Voor de meeste motorrijders is een BMW GS geen vreemde eend in de bijt. Na de introductie in 1980 groeide de GS uit tot het populairste BMW-model. Zo groot en bombastisch als de huidige GS-sen waren ze vroeger niet. De R 100 GS uit 1992 van Haaije Sietsma is nog zo’n ‘slanke’ voorbeeld. Met bijna 180.000 km op de teller voldoet deze BMW R 100 GS nog ruimschoots aan alle wensen die de Friese bezitter van een motor verwacht.
Man en motor
| Naam | Haaije Sietsma |
|---|---|
| Woonplaats | Opeinde |
| Leeftijd | 64 jaar |
| Beroep | facilitair medewerker |
| Rijdt sinds | 1977 |
| Aangeschaft | 2006 |
| Nieuwprijs | circa € 10.540,- |
| Dagwaarde | circa € 5000,- |
| Rijstijl | toer/sportief |
| Gebruik | woon-werk, toer, vakantie |
| Brandstofverbruik | 1:17 |
| Olieverbruik | nihil |
| Onderhoud | motorzaak |
| Bouwjaar | 1992 |
| Kilometerstand | 179.063 km |
Haaije Sietsma (64) uit Opeinde, onder de rook van Drachten, begon zijn carrière op een crossmotor. ‘Mijn buurman had een crossmotor en ik ging vaak met hem mee naar de circuits in de buurt. Ik was toen nog te jong om brommer te mogen rijden, maar ik mocht wel regelmatig op zijn crossmotor op het circuit crossen. Met een Yamaha FS1-bromfiets reed ik voor het eerst op straat. Mijn vader was ook geïnteresseerd in motoren en dat maakte het allemaal wat gemakkelijker voor mij om mijn eerste motor, een Yamaha DT125-offroad, te kopen. Dit motortje werd al snel opgevolgd door een Yamaha XT500. Op die motor hebben wij Rutger Hauer nog crossles gegeven. Dat was toen voor de film “Spetters”. Mijn eerste serieuze straatmotor was een Triumph Bonneville 750 gevolgd door een Laverda 1200 en een Laverda 1000 Jota. Met die motor ben ik eens met een vriend in een weekend op en neer naar Le Mans gereden voor de 24-uursrace. Na een vastloper werd de Jota nooit meer de oude. Een auto als vervoermiddel bleek toch ook wel gemakkelijk, de zware motor maakte plaats voor een KTM 250-enduro waarmee ik regelmatig deelnam aan offroadritten. Voor op de weg kwam er later toch weer een andere motor, een BMW R800ST, die omgebouwd was naar GS. En tussendoor was er ook nog een Jawa-zijspan. De BMW werd ingeruild op een kajuitzeilboot, maar hoe leuk dat varen ook was; ik en mijn vrouw Hilde misten de motor. Zodoende in 2006 bij een particulier in Staphorst een BMW R 100 GS gekocht. De verkoper was de tweede eigenaar en deed met pijn in zijn hart afstand van de BMW. De GS was veertien jaar oud, maar met 42.000 km op de teller nog jong te noemen.’
Marathonmotor Yamaha TDM850: een blijver ondanks olieconsumptie
Asfalt stopt
De BMW werd in het eerste jaar direct ingezet als vakantievervoermiddel naar Noorwegen. En het jaar daarna opnieuw, al waren de weersomstandigheden toen niet om over naar huis te schrijven. Vandaar dat de reis het jaar erna met de slaaptrein naar het zuiden van Frankrijk ging. ‘In de Alpen reden we op een onverharde pas vast in de sneeuw en we kwamen op afgelegen campings terecht waar de mensen zeer gastvrij bleken. Later stonden Denemarken, Slovenië, Oostenrijk en Duitsland op het reisprogramma. Vanwege ziekte in 2016 kwam er weinig van motorrijden, toen ik me in 2018 weer goed genoeg voelde heb ik het motorrijden weer opgepakt. Met flink wat bagage en Hilde achterop door Slovenië getrokken. Prachtig motorland met heel veel kleine weggetjes. Wel even een hachelijk moment meegemaakt toen na een onoverzichtelijke bocht het strakke asfalt zonder aankondiging overging in een offroad-parcours met diepe watergeulen. Ik beschouw het nog steeds als een wonder dat we daar toen niet onderuit zijn gegaan. Offroad met de GS gaat prima, maar dan wel met gepaste snelheid. Ook in Nederland, soms met zijn tweeën op de motor, heb ik wel wat offroad met de BMW gereden. In het begin reed ik jaarlijks zo’n 10.000 km met de GS, allemaal vakantiekilometers. Voor woon-werk heb ik de motor nooit gebruikt. Eerst was ik truckchauffeur, daarna houtbewerker en de laatste jaren facilitair medewerker op een grote scholengemeenschap. Ik kan op de fiets naar mijn werk.’
Eigenzinnige dame
Hoewel na achttien jaar nog uiterst tevreden over zijn R 100 GS heeft de BMW ook zijn problemen gekend. ‘Vlak voor onze tweede reis naar Noorwegen bracht ik een bezoek aan de Boxer Toko in Ysselsteyn (Limburg). Bij het terugduwen van de motor op de parkeerplaats constateerde ik een geluid dat ik niet eerder had gehoord. Volgens Rob, monteur bij Boxer Toko, was het niet verstandig om zo naar Noorwegen te rijden. Maar hij redde onze vakantie door in de avonduren door te werken en een andere cardanas te monteren. Omdat een nieuwe as niet voorradig was, werd een gebruikte as gemonteerd zodat we in ieder geval op reis konden. Bijzonder goede service dus, ook al kwam ik daar toen pas voor de eerste keer. Ben er als klant altijd gebleven, ook al is het een eindje rijden van Friesland naar Limburg. Terug van vakantie is er een nieuwe cardanas geplaatst en is de eerste versnelling aangepast (korter gemaakt). In de bergen kwam ik erachter dat de originele voorrem ver onder de maat was. Zeker met passagier en bagage. De schijf is vervangen door een exemplaar van HE en die voldoet prima.’
Haaije houdt ervan om zijn motor tiptop in orde te hebben. Dat uit zich niet zozeer in poetswoede maar meer in preventief onderhoud. ‘Onderdelen waarvan ik hoor dat ze niet al te best zijn en dat er iets beters op de markt te koop is vervang ik op voorhand. De remschijf is zo’n voorbeeld, maar ook de startmotor, spanningsregelaar, bougiekabels en achterbruglagers zijn zo vervangen voordat ze de geest gaven. Om die reden heb ik ook de koppelingsplaat vervangen door een oliebestendige koppelingsplaat, maar dat pakte achteraf niet goed uit. Die plaat hield het maar 27.000 km vol. Het hart was uit de plaat en ook de prisas moest worden vervangen. De leverancier van de koppelingsplaat wilde niets van garantie weten. Daarna toch maar weer een originele koppelingsplaat gemonteerd. Maar ook dat was niet zo’n succes, want bij 170.000 km gaf de koppeling om dezelfde reden de geest. En ook weer een andere prisas. Met de kapotte koppeling ben ik uiteraard onderweg gestrand, gelukkig was dat niet tijdens een vakantie. Toch is altijd alles goed gegaan. Mijn R 100 GS heeft zo zijn eigenaardigheden. Niet voor niets noemt monteur Rob mijn motor een “eigenzinnige dame”.’
Hachelijk moment
Op onderhoud wordt er door de eigenaar niet bezuinigd. ‘Sommige kleine dingen doe ik zelf, voor een beurt ga ik langs in Ysselsteyn. Daar weten ze precies welke aandacht een oude boxer nodig heeft. Ondanks dit onderhoud kon er toch nog op een onverwachte manier iets fout gaan. Drie jaar geleden, met zijn tweeën op de motor, blokkeerde op een afrit plotseling het achterwiel. Ik had geen idee wat er aan de hand was. Geen beweging meer in te krijgen. Motor met aanhanger opgehaald en thuis geprobeerd het achterwiel los te krijgen. Dat lukte pas na heel veel moeite, waarna duidelijk werd wat de oorzaak van alle ellende was. Een spaak was afgebroken, precies ter hoogte van de nippel. De nippel had bijna de naaf (trommelrem) doormidden gesleten en was nu tussen de remtrommel en de remschoen terechtgekomen met het blokkeren van het achterwiel als gevolg. Gelukkig niet onderuitgegaan en een nieuwe naaf was nog leverbaar. Het had slechter kunnen aflopen. Maar wie verwacht er nou dat een afgebroken spaak zoveel onheil kan veroorzaken?’
