, die in 1979 zijn motorrijbewijs haalde, in 1977 gekocht. Dat vraagt om uitleg. ‘Een oudere neef had de Z900 nieuw gekocht. Ik was helemaal weg van die motor, wat een prachtige machine. De eerste viertakt die ver boven de 200 km/u liep. Maar er is iets gebeurd waardoor mijn neef van het ene op het andere moment met motorrijden is gestopt. Wat precies weet ik nu nog steeds niet, maar ik was er als 16-jarige als de kippen bij om te melden dat ik die motor heel graag wilde overnemen. Als scholier beschikte ik natuurlijk niet over het benodigde geld. Twee jaar heb ik kranten bezorgd. Wat was ik trots toen ik het geld bij elkaar had. In mijn woonplaats Amsterdam kon ik op het politiebureau een oefenrijbewijs regelen. Ik heb geen enkele rijles gehad. Bij mijn eerste examen vertelde de examinator dat hij van lekker doorrijden hield. Ik denk dat ik dat iets te letterlijk heb genomen, want na een paar straten was ik hem al kwijt. Gezakt. De tweede keer ging het wel goed. Om de kosten van de verzekering binnen de perken te houden stond de motor de eerste jaren op naam van mijn vader.’

De Kawasaki Z900 is de eerste motor die Frank Reuver (58) heeft gekocht en het heeft daarna heel lang geduurd voordat de later naar Almere verhuisde IT-architect aan iets anders dacht. ‘Ik heb de motor vooral gebruikt voor woon-werkverkeer en voor veel vakantietrips door Europa. Twee keer ben ik met de Kawasaki naar Griekenland gereden. Vooral die eerste keer, toen er nog amper snelwegen waren door voormalig Joegoslavië, was dat een hele onderneming. Tijdens die eerste rit ging op de heenweg een draadje van het contactslot in het dashboard stuk. Dat heb ik in Oostenrijk laten solderen. Later ging het weer stuk. Met één hand aan het stuur en de andere aan het dashboard (om contact te houden) heb ik Griekenland gehaald. Daar is de zaak opnieuw gesoldeerd. Op de terugweg ging het goed tot Maastricht. Daar begaf een van de twee bobines het. Op een “tweecilinder” ben ik verder gereden naar Amsterdam.’

Frame gescheurd

Om kosten te besparen heeft Frank het onderhoud aan zijn Z900 tot 2013 altijd zelf gedaan. ‘Dat stelde allemaal niet zo heel veel voor. Elk jaar nieuwe filters, olie en elke twee jaar nieuwe bougies, contactpunten en remolie. Ketting, remblokken en banden werden vervangen als dat nodig was. Toen ik in Amsterdam woonde stond de motor onder een afdakje. Sinds ik in Almere woon (1989) staat de motor binnen in een verwarmde garage. Toen ik de motor een paar jaar had, ik denk dat er toen 50.000 kilometer op de teller heeft gestaan, leek het op de terugweg van mijn werk of ik een lekke band had. De motor werd van het ene op het andere moment onbestuurbaar. Maar met de banden was niks aan de hand. Tot mijn grote schrik zag ik toen dat de linker framebuis, net onder het balhoofd, finaal doormidden was gebroken. Voorzichtig ben ik een paar kilometer doorgereden naar de firma Selling in Amsterdam. Daar hebben ze het frame netjes gelast en ik kon weer verder. Een paar maanden later, op precies dezelfde plek, kreeg ik weer hetzelfde gevoel. En opnieuw was de linker framebuis, nu 10 centimeter lager, dwars doormidden gescheurd. Ik ben weer langs Selling gereden (daar wisten ze net als ik ook niet wat ze zagen) en hebben het frame opnieuw gelast. Maar dit keer met een extra versteviging. Vanaf dat moment zijn er geen problemen meer met het frame geweest. Terugkijkend op 44 jaar Z900 is het frame het enige echte manco geweest van deze Kawasaki. Bij latere Z900’s zijn dikwandigere framebuizen gebruikt.’

