Marathonmotor Honda ST1300 Pan European: alleen wassen, tanken en rijden

De Honda ST1300 Pan European staat bekend als een betrouwbare en degelijke toermotor. Toch was dat voor Erik Bijkerk niet de belangrijkste reden om een Pan aan te schaffen. Dat zijn vrouw een comfortabele zitpositie achterop had, gaf wel de doorslag om in 2017 een al wat oudere ST1300 aan te schaffen. Bijna 100.000 kilometer later is er nog geen moment van spijt geweest over de aanschaf van deze Honda.

Fotografie: Peter van der Sanden

Man en motor

Erik Bijkerk (59) werd geboren in Zaandam, maar omdat zijn vader predikant was, verhuisde het gezin geregeld van de ene naar de andere uithoek in ons land. ‘Een paar jaar hier, een paar jaar daar, ik wist niet beter. Mijn ouders lazen de NCRV-gids en daarin stond geregeld een grote advertentie voor de werving van motoragenten. Het was als kind mijn droom om later motoragent te worden. Die droom kwam niet uit, want ik was brildragend. In mijn tienerjaren, ik was net van de lagere school, werd er bij mij een tumor in mijn hoofd ontdekt. Aan mijn ouders werd verteld dat ik nog drie maanden te leven had. Om mij niet banger te maken dan nodig, kreeg ik dat slechte nieuws niet te horen.’

Marathonmotor Kawasaki Versys-X 300: 45.000 kilometer per jaar op een A2-motor

Door de tumor vielen de spieren en zenuwen aan de linkerkant van zijn gezicht uit. Ook gehoor en zicht verdwenen aan die kant. De tumor verwijderen was geen optie. Erik: ‘Natuurlijk had ik er last van, maar ik ging tot ieders verbazing niet dood.’ De tumor groeide niet verder. ‘Ik heb een normale jeugd gehad, reed op Kreidlers en maakte van bouwpakketten de mooiste mini-motoren die op mijn kamer stonden te pronken. Door mijn handicap verdween de wens om motor te gaan rijden naar de achtergrond, maar mijn wens om als onderwijzer voor de klas te komen kwam wel uit. De studie was niet zo’n probleem, maar het daarna vinden van een baan wel. Maar mijn credo is dat je nooit op moet geven, eerst als invaller aan de gang, daarna als vaste kracht, daarna in het speciaal onderwijs en nu als ouderbegeleider van ouders die een kind hebben met gedragsstoornissen.’

Motorrijden leek ver weg voor Erik Bijkerk maar dat veranderde toen Erik rond zijn veertigste samen met zijn broer zomaar ergens een BMW-motor stond te bewonderen. ‘Op dat moment ontstond bij ons beiden spontaan het idee om ons motorrijbewijs te gaan halen. Het kan soms raar lopen. Bij mij was eerst nog wel enige twijfel, want ik zie maar met één oog en wist niet zeker of ik dan wel motor zou mogen rijden. Dat bleek geen beletsel, maar ik moet me wel iedere vijf jaar medisch laten keuren. Mijn broer en ik en de vrouwen gaan ieder jaar nog samen met de motor op pad, maar ik rij wel beduidend meer kilometers dan mijn broer.’

Zijn eerste motor was een Kawasaki GT550. Erik: ‘Een goedkoop motortje, want ik wilde eerst wel eens ervaren of ik motorrijden echt wel zo leuk vond. Terwijl ik aan het onderhandelen was over de prijs van de GT550, was mijn vrouw voor zichzelf al een motorpak aan het uitzoeken. Ik had op dat moment nog geen idee dat zij het ook leuk vond. Omdat de GT550 niet zo geschikt was voor twee personen, werd deze motor al vrij snel verruild voor een Honda ST1100 Pan European.’

1 van 5

Sleutel

De ST1100 beviel prima, maar een rotte uitlaat en een versleten achterbrug zorgden voor zoveel kosten dat er uitgekeken moest worden naar een opvolger. Dat werd een BMW K 1200 LT. Erik: ‘Een geweldig fijne motor, maar helaas wel eentje waar steeds weer iets anders aan mankeerde. Inruil van de K 1200 LT was lastig. Ik kocht een BMW R 1100 RT. De zitpositie op deze motor was prima, maar ik kwam er al snel achter dat een tweecilinder niets voor mij was. Ik rij graag laag in de toeren. Een viercilinder blijft dan soepel rijden, een tweecilinder kan gaan bokken. Bovendien zat mijn vrouw niet lekker achterop. Die RT heb ik dus snel ingeruild op deze Honda ST 300. Bij Stella Motoren, naast BMW-dealer Simako-BDM in Apeldoorn, stond deze ST1300 van twaalf jaar oud te koop. Mijn vrouw ging er op zitten en riep direct “dit is ’m”.’

