Honda ST1300 Pan-European
Pan-European als echte kilometervreter
Of het nu de ST1100 of de ST1300 betreft, de Honda Pan-European is de motor bij uitstek voor motorrijders die er een hoog jaargemiddelde op na houden. Servé Seijts is zo’n Pan-European-berijder die gemiddeld 30.000 kilometer asfalt onder de wielen door laat rollen. Eerst enkel voor woon-werkverkeer, later ook voor verre vakanties. Doel: met de Pan-European alle landen in Europa bezoeken.
De uit het West-Friese Ursem afkomstige Servé Seijts (61) is pas op latere leeftijd begonnen met motorrijden. ‘Ik reed jarenlang met de auto voor mijn werk bij een woningbouwstichting vanuit Ursem naar Amsterdam. Dat was redelijk te doen. Maar na een overname verhuisde in 2006 mijn werkplek van Amsterdam Nieuw West naar Amstel Station. Dat betekende flinke parkeerproblemen. Dat was het moment waarop bij mij het idee ontstond om mijn motorrijbewijs te gaan halen. Van huis uit heb ik niks met motoren. Niemand in de familie reed motor en de enige ervaring op twee wielen die ik had stamde uit mijn bromfietstijd. Mijn start met motorrijden was meer een noodzakelijk kwaad. De eerste motor die ik kocht was een Honda Deauville. Een gebruikte met zo’n 10.000 kilometer op de teller. Met die motor heb ik in vier jaar tijd meer dan een ton gereden. Vrijwel alles woon-werkverkeer. Op zich beviel de Deauville me prima, maar toen de brandstofpomp het begaf vond ik de tijd rijp om op zoek te gaan naar een opvolger. Die opvolger moest wel wat zwaarder zijn zodat er gemakkelijker met duopassagier gereden kon worden. Inmiddels werkte ik in Hilversum, enkele reis 77 kilometer, waardoor een grotere tank ook wel handig was. Een andere eis was dat de (toer)motor compleet met koffers niet te breed mocht zijn. Dat zou immers weer te veel problemen opleveren in de file. Mijn eerste motor kocht ik bij Snoek Motoren in Heerhugowaard en daar vond ik ook mijn tweede motor. Een zes jaar oude ST1300 met nog geen 16.000 kilometer op de teller. Een prachtige motor voor 10.500 euro. Dat was in mei 2011. Afgezien van af en toe een motorweekendje met collega’s gebruikte ik de Pan alleen voor woon-werkverkeer. Daar is later wel verandering in gekomen. De teller staat inmiddels op 275.000 kilometer.’
Alle Europese landen
Voor enige technische kennis omtrent motoren moet je niet bij Servé Seijts zijn. Hij is administrateur van beroep. Dat verklaart ook waarom hij alles omtrent zijn Pan (brandstofverbruik, onderhoudskosten et cetera) heeft bijgehouden. ‘Niet omdat ik alles precies tot op de cent wil weten maar ik vind het gewoon leuk om alles tot in detail te noteren zodat ik het naderhand altijd nog eens na kan zien. Zo zie ik in een oogopslag dat ik zeventien achterbanden en twaalf voorbanden heb gebruikt. Die achterbanden hadden er drie minder kunnen zijn, want drie keer reed ik onderweg een bijna nieuwe band lek en moest er een andere worden gemonteerd. Onderweg in Noorwegen heb ik waarschijnlijk een keer met te lage bandenspanning gereden. Het loopvlak aan de linkerkant was tot op het canvas doorgesleten. Aan onderhoud doe ik zelf helemaal niks en ook aan poetsen heb ik een grote hekel. Daarom wilde ik ook een motor met veel “plastic”. Die kun je wassen net als een auto. En als er al eens ergens wat roest is dan zie je dat niet omdat het toch achter een kunststof paneel zit. Wel breng ik trouw elke 15.000 km de Honda ST1300 Pan-European naar Snoek Motoren. In de praktijk komt dat neer op twee beurten per jaar. Op vrijwel elke factuur staat vermeld “motor grondig gereinigd”. Mooi, dan hoef ik dat zelf niet te doen. Ik heb er het volste vertrouwen in dat de motor bij Snoek, ook al is het geen officiële Honda-dealer, in vertrouwde handen is.’