Revisie

Het is er Frank Reuver alles aan gelegen om zijn Kawasaki Z900 zo origineel mogelijk te houden. Al heeft dat niet altijd prioriteit gehad. ‘Op de Z900 heeft lang een Nico Bakker vier-in-een-uitlaat gezeten. Als je jong bent, vind je dat natuurlijk prachtig. In 2011 heb ik toch weer een originele uitlaat aangeschaft. Er bestaan veel imitatie-uitlaten maar ik wilde een echte. Zo’n complete originele uitlaat is nog steeds te koop en kost wel een paar centen (€ 2.500,-). Tot 2013 (bijna drie ton op de teller) heb ik al het onderhoud zelf gedaan. Verreweg de meeste kilometers heb ik met de Z900 in de jaren tachtig en negentig gereden. Later kreeg ik een leaseauto van de zaak, maar op Sinterklaasavond in 1995 was ik het ineens helemaal zat. Files, files en nog eens files. Iedere dag vijf uur in de auto, ik zag mijn gezin amper. Ik ben naar mijn baas gegaan en heb ontslag gevraagd. Maar hij wilde me blijkbaar niet kwijt. ‘Je hebt toch een motor?’, zei hij. Dan pak je die toch. Maar elke dag in de file met de Kawa was geen optie. De luchtgekoelde motor loopt warm in de file. Aan een motor van de zaak wilde of kon het bedrijf niet meewerken. Overdag liep ik in driedelig pak, daar paste geen oude motor bij. Maar wat wel kon was een riante salarisverhoging waarvan ik een nieuwe motorscooter kon kopen en onderhouden. Zo kwam er een 500cc-Piaggio-scooter voor woon-werkverkeer. Een geweldig ding, waar ik nooit mee stil ben komen te staan, maar alles wat kapot kon ging ook kapot. Na drie jaar en een ton op de teller heb ik bij MotoPort Uithoorn een Yamaha Majesty 400 gekocht. Deze is later met wederom een ton op de teller weer ingeruild bij Van de Kuinder in Hilversum voor mijn tweede Majesty. Sinds ik in Utrecht bij de Nederlandse Spoorwegen werk, en vrij treinvervoer heb, rijd ik geen scooter meer en is de Kawasaki Z900 er alleen nog voor plezierritjes.’

Zo’n laatste grote plezierrit was in 2015 naar Griekenland. Voor die trip moest de Z900, met bijna drie ton op de teller, tip-top in orde zijn. Ophangrubbers, richtingaanwijzerophanging en remleidingen zijn vervangen, de remmen gereviseerd. Frank: ‘Ik heb de motor bij Classic Kawaparts in Aerdt grondig laten nakijken. De onderdelen die vervangen moesten worden zijn vervangen door originele onderdelen. In het geval van de kapotte aandrijving van de snelheidsmeter was dat nog een lastige klus. Uiteindelijk werden de originele onderdelen in Amerika gevonden. In een aantal staten heeft de Amerikaanse politie met de Z900’s en Z1000’s gereden en daardoor zijn er nog aardig wat originele onderdelen te vinden. Dat ik voor een gebruikt onderdeel 40 dollar moest betalen vond ik niet erg, dat er nog eens € 30,- aan invoerrechten bij kwam wel.’

Marathonmotor: Honda ST1300 Pan-European

Na die tweede Griekenlandtrip was de Z900 toe aan groot onderhoud. De originele spaken zijn vervangen door rvs exemplaren. Het motorblok had na 315.000 kilometer zijn beste tijd gehad. Een grondige revisie werd uitgevoerd door Classic Kawaparts. Frank: ‘Er is voor 2400 euro aan onderdelen vervangen in het blok. Dan heb ik het o.a. over klepgeleiders, kleppen, zuigers, nokkenasketting en geleiders. De cilinderbussen zijn opgeboord. Met de overmaat zuigers (70,5 in plaats van 66 mm) meet de Z900 nu bijna 1100 cc. Aan het onderblok is nog nooit iets gedaan. Zelfs de koppeling is nog de originele. Wel heb ik het kunststof busje met vet (waarin het koppelingshevel scharniert) vervangen door een lagertje. Bediening van de koppeling voelt nu als hydraulisch.’

Op de brug

De inmiddels klassieke Z900 is zomers en winters gebruikt en het maakt Frank Reuver dan ook niet uit om op een natte pekeldag voor de inspectie naar Volkel te rijden. ‘Gewoon straks thuis een kwestie van afspoelen met koud water’, aldus de trotse eigenaar die naast deze Z900 thuis ook nog een Kawasaki 400 Mach 3 (tweetakt) aan de praat probeert te houden. De Z900 ziet er nog onberispelijk uit en is na 44 jaar zeker geen pekelfiets. De teller staat op 19.088; het klokje is al wel drie keer rond geweest. Het is dat de eigenaar dat zelf weet, aan het uiterlijk is dat niet te zien. ‘En tijdens het rijden ook niet te merken’, aldus MOTO73-expert Van Sleeuwen. ‘De Kawa rijdt, stuurt en remt zoals je dat van een motor uit die tijd mag verwachten. Van huis uit was de vering erg slap, ik denk dat hier al iets aan is gedaan’, aldus Van Sleeuwen. Nieuwe Koni-schokdempers en meer olie in de voorvork deden wonderen, zo weet Frank. De remschijven (twee in plaats van standaard één) zijn nooit vervangen. En Van Sleeuwen moet er zijn bril bij opzetten om te kijken of er überhaupt wel slijtage is. Die is met 2 mm minimaal. Achter huist een trommelrem waarvan de remschoenen nog nooit zijn vervangen. Bijna alles aan de Z900 is overbemeten ten gunste van de betrouwbaarheid. Behalve het frame dan.

Op de vraag of de motor geheel of gedeeltelijk al eens is overgespoten luidt het antwoord “nee”. Afgezien van een paar lichte gebruikssporen ziet het er nog onberispelijk uit. Ook de verchroomde spatborden (van begin af aan goed met tectyl behandeld) zijn nog als nieuw. De synchronisatie van de viercilinder voldoet aan de verwachtingen. Bij laag toerental loopt de motor wat rauw, maar dat verdwijnt als er een beetje gas wordt gegeven. Zowel voor als na de revisie is het olieverbruik van de Z900 nihil. Benzine daarentegen lust de Kawa wel een aardige slok (1:11). Dat is dan ook het enige minpunt.

De eigenaar heeft zijn motor onlangs laten taxeren. Daarbij kwam een waarde van € 8.000,- uit de bus. Frank: ‘Niet dat ik van plan ben de motor ooit te verkopen, die taxatie was puur voor de verzekering. Deze motor is uniek. Ik denk niet dat er in Nederland een Z900 rondrijdt met een hogere kilometerstand dan deze.’

Tekst: Peter van der Sanden

Richtprijzen bij motorzaak

Voor een mooie originele Z900 wordt grof geld betaald. De motor van Frank is getaxeerd op € 8.000,-. In Engeland gaan deze motoren soms voor het dubbele van de hand.

Goed om te weten

De Z1 was in 1972 het antwoord van Kawasaki op de presentatie van de Honda CB750. Dat overtreffen deed men door zelf met een 900 cc metende viercilinder te komen. Eerst onder de naam Kawasaki 900, vanaf 1975 als Z900. De eerste modellen hadden een enkele schijf, vanaf ’75 een dubbele schijf. Vanwege zijn hoge vermogen (82 pk) verwierf de Z1 900 de bijnaam ‘King of the Road’. De Z1 maakte snel naam in de racerij en dan vooral in de endurance (lange afstand wedstrijden). In 1976 werd de Z1 opgevolgd door de Z900 wat een jaar later veranderde in Z1000 (cilinderinhoud 1015 cc). Het blok heeft daarna nog lang als basis gediend voor diverse andere modellen. In de Kawasaki-lijn vinden we anno 2020 nog steeds een Z900. Al valt deze nieuwe super naked, afgezien van de vier cilinders, op geen enkele manier te vergelijken met de Z900 uit 1976.