De ene Marathonmotor doet er een paar jaar over om de kilometerteller in de buurt van de ton te krijgen, de ander doet er een veelvoud aan jaren over. De BMW F650 Funduro van Erik Cuppen behoort tot de laatste categorie. Hij kocht de BMW nieuw in 1994 en rijdt er nu nog met evenveel plezier op rond als 28 jaar geleden ook al het geval was. De mijlpaal van 100.000 kilometer komt in zicht, het einde van de Funduro nog niet.
Fotografie: Peter van der Sanden
Man en motor
| Naam | Erik Cuppen |
| Woonplaats | Lomm |
| Leeftijd | 56 jaar |
| Beroep | dierverzorger |
| Rijdt sinds | 1986 |
| Aangeschaft | 1994 (nieuw) |
| Nieuwprijs | € 6.340,- |
| Dagwaarde | circa € 2.500,- |
| Rijstijl | toer |
| Gebruik | toer |
| Brandstofverbruik | 1:20 |
| Olieverbruik | nihil |
| Onderhoud | motorzaak en zelf |
| Bouwjaar | 1994 |
| Kilometerstand | 87.250 km |
Erik Cuppen uit het Noord-Limburgse Lomm was in zijn jeugd, net als zijn broers, verknocht aan brommers. ‘Mijn broers haalden hun motorrijbewijs en ik wilde als Honda MT-rijder niet achterblijven. Mijn eerste motor was een Suzuki DR500S, waarmee ik lekker over kleine weggetjes en onverharde paden kon scheuren. Die onverharde paden waren er bij mij in de buurt toen nog in overvloed. Heel lang heb ik de Suzuki niet gehad. Een Yamaha XT600 Ténéré kwam er voor in de plaats. Een geweldige motor was dat, behalve als je de (warme) motor met de kickstarter weer aan de praat moest zien te krijgen. Die Ténéré heb ik verkocht toen ik een huis ging bouwen en geld nodig had. Later heb ik van die verkoop wel eens spijt gehad, want zo’n Ténéré was toch wel een prachtige machine. Twee jaar heb ik geen motor gereden vanwege de bouw van mijn huis. Voor motorrijden was even geen tijd en geld. Toen het huis in 1993 klaar was, las ik een test van de nieuwe BMW F650 Funduro. Het model stond me wel aan en na een proefrit bij een lokale BMW-dealer (Jan Bouten) wist ik het zeker, dit wordt mijn nieuwe motor. Even heb ik nog getwijfeld over een tweedehands Honda Transalp, maar die was net zo duur als een nieuwe F650. Bovendien had ik een goede ervaring met eencilinders, daarom sprak de BMW F650 Funduro me nog extra aan. De motor waarop ik proef had gereden was een witte, die kon ik zo meenemen, maar de witte kleur stond me niet aan. Ik wilde per se een rode. Dat hield wel in dat ik enkele maanden moest wachten alvorens een rode leverbaar was. Maar dat was voor mij de moeite van het wachten wel waard.’
Kleppen stellen
De BMW van Erik Cuppen wordt alleen gebruikt voor toerritjes in Nederland en soms naar de Moezelstreek in Duitsland of de Belgische Ardennen. Pekel heeft de BMW in al die jaren nog nooit gezien. ‘Ik gebruik de motor puur voor toerritten, niet voor woon-werkverkeer. Ik werk als dierverzorger, vroeger op diverse locaties in de regio met wisselende werktijden. De motor is dan geen ideaal vervoermiddel. Sinds ik vast werk in de buurt heb, rij ik met mooi weer wel met de motor naar mijn werk, circa veertig kilometer via bochtige binnenwegen. Dat is veel leuker dan met de auto over de snelweg. Spannende of verre reizen heb ik met de BMW nooit gemaakt. Maar in de Ardennen of in de Moezelstreek kun je ook heerlijk motorrijden. Ik hoef niet verder weg. De motorzaak waar ik de BMW heb gekocht bestaat niet meer en ook de opvolger, Van Beest Motoren in Venlo, is gestopt. De eerste jaren ging ik voor onderhoud naar de dealer, maar de simpele dingen die aan de motor moesten worden gedaan kan ik zelf ook wel. Erg veel aandacht vraagt de BMW (met Rotax-blok) overigens niet. Bij het verwisselen van de olie moet je wel weten dat je een liter in het blok giet en een liter in de vulopening in de framebuis. Alles boven in de framebuis lukt niet. En ik ben er ook achter dat als je de voorgeschreven 2,1 liter gebruikt het peil niet tot aan de peilstok komt.’
