Marathonmotor: BMW R100

Hans van Lokhorst kocht in 1994 een tweedehands BMW R100. De kilometerteller stond op 4.000. Waarschijnlijk waren het er meer omdat de originele mijlenteller door de vorige eigenaar was vervangen door een kilometerteller. Het is daarom niet duidelijk hoeveel kilometer de R100 daadwerkelijk achter de kiezen heeft. Maar 220.000 kilometer zijn het zeker, want die heeft de eigenaar inmiddels zelf met de BMW gereden. En als het aan hem ligt is het einde nog lang niet in zicht.

Dat Hans van Lokhorst (62) vroeg of laat op een motor zou stappen was al duidelijk in zijn jeugd. Brommers hadden zijn interesse en een motor, als hij ‘groot’ zou zijn was dan een logisch vervolg. ‘Ik kende verder niemand in mijn familie die met het motorvirus was besmet. Later hoorde ik wel dat mijn vader in zijn jeugd ook motor had gereden. Ik heb het er met hem nooit over kunnen hebben, want toen mijn vader stierf was ik pas vier jaar oud. Maar misschien heeft het dus toch een beetje in mijn genen gezeten. Ik ben geboren in Zwolle, voor mijn studie (IC-verpleegkundige) kwam ik in Amsterdam terecht. Het leek me verstandig om eerst mijn autorijbewijs te halen en pas later mijn motorrijbewijs. Geld om beide tegelijk te doen was er niet, laat staan om ook nog een motor te kunnen kopen. Op mijn 23e heb ik mijn motorrijbewijs gehaald en na weer wat sparen kocht ik mijn eerste motor, een Honda CB500. Daar heb ik een paar jaar met niet al te veel plezier op rond gereden. Het motorkarakter paste niet bij mijn karakter. Ik vond de motor te nerveus en het was een motor waarmee je flink wat toeren moest maken.’ 

Daardoor kwam het motorrijden op een lager pitje te staan. Dat veranderde toen Hans bij BMW-specialist Joost Motoren in Utrecht een mooie BMW R100 zag staan. ‘Een motor zonder poespas. Na een proefritje, en een meevaller in de vorm van een klein erfenisje, was ik overtuigd dat dit de motor was die bij me paste. De kilometerteller vermeldde slechts 4.000 kilometer wat wel heel erg weinig was voor een motor van twaalf jaar oud. De verkoper vertelde mij eerlijk dat de motor was geïmporteerd uit Amerika en dat de mijlenteller was vervangen door een kilometerteller. Daarom was niet bekend hoeveel kilometer de motor echt had gelopen. Eerlijk gezegd boeide mij dat ook niet zo. De motor zag er prima uit en ik had vertrouwen in de motorzaak. Ik ben daar tot op de dag van vandaag nog steeds vaste klant.’

Spanband

Motorrijden werd voor Hans Lokhorst pas echt leuk toen hij via via met een groep motorliefhebbers uit de buurt van Hardenberg in contact kwam. ‘Onder de noemer “Vriendentoer” werden er op papier uitgeschreven routes in binnen- en buitenland gereden. Dat was dan in de tijd toen er nog geen navigatie voor op de motor bestond. Ik was vaak nauw betrokken bij het uitzetten van die routes. En dan gingen we grondig te werk. De route werd tot in detail op papier gezet en eerst een keer voorgereden. Dat deden we met zijn tweeën. De tweede man controleerde de route die de eerste man een dag eerder had gereden en tot in detail op papier had gezet. De rest van de groep ging er later blindelings vanuit dat alles klopte. Dat leverde wel eens discussie op zoals die keer dat er stond “vervolg je weg door de boerderij”. Dat was echt zo, maar niemand geloofde het. Dat zorgde ’s avonds bij een glas bier nog voor een verhitte, maar wel gezellige discussie.’