Zoals gezegd werd de Pan aanvankelijk alleen maar voor woon-werkverkeer gebruikt. Maar vanaf 2015 is daar verandering in gekomen. Servé: ‘Samen met mijn vrouw ben ik toen voor een langere vakantie naar de Noordkaap gereden. Een geweldig trip van 10.000 kilometer die smaakte naar meer. In de jaren daarna hebben we samen reizen door de Alpenlanden, Schotland en Italië gemaakt. Steeds met volle bepakking, tentje achterop en genieten van de prachtige omgeving waar we reden. Dit had ik nog graag jaren samen met haar willen doen, maar helaas is mijn vrouw in 2018 overleden. Ik heb twee dochters en twee zonen en een van die zonen rijdt inmiddels ook op een Pan. Met hem heb ik afgelopen zomer een tocht rond de Baltische Zee gemaakt: Denemarken, Zweden, Finland, Rusland, Baltische Staten, stukje Wit Rusland, Polen en Duitsland. Het tentje bleef dit keer thuis, overnachten in B&B’s en hostels is wel zo prettig. Ik heb nu het idee opgevat om met deze Pan alle Europese landen te bezoeken. Het gros heb ik al gehad. Dit jaar Spanje en Portugal. De Balkanlanden staan voor volgend jaar op het programma. Malta en IJsland worden nog een uitdaging.’
Dynamo
Afgezien van lekke banden heeft de Honda tijdens vakantietrips nooit voor onverwacht oponthoud gezorgd. Als er iets kapot is en vervangen moet worden komt dat meestal aan het licht tijdens een kleine of grote beurt. Bij 59.000 kilometer zijn de lagers van de meenemer van de cardan vervangen en bij 88.000 kilometer was de waterpomp aan een complete revisie toe. Servé: ‘Toen ik de motor drie jaar had heb ik nieuwe sleutels laten maken. De oude waren krom, omdat er bij het openen van de koffers wel eens iets fout ging. Later heb ik speciaal voor de kofferset een paar kortere sleutels (zonder HISS) laten maken.’ Twee keer is de remschijf achter vervangen, voor nog maar één keer. Dat was pas bij 233.000 kilometer het geval. De voorvorkkeerringen zijn twee keer vervangen, de tankmeter één keer.’
Onderweg naar huis van Hilversum naar Ursem heeft Servé de gewoonte om even op een parkeerplaats te stoppen om een peuk op te steken. Zo ook afgelopen zomer. Echter toen hij de motor weer wilde starten gebeurde er niets. ‘De opgetrommelde Wegenwacht kon niets anders doen dan een afsleepdienst voor me regelen. De motor werd naar Snoek gebracht waar het euvel snel werd gevonden: kapotte accu en kapotte dynamo. Toch een duur grapje. De wisseldynamo kostte 500 euro. En omdat de dynamo op een plek zit waar de monteur lastig bij kan leverde dat ook nog flink wat sleuteluren op. Maar niet getreurd, dat was de eerste keer in 275.000 kilometer dat ik zoiets meemaakte. Tel ik alle facturen bij elkaar op, voor onderhoud maar ook voor kleding en benzine, dan kom ik aan een flink bedrag. Maar had ik die kilometers met een auto gemaakt dan was ik waarschijnlijk nog meer kwijt geweest. Ik had veel meer uren in de file gestaan en ik ben tijdens vakanties met de motor op plekken gekomen waar ik anders denk ik nooit was geweest.’
Op de brug
Met een flinke vertraging arriveert Seijts met zijn Honda ST1300 Pan-European bij MOTO73-expert Van Sleeuwen. Dat vraagt om uitleg. Servé: ‘Nee, de Honda is onderweg niet stuk gegaan, maar ik ben zonder benzine komen te staan. De tankmeter functioneert al langer niet zo best en omdat ik de teller van miles naar kilometers had omgezet, sprong de dagteller op nul. Ik dacht dat ik nog ver genoeg kon, maar bij het koudere weer verbruikt de motor blijkbaar wat meer brandstof. De ANWB’er die toevallig ook op de vluchtstrook stond waar ik strandde had geen benzine bij zich maar hij regelde wel heel snel een afsleepdienst. Die heeft me naar een tankstation gebracht. Bij elkaar kostte dit oponthoud me anderhalf uur.’ Het brandstofverbruik van de Pan bedroeg over 275.000 kilometer 1 op 18,9 precies. Je bent administrateur of je bent het niet!
Van Sleeuwen maakt een proefritje en kan niet anders concluderen dan dat alles perfect werkt. Normaal bij een Pan met ‘75.000 km’ op de teller, buitengewoon voor eentje met 275.000 kilometer. De teller van de Pan gaat tot maximaal 199.999 kilometer en springt dan weer op nul. Voor een ‘twee’ was op het digitale display blijkbaar net niet voldoende ruimte.