Voor 5.500 euro werd Erik eigenaar van een nette Pan met 86.000 kilometer op de teller. ‘Dat lijkt veel, maar de motor zag er prima uit en ik wist dat de motorblokken oerdegelijk waren. Het eerste jaar heb ik zo’n 30.000 kilometer met de Honda gereden. Zoveel omdat we tijdelijk in een stacaravan in Opheusden woonden en ik voor mijn werk naar Gouda moest. Ons nieuwe huis in Boskoop was nog in aanbouw. Nu ik in Boskoop woon, rij ik zo’n 5.000 kilometer voor mijn werk en 6.000 kilometer privé. In de regio waar ik werk, bezoek ik mijn cliënten (ouders van kinderen met gedragsstoornissen) thuis en dat doe ik meestal op de motor. Zomer en winter, behalve als het glad is. Twee keer heb ik onderweg problemen gehad. Niet omdat de motor er de brui aan gaf, maar omdat de contactsleutel afbrak bij het openen van de zijkoffers. De sleutel gaat in zijn geheel in het contactslot, dan is er niets aan de hand. Maar voor het openen van de koffers gaat de sleutel maar voor de helft in het slot en is dan veel gevoeliger voor breuk. Eén keer heb ik hierdoor de ANWB in moeten schakelen om thuis te komen.’

Onderhoud

Qua onderhoud aan de Honda ST1300 Pan European maakt de eigenaar zijn handen niet vuil. Erik: ‘Het is niet voor niets dat ik per se een cardanfiets wil, want dan hoef ik de ketting niet te smeren. Wassen, tanken en rijden, dat is mijn motto. Voor jaarlijks onderhoud breng ik de motor weg. Dat was eerst naar Paul’s Motoren in Reeuwijk en sinds een paar jaar doet een bevriende monteur, die zelf ook een ST1300 rijdt, het onderhoud. Na aanschaf heb ik wat dingen aan de motor aangepast. Belangrijk voor mij is een hogere ruit. Ik kan weinig wind aan mijn linker oog verdragen. Dat droogt anders te snel uit, omdat het ooglid niet meer functioneert. De originele knipperlichten zijn vervangen door een gecombineerde dagrijverlichting/knipperlicht. Het zadel vond ik niet meer prettig zitten en is naar tevredenheid aangepast door Top Sellerie. Mijn laatste accessoire betreft een simpele versnellingsindicator. Tussen de normale onderhoudsbeurten in zijn er nooit technische ingrepen noodzakelijk geweest. Olie verbruiken doet de Honda geen druppel. Ik ben wel een heel rustige rijder. Het brandstofverbruik is bij mij 1 op 19. Twee keer is er een accu vervangen en bij de 140.000 kilometer beurt is het balhoofdlager vervangen. Ik had zelf niet eens gemerkt dat dat versleten was, maar de monteur wees me er op. Ik merk trouwens nooit iets wanneer er wat aan de motor is veranderd. Misschien heb ik daarvoor te weinig motorgevoel. Zo is ook een keer de achterschokbreker bij Hyperpro gereviseerd, omdat dat nodig was. Niet omdat ik vond dat de motor slecht veerde. Maar als een mij bekende monteur zegt dat het nodig is, dan heb ik daar het volste vertrouwen in.’

Met anderhalve ton op de teller werkte het verstelmechanisme van de ruit niet meer. Erik: ‘Vervangen van het motortje en alle tandwieltjes was nog een dure klus. Bij 175.000 kilometer bespeurde ik een lekkage van het koelsysteem. De complete slangenset is toen vervangen. Dat was niet per se nodig, maar om problemen in de toekomst te voorkomen heb ik daar wel voor gekozen. Dat is de reden waarom toen ook de radiateur uit voorzorg is vervangen. Geen nieuwe maar een “refurbished” exemplaar. Verder heb ik weinig spannende dingen meegemaakt. De motor doet het altijd en dat is waar het mij om gaat.’