Marathonmotor: Honda CBX-B

‘Met een motormaat van me heb ik een reis gemaakt naar de Noordkaap’, vertelt Hans. ‘Een reis die me voor altijd zal heugen, vooral omdat niet alles vlekkeloos verliep. Op de dag van vertrek deed mijn BMW het niet. Er zat totaal geen leven in de startmotor. Bij Joost Motoren is toen alles in het werk gesteld om mij zo snel mogelijk op weg te helpen. Er was iets met de elektra en een diodeplaat werd vervangen. Afijn, de motor startte weer en ik was nog op tijd bij de boot in Kiel. Maar de volgende dag bij vertrek vanaf het hotel in Gotenburg startte de motor niet. Aandrukken ging wel, maar dat kostte zoveel energie dat dat voor de komende weken geen optie was. Een spanband bracht uitkomst. Door een Pan-rijder liet ik me opslepen tot een vaartje van 50 km/u en zette de motor dan in de derde versnelling waarna de BMW direct startte. Na iedere stop moest dat worden herhaald. Behalve ergernis bij ons leverde dat ook wel veel bekijks onderweg op. Uit voorzorg had ik al een lijst met BMW-dealers in Zweden en Noorwegen meegenomen, maar nergens waar we aanklopten hadden ze een startmotor voor me. Ten einde raad heb ik toen Joost Motoren om raad gevraagd. Besloten werd om een startmotor naar Narvik (Noorwegen) te sturen. Zo gezegd, zo gedaan. De startmotor gemonteerd maar helaas, krrrrrrrkk, net niet het juiste type. Wat ik later begreep monteerde BMW bijna ieder jaar een andere startmotor. Dus de rest van de vakantie maar blijven slepen. Terug in Nederland was er alleen maar een setje nieuwe koolborstels nodig om de startmotor weer te laten functioneren.’

Blije Wegenwacht

In de 27 jaar dat Hans de R100 in zijn bezit heeft, is de motor alleen gebruikt voor plezierritten. Pekel heeft de BMW nog nooit gezien. ‘Ik woon op dertig minuten fietsen van het AMC waar ik werk. Daar ga ik de motor niet voor starten. Maar des te meer plezier heb ik tijdens de talloze tochten door Nederland en grote delen van Europa. Ik heb nu zelf 216.000 kilometer met de BMW gereden en het onderhoud is altijd in handen geweest van Joost Motoren. Ik breng de BMW daar ieder jaar naartoe voor een grote beurt. En tussentijds voor nieuwe banden of een nieuwe accu. Dat laatste is wel een dingetje. De accu is al zeven keer vervangen en dat ondanks dat de accu thuis altijd aan de druppelaar hangt. Over de betrouwbaarheid van mijn R100 ben ik nog steeds zeer tevreden. Bekijk ik de stapel facturen van de afgelopen 27 jaar dan denk ik wel eens pffft, dat zijn er wel veel. Ik heb de bedragen maar nooit bij elkaar opgeteld. Lijkt me ook beter om dat niet te doen. Een hobby mag geld kosten. En van de andere kant, ik heb wel 200.000 kilometer plezier gehad. De motor in de schuur laten staan kost minder, maar waar heb je dan een motor voor?’

Bij 76.000 kilometer zijn er nieuwe zuigers gemonteerd en is de cilinderkop gereviseerd. En de koppeling is toen ook vervangen. Remschijven, cardanlagers, balhoofdlagers, het is allemaal al een keer aan de beurt gekomen. Hans: ‘Twee keer ben ik onderweg gestrand en twee keer ben ik goed door de ANWB geholpen. De eerste keer was in Frankrijk met een spijker in de achterband. Ik ben snel opgehaald en naar een BMW-dealer in Saarbrücken gebracht. Omdat het al laat was en de reparatie niet direct kon worden uitgevoerd, kreeg ik (gratis) een splinternieuwe R1200GS mee om naar de camping te rijden. Ik kan je zeggen dat ik toen een heel stuk ben “omgereden”. Dat was genieten. De tweede keer strandde ik in Nederland bij een stoplicht. Ik wilde wegrijden maar de koppeling werkte niet. De opgeroepen Wegenwachter had het euvel snel gevonden (afgebroken koppelingshevel) en was opgetogen dat hij nu eindelijk eens een motorprobleem had dat hij ter plekke kon oplossen. Dat het een paar uur tijd kostte (het was gelukkig niet druk met oproepen) om het bewuste onderdeel bij een motorzaak op te halen, deerde hem niet. Duidelijk ook een motorliefhebber.’

BMW R100 op de brug

Het is een druilerige dag als Hans met zijn BMW arriveert bij MOTO73-expert Van Sleeuwen in Volkel. Dat de BMW bijna veertig jaar oud is en dik twee ton achter de kiezen heeft, is de motor niet aan te zien. Afgezien van een windscherm en een Krauser-kofferset verkeert deze ‘jonge klassieker’ in originele staat. Hans: ‘Kofferset, valbeugels en windscherm zijn puur praktische zaken. Voor het overige neem ik de BMW zoals die is en dat is prima.’ 

Het proefritje van Van Sleeuwen levert alleen maar lof op voor de BMW. ‘Rijdt precies zoals je dat van een R100 uit 1983 mag verwachten. De achterrem doet weinig, de voorrem is prima, geen problemen met het balhoofdlager en het blok loopt soepel.’ Remschijven (1x) en balhoofdlagers (2x) zijn dan ook al eens vervangen. Bij de R100 is het een koud kunstje om even de compressie te meten. Beide cilinders scoren een dikke voldoende. Na de revisie zitten de nieuwe zuigers er toch alweer zo’n 150.000 kilometer in. Het olieverbruik blijft beperkt tot ongeveer 1 op 5.000.

De BMW heeft een paar schadeplekjes. Een gelaste valbeugel herinnert aan een klein ongelukje in Luxemburg en een kapotte ophangbeugel van het kofferrek is te danken aan een wat oudere mevrouw die niet zat op te letten in haar auto. Het rek is provisorisch gerepareerd. Laat Van Sleeuwen nu toevallig nog zo’n gebruikt rek hebben liggen. ‘Neem maar mee, blij dat ik er nog iemand een plezier mee kan doen’, aldus Van Sleeuwen.

Afgezien van een stukje zwarte tape om een scheurtje te camoufleren is de originele buddy nog in redelijke staat. Dat geldt ook voor de uitlaatdempers. Hans: ‘Die waren na 164.000 kilometer wel doorgeroest en vervangen. De uitlaatbochten zijn nog de originele.’ De gietwielen zien er nog mooi uit, maar die zijn dan ook al een keer opnieuw gepoedercoat. 

Test BMW R18 Transcontinental: Rock ’n’ roll übercruiser

Bij het controleren van de laadstroom komt de wijzer van de voltmeter niet boven de 13 volt. Dat is op het randje. En de accu heeft zijn beste tijd alweer gehad. Hans: ‘De accu’s houden het nooit lang vol. Als de capaciteit afneemt start de motor niet meer. Een nieuwe accu is dan de enige remedie. Ik vertelde straks dat ik twee keer onderweg ben gestrand, onlangs kwam er nog een derde keer bij. Geen stroom meer. De Wegenwacht heeft met een snellader de accu geladen en is me daarna gevolgd om zeker te weten dat ik goed thuis zou komen. Versleten koolborstels van de stator waren de oorzaak van het niet meer bijladen.’

Na bijna dertig jaar is Hans Lokhorst nog steeds niet uitgekeken op zijn R100. ‘Natuurlijk droom ik wel eens van een R1200R, maar zolang deze het goed blijft doen en ik mee kan komen met mijn motorvrienden gaat deze nog niet weg. Hoe langer je een motor in bezit hebt, hoe meer je eraan gehecht raakt.’

Pluspunten BMW R100

De R100 wordt steeds meer gezien als een jonge klassieker

Minpunten BMW R100

De accu moet regelmatig worden vervangen

Reparaties en problemen

• 15.500 km voorvorkkeerringen vervangen, nieuwe voetsteunrubbers
• 20.000 km koppelingskabel vervangen
• 45.000 km nieuwe accu
• 52.000 km revisie middenbok, voorvorkkeerringen vervangen
• 56.000 km koppelingskabel vervangen
• 70.000 km remschijven voor en remschoenen achter vervangen, nieuwe accu
• 76.000 km revisie cilinderkoppen, nieuwe zuigers, koppeling vervangen
• 81.000 km gaskabel vervangen
• 89.000 km nieuwe accu
• 89.400 km stator dynamo vervangen
• 94.000 km remschoenen achter vervangen, nieuwe spanningsregelaar en diodeplaat
• 107.700 km remschoenen achter vervangen
• 116.200 km balhoofdlagers en voorvorkkeerringen vervangen, nieuwe accu
• 134.000 km nieuwe koolborstels in startmotor
• 143.000 km cardanlagers en voorvorkkeerringen vervangen
• 150.000 km membranen carburateurs vervangen
• 158.000 km nieuwe accu
• 164.000 km nieuwe claxon, uitlaatdempers vervangen
• 183.000 km nieuwe accu
• 190.000 km koppelingshevel gebroken
• 192.000 km nieuwe accu
• 214.000 km balhoofdlagers vervangen
• 218.000 km koolborstels stator vervangen