Omdat de motor kort voor het bezoek een beurt heeft gehad ziet deze er netjes uit. Schoon genoeg in ieder geval om te constateren dat de voorvork aardig wat pekel te verwerken heeft gehad, maar dat die pekel op de velgen totaal geen invloed heeft gehad. De veer van de schokdemper is deels verroest en de kleppendeksels zijn plaatselijk verweerd. Maar daar blijft het dan ook bij. De draaiknop om de vering in te stellen zit muurvast. Nooit gebruikt. Het lakwerk is hier en daar wat beschadigd vanwege omvallen of omdat de topkoffer onderweg een keer op de grond is gestuiterd. Onder de nieuwe buddy (de oude was niet versleten, maar de eigenaar wilde zichzelf graag eens verwennen met een comfort seat) oogt alles nog nieuw.
De remmen grijpen heel goed aan, speling op lagers is er niet. Het balhoofdlager is nog nooit vervangen. De accu is vorig jaar voor het eerst vervangen, samen met de dynamo. De laadstroom is prima maar voor Honda-begrippen aan de lage kant. De uitlaat is van voor tot achter nog origineel. Van Sleeuwen: ‘Deze motor is nog lang niet aan zijn eind en bij goed onderhoud, zoals nu het geval is, kan deze nog jaren mee.’ Servé: ‘Ik denk voorlopig nog niet aan een andere motor, ik voel me een echte Pan-European-man. Maar toch, als er geen waardige opvolger komt, wordt mijn volgende motor een Yamaha FJR1300. Die is tenminste nog steeds in productie.’
Merkenclub
Bezitters van een Honda Pan European kunnen in Nederland terecht bij de Club Pan-European Nederland (CPEN). De website vind je onder www.club-pan.nl. De club organiseert toertochten en op de site is veel technische informatie te vinden. Voor leden zijn o.a. de toertochten gratis.
Technische gegevens
Honda ST1300 Pan-European
Motor
Type
V4
Cilinderinhoud
1261 cc
Boring x slag
78 x 86 mm
Kleppen per cilinder
4
Compressieverh.
10,8:1
Carburatie
injectie
Transmissie
vijfbak
Eindoverbr.
cardan
Prestaties
Maximum vermogen
126 pk bij 8000 tpm
Maximum koppel
125 Nm bij 6000 tpm
Rijwielgedeelte
Frame
aluminium brugframe
Vering voor
telescoopvork
Vering achter
monoschokdemper
Veerweg v/a
117 / 120 mm
Rem voor
twee 310mm-schijven met driezuigerklauw
Rem achter
schijf 316 mm met driezuigerklauw
Banden v/a
120/70ZR18, 170/60ZR17
Maten & Gewichten
Gewicht
283 kg (droog)
Tankinhoud
29 liter
Afmetingen
Zithoogte
790 mm
Wielbasis
1500 mm
Balhoofdhoek
26°
Naloop
98 mm
Goed om te weten
Het duurde twaalf jaar voordat de populaire Honda ST1100 Pan-European een opvolger kreeg in de vorm van de ST1300A. Dat was in 2002. De 1300 kreeg een nieuw en compacter motorblok, een in hoogte verstelbare ruit, ABS als optie (vanaf 2004 in Europa standaard) en een dual combined brake system. Behalve meer inhoud en meer vermogen, werd de nieuwe Pan-European ook wat luxer. Zeker als het gaat om de A-uitvoering met ABS. De motor kan nog luxer worden aangekleed met een als optie verkrijgbaar ‘Deluxe-pakket’ met onder andere handvatverwarming, topkoffer, binnentassen, radio-CD-speler, et cetera.
Een probleem bij de ST1300 was soms de rechtuit stabiliteit (staat bekend als ‘Pan Weave’), vooral bij snelheden tussen de 160 en 180 km/u. Zelfs na modificaties bleven mensen er last van houden. Niet alle ST1300-bezitters kennen dit probleem. Wellicht heeft het voor een deel te maken met de rijstijl. Behalve met de stabiliteit en kans op carterbeschadiging op verkeersdrempels (2002) heeft een aantal Pans ook problemen gekend met kortsluiting door verkeerd lopende bedrading (2002-2004). De Pan-European bleef tot 2013 in productie. Wil je op een nieuwe Honda toeren dan is de keuze nu beperkt tot een GL1800 Gold Wing.
+ Luxe uitgevoerd, prettig sturend, veel zitcomfort
– Geen bergvakjes in de kuip, verblindende koplamp die lastig te verstellen valt
Tekst: Peter van der Sanden