BMW R 100 GS op de brug
Voor een ritje vanuit Friesland naar Motor.NL-expert Van Sleeuwen in Brabant draait Haaije Sietsma zijn hand niet om. De zwart/gele BMW is een opvallende verschijning. Dat de motor al 32 jaar oud is, valt niet af te leiden aan het uiterlijk van de motor. ‘En ook niet aan hoe goed alles nog functioneert’, zegt Van Sleeuwen na zijn proefritje. ‘Het oude beestje doet het nog prima, geen motorische bijgeluiden, prima sturen en goed remmen.’
Op de brug kunnen we de BMW R 100 GS nog eens goed van alle kanten bekijken, maar waar je ook kijkt; nergens roest of verweerderd aluminium. ‘Ik heb de motor nooit met pekel gebruikt, regen heeft de motor (en ik zelf) genoeg voor de kiezen gehad. Poetsen doe ik eigenlijk maar één keer per jaar, zeg maar aan het einde van het seizoen. De zijstandaard en de middenbok zijn vervangen door rvs-exemplaren. Daardoor oogt de motor strakker. De Zach-uitlaat, met de kleinere demper, doet op dat gebied ook een duit in het zakje. Frame, tank of kuipje zijn nog nooit opnieuw gespoten. Allemaal origineel.’
De remmen voldoen volgens Van Sleeuwen uitstekend. Opvallend is dat bij de HE-schijf, die er toch alweer zo’n 100.000 km op zit, amper slijtage valt te bespeuren. ‘De remblokken die ik gebruik voldoen prima. Ik heb andere geprobeerd, die “beten” harder, maar ik had het idee dat dat ten koste ging van de schijf. De remtrommel achter is na het spaaknippelincident natuurlijk helemaal nieuw.’
Het balhoofdlager is een keer vervangen, maar dat is alweer zo’n 100.000 km geleden. Er is nog geen slijtage voelbaar. Zoals er nergens enige slijtage bij de lagers voelbaar is. ‘De achterbruglagers zijn vervangen door bronzen bussen met een smeernippel. Dat bevalt prima, ook al is het lastig om bij de smeernippels te komen. De buddyseat is al twee keer vervangen. ‘De eerste keer door een exemplaar van Wunderlich en nu zit er een Bagster-zadel op dat op maat is gemaakt. Kan niet beter en het ziet er nog fraai uit ook. Het originele vlakkere zadel was een ramp. Dat zadel was zo glad dat bij het remmen de duopassagier telkens naar voren schoof.’
Na 179.000 km verbruikt de BMW amper olie. ‘Tijdens vakanties onderweg heb ik nooit hoeven bij te vullen. Tussen twee beurten in (10.000 km) hoef ik nooit bij te vullen. Het brandstofverbruik is met 1:17 redelijk. Ik tank wel altijd 98.’ De vering op de BMW wordt achter verzorgd door een Öhlins-exemplaar. Haaije: ‘Iedere twee jaar laat ik de demper controleren/reviseren. Met twee personen, bagage en volle zijkoffers heeft de schokdemper het soms zwaar te verduren. Die moet dus goed zijn.’ Om overdag beter gezien te worden is er extra dagrijverlichting gemonteerd. Geen overbodige luxe, want de standaard koplamp houdt niet echt over.
Marathonmotor Honda NTV700 Deauville: eenvoud siert geliefde motor
De staat waarin de motor na 32 jaar verkeert, is prima en helemaal naar de zin van de eigenaar. ‘Tijdens de achttien jaar dat ik deze motor rij, heb ik de BMW van binnen en van buiten leren kennen. Ik ben geen uitgesproken BMW-fan, Moto Guzzi vind ik bijvoorbeeld veel mooier, maar deze GS is mij op het lijf geschreven. Ik twijfel regelmatig of ik toch niet eens iets anders moet kopen. Ik heb al proefgereden met diverse KTM’s, maar die hebben mij allemaal veel te veel vermogen. Allemaal vermogen dat ik toch nooit ga gebruiken. Daar ben ik dus niet naar op zoek. Technisch gezien kan deze BMW nog wel een poos mee. Maar koop ik iets anders, dan ruil ik deze in. Ik ben niet iemand die een motor ongebruikt in de schuur wil hebben staan. Of ik moet hem thuis in de woonkamer mogen zetten…’.
Tekst en foto’s: Peter van der Sanden
| Merkenclub |
| GS-rijders kunnen terecht bij de BMW GS-club Nederland. De club kent een uitgebreid forum (wel eerst registreren) waar veel informatie te vinden is. Voor leden (zo’n 700 in getal) worden asfalt- en allroadritten georganiseerd. Het maakt niet uit wat voor GS je hebt, als het maar een BMW GS is. |
| Reparaties en problemen |
| 47.000 km cardanas vervangen 60.000 km spanningsregelaar preventief vervangen 64.000 km startmotor preventief vervangen 79.000 km versterkte oliebestendige koppelingsplaat geplaatst 90.000 km remschijf en balhoofdlagers vervangen 95.000 km modificatie ontsteking 96.000 km hallgever ontsteking vervangen 98.000 km bougiekabels preventief vervangen 105.000 km achterbruglagers vervangen door bussen 107.000 km hart uit de koppelingsplaat, prisas en lagers vervangen 109.000 km hallgever ontsteking vervangen 120.000 km uitlaat vervangen 165.000 km koppelingsplaat en prisas, keerringen vervangen 170.000 km remtrommel vervangen |
| Richtprijzen bij motorzaak |
| De BMW R100GS is geliefd bij een specifiek publiek. De doelgroep lijkt steeds groter te worden, want de prijzen gaan eerder omhoog dan omlaag. Het aanbod is klein waardoor je er maar zelden eentje nog in een motorzaak tegen zult komen. Als je er eentje vindt reken dan op een bedrag rond de 7000 à 8000 euro. Voor een mooie Paris-Dakar-uitvoering wordt nog meer gevraagd. |
Technische gegevens BMW R100GS
| MOTOR | |
|---|---|
| Type | tweecilinder viertakt boxer |
| Cilinderinhoud | 980 cc |
| Boring x slag | 94 x 70,6 mm |
| Kleppen per cilinder | 2 |
| Compressieverh. | 8,5:1 |
| Carburatie | carburateurs |
| Transmissie | vijfbak |
| Eindoverbr. | cardan |
| PRESTATIES | |
| Maximum vermogen | 60 pk bij 6.500 tpm |
| Maximum koppel | 76 Nm bij 3.750 tpm |
| RIJWIELGEDEELTE | |
| Frame | dubbel wiegframe |
| Vering voor | telescoopvork |
| Vering achter | Paralever monoshock |
| veerweg v/a | 225 / 180 mm |
| Rem voor | 295mm-schijf met dubbelzuigerklauw |
| Rem achter | trommelrem |
| Banden v/a | 90/90 21, 130/80 17 |
| MATEN EN GEWICHTEN | |
| Gewicht | 205 kg (droog) |
| Tankinhoud | 24 liter |
| Zithoogte | 850 mm |
| Wielbasis | 1513 mm |
| Balhoofdhoek | 27,5° |
| Naloop | 101 mm |
BMW R100GS: goed om te weten
De BMW GS is een van de meest geliefde BMW-modellen. Dat de GS er kwam was te danken aan medewerkers van BMW die geïnteresseerd waren in offroadrijden. In 1980 verscheen de eerste GS (Gelände Sport), de R 80 GS. De eerste BMW allroad was daarmee geboren. Offroad- en toerrijden waren samengebracht in één motorfiets. Pas in 1987 kreeg de R 80 GS een opvolger in de vorm van de R 100 GS. Van dit type werden er tussen 1987 en 1996 34.000 verkocht. Na de R 100 GS volgden de R 1100 GS, R 1150 GS etc. Naast de boxers kwam er in 2000 ook een eencilinder BMW, de F 650 GS, acht jaar later gevolgd door de staande tweecilinder GS-modellen. De GS is er ook in Adventure (GSA) uitvoering met als belangrijkste kenmerk een grotere tank, iets meer veerweg en extra valbeugels. De R 100 GS met grotere tank droeg nog de naam ‘Paris-Dakar’ verwijzend naar de successen die BMW in begin jaren 80 in deze rally oogstte.