Honda ST1300 Pan European op de brug

Met 178.000 kilometer op de teller is een Honda ST1300 Pan European net ingereden, wordt wel eens gekscherend geroepen. Dat zegt wel iets over hoe er over een Pan wordt gedacht. Op het eerste gezicht ziet de Pan er keurig uit wanneer hij bij MOTO73-expert Van Sleeuwen arriveert. Het enige wat op ouderdom wijst zijn de verweerde voorvorkpoten. Van Sleeuwen komt na een proefritje terug met de mededeling dat de motor prima rijdt maar dat hij wel ‘iets voelt’. Met dat ‘iets’ doelt hij op stuurgedrag wat niet helemaal is zoals het hoort. Op de brug wordt de oorzaak snel gevonden: versleten banden. Van Sleeuwen: ‘Er zit nog wel redelijk profiel op, maar het slijtpatroon is dusdanig dat dat invloed heeft op het rijgedrag.’ De bandenspanning voor is in orde, de achterband is aan de slappe kant, maar dat is snel verholpen.
De remschijven zijn qua dikte nog in orde, maar mogelijk vanwege te harde remblokken zitten er zowel voor als achter groeven in de schijven. De remklauw verdient bij een volgende beurt aandacht, want na het remmen komen de remblokken niet goed vrij van de schijf. Of anders gezegd: het voorwiel blijft na het remmen een tijdje zwaar lopen. Revisie of een grondige schoonmaakbeurt zijn hier geboden.

Het kuipwerk van de Honda ST1300 Pan European ziet er nog prima uit. Van Sleeuwen: ‘Overal nog de originele schroefjes en paspennetjes. Nergens te brede of smalle naden tussen de kuipdelen. Dat wijst erop dat de motor geen schade heeft gehad en dat er na het demonteren en monteren tijdens onderhoud niet zomaar wat is aangerommeld. Op de lak valt weinig aan te merken. Hier en daar wat lichte gebruikssporen, maar dat is het dan ook. Qua uiterlijk valt alleen aan de vorkpoten en de linker voetsteun te zien dat de motor flink wat kilometers achter de kiezen heeft.
De motor is voorzien van handvatverwarming, maar die heeft zijn beste tijd gehad. Elektrische problemen zijn de Pan tot nu toe bespaard gebleven. Toch wil de Pan na het meten van de laadspanning, die in orde is, niet meer starten. Zekeringen blijken allemaal in orde, maar omdat je de brandstofpomp niet hoort, wordt de bewuste zekering van de pomp even bekeken. Niets mis mee. Nadat de zekering wordt teruggeplaatst, doet de Honda het om onverklaarbare reden weer als vanouds. Er heeft al eens een ST1300 met ruim vier ton op de teller in Marathonmotor gestaan. Dat moet deze ook kunnen halen.

Dat klinkt de eigenaar als muziek in de oren. Hij wil met deze motor door blijven rijden tot aan zijn pensioen. ‘Ik zou ook niet weten wat ik anders zou moeten kopen. Een Goldwing vind ik prachtig, maar te zwaar en te log voor dagelijks gebruik. Wanneer er geen grote onkosten aan mijn motor komen, blijf ik doorrijden met deze. En mocht dat onverhoopt wel het geval zijn, dan koop ik een jongere Pan. Wel jammer dat ze niet meer worden gemaakt.’

Honda ST1300 Pan European: goed om te weten

Twaalf jaar duurde het voor de populaire Honda ST1100 Pan-European een opvolger kreeg, de ST1300A. Dat was in 2002. Behalve meer inhoud en meer vermogen werd de nieuwe Pan ook wat luxer. Zeker als het gaat om de A-uitvoering (zoals in dit verhaal) met ABS. De motor kan nog luxer aangekleed worden met een als optie verkrijgbaar Deluxe-pakket met onder andere verstelbare ruit, handvatverwarming, topkoffer, binnenkoffers, radio-CD-speler, et cetera. De redactie van MOTO73 reed in 2003 en 2004 met een ST1300 in anderhalf jaar bijna een ton bij elkaar. Het motorblok werd bij de kilometerstand gedemonteerd en alles nagemeten. Daarbij kwam geen enkele afwijking aan het licht. De rechtuitstabiliteit van de ST1300, vooral bij snelheden tussen de 160 à 180 km/u, bleek een hekel punt. Zelfs na de modificaties bleven mensen er last van houden. Dat geldt overigens niet voor alle ST1300-bezitters. Het zal er wel aan liggen hoe hard je de motor aan de tand voelt. Behalve met de stabiliteit en de isolatie heeft een aantal Pans ook last gehad van kortsluiting door verkeerd lopende bedrading. De duurtestmotor van MOTO73 werd daar tijdens een rit in Tsjechië mee geconfronteerd.  Een doorgesleten draadje aan de achterzijde van de benzinetank kan voor zulke problemen zorgen. De Pan European bleef tot 2013 in productie. Wil je op een nieuwe Honda blijven toeren, dan kom je terecht op een GL1800 Gold Wing of de sportievere Crosstourer.