Kleppen stellen was een klusje dat Erik dacht zelf wel te kunnen klaren. ‘Ik had een YouTube-filmpje gevonden (filmpje van Teppichkopf) waarin het haarfijn werd uitgelegd en voorgedaan. Ik had het precies volgens het filmpje uitgevoerd, maar toen ik alles weer in elkaar had gestoken gaf de motor niet thuis. Hij liep niet slecht, hij liep helemaal niet. Een beetje met het schaamrood op mijn kaken ben ik naar de BMW-dealer in Venray gegaan (MotoPort Venray) en heb daar het probleem uitgelegd. Daar deden ze gelukkig niet moeilijk en men had het euvel snel gevonden en opgelost. Hoewel ik dacht overal goed op te hebben gelet, stonden de nokkenassen en de nokkenasketting niet goed afgesteld.’
Nok
Afgezien van het kleppen stellen, weet Erik Cuppen de meeste akkefietjes aan zijn motor wel zelf op te lossen, maar toen zijn BMW steeds slechter begon te lopen zonder dat daarvoor een duidelijke reden was, klopte hij toch maar eens aan bij een BMW-specialist. ‘Achteraf bleef dat de zaak waar ik naar toe was gegaan helemaal niet zo specialistisch was. Tot vier keer toe ben ik naar die zaak gereden en iedere keer stuurden ze me met een mooi verhaal of een nieuwe accu weer naar huis. Maar het probleem werd niet opgelost. Toen toch maar weer naar de echte dealer waar men direct wist wat er aan de hand was: kapotte bougiedoppen. De vonk sloeg gedeeltelijk over naar de cilinderkop wat het slechte lopen veroorzaakte.’
In de winter, als de motor niet wordt gebruikt, stript Erik de complete motor. ‘Alleen het blok blijft hangen, behalve dan die ene keer toen ik de kop- en de voetpakking heb laten vervangen. Het was vooral de koppakking die wat begon te zweten. Ik heb toen het losse blok weggebracht. Het laatste serieuze probleem was afgelopen jaar toen de motor stil viel. Gelukkig niet ver van huis en toevallig had ik een paar maanden eerder een aanhangwagentje gekocht waarmee ik de motor kon ophalen. Een doorgebrande stekker van de spanningsregelaar bleek de oorzaak. Gelukkig kon er een nieuwe stekker worden gemonteerd zonder dat de spanningsregelaar vervangen hoefde te worden.’
Twee keer heeft de Funduro schade opgelopen. Erik: ‘De eerste keer was tijdens een stukje offroad in de buurt. Ik had een stronkje over het hoofd gezien en vloog over de kop. Dat was me nog nooit overkomen. De schade viel gelukkig mee, alleen een scheurtje in de kuip onder de lamp en een afgebroken nok van de stuuruitslag. Die nok heb ik geprobeerd er weer opnieuw op te lassen, maar dat is tot nu toe mislukt. Rijden zonder die nok is geen probleem, maar wel als het weer een keer fout gaat en het stuur in de tank kan slaan. Niet aan denken.’
BMW F650 Funduro op de brug
Motor.NL-expert Van Sleeuwen heeft een glimlach op zijn gezicht als hij na het gebruikelijke proefritje van de Funduro stapt. Gerard: ‘De motor doet zijn naam wel eer aan, want het is echt “fun” om met zo’n motortje te rijden. En zo mooi als deze, notabene van het eerste bouwjaar, zie ik ze maar zelden. Natuurlijk, deze motor koop je niet vanwege de berg pk’s. Maar dat neemt niet weg dat het gewoon heerlijk rijdt. En alles werkt nog precies zoals dat 28 jaar geleden bij aanschaf het geval moet zijn geweest. Maar misschien ontdekken we nog iets als de motor op de brug staat?’
Volgens goed gebruik wordt eerst het balhoofdlager, dat eerder al eens is vervangen, gecontroleerd. Van Sleeuwen: ‘Geen speling, maar wel erg strak afgesteld. Ik zou het iets losser stellen. Mooi klusje voor de winterperiode.’ Op de remmen valt weinig aan te merken, wat op zich niet vreemd is, want de eigenaar heeft de remklauwen zelf gereviseerd. Erik: ‘Voor die revisie had ik wat losse Brembo-onderdelen nodig, maar de BMW-dealer kon die niet leveren omdat ze niet los verkrijgbaar waren. Wat een onzin, want ik kon ze wel als losse onderdelen bij een Honda-dealer bestellen. Op een Honda SLR650 zitten namelijk dezelfde remklauwen. En Honda leverde die onderdelen wel los. Zo zie je maar dat even verder zoeken kan lonen.’
Van Sleeuwen verwacht niet dat hij veel onvolkomenheden gaat vinden bij deze Funduro. Dat er nooit mee in de pekel is gereden, kun je onder andere zien aan de vorkpoten. Nog als nieuw. En dat geldt net zo voor de velgen en de naven. De lak van de BMW, rood is niet de gemakkelijkste kleur, oogt nog fris. Alleen een beschadiging bij het rechter knipperlicht. Erik: ‘Dat was wel even wat. Een paar dagen voor mijn eerste afspraak om langs te komen voor Marathonmotor maakte ik een misstap bij het parkeren en viel, met mijn vrouw achterop, om. Een flinke deuk in mijn ego en een dusdanig pijnlijke schouder dat ik niet eens meer met de motor kon rijden. De schouder geneest vanzelf, de schade aan de motor blijft.’
Marathonmotor: Honda VFR1200X Crosstourer
De BMW F650 Funduro is voorzien van een middenbok, die net als de jiffy nog functioneert als een nieuwe. De middenbok is er dan ook eentje met degelijke ouderwetse smeernippels. Banden en ketting en tandwielen zijn net vervangen, dus ook op dat punt geen opmerkingen. De vering, voor en achter nog standaard, is goed en heeft in het verleden nooit voor problemen gezorgd. ‘Alleen een keer een paar keerringen vervangen’, aldus de eigenaar.
Is er dan helemaal niets wat bij deze 28 jaar oude Funduro onder de maat is? ‘Nee, helemaal niets’, is de conclusie van MOTO73-expert van Sleeuwen. De eigenaar is natuurlijk blij om dat te horen. Erik: ‘Ik ben niet van plan om de BMW van de hand te doen. Heel veel krijg ik er gezien de leeftijd toch niet voor terug en voor mij is de motor nog prima. Maar ik zou in de toekomst toch wel eens iets anders willen proberen. De Moto Guzzi V85TT vind ik een prachtige motor. Voorlopig blijft het nog bij dromen.’
BMW F650 Funduro: goed om te weten
Begin jaren negentig was BMW naarstig op zoek naar een goedkoop instapmodel. De K75 was met circa € 9.000,- toen de goedkoopste BMW. Zelf een nieuw model ontwikkelen zou veel te duur gaan uitpakken en daarom ging BMW op zoek naar andere mogelijkheden. Die mogelijkheden werden gevonden in Oostenrijk en Italië. Bij Aprilia werd gewerkt aan de Pegaso, een sportieve eencilinder met een Rotax-blok. Deze motor werd gebruikt als basis voor de nieuwe lichte BMW. Hoewel de motor buiten Duitsland werd geproduceerd, werd er wel naar BMW-maatstaven gewerkt. Belangrijk was dat de motor zuinig en vooral betrouwbaar moest zijn. Het Rotax-blok wordt normaal met een vijfklepskop geleverd, maar BMW wilde per se een vierklepper met twee bougies. Deze constructie maakte het mogelijk om het beurtinterval te verhogen van 6.000 naar 10.000 kilometer. Door een ander design kreeg de F650 een eigen gezicht, maar je hoeft geen kenner te zijn om er nog steeds een Pegaso in te kunnen herkennen. Over de naamgeving is in het begin nogal wat te doen geweest. Want in welk hokje moest je deze BMW plaatsen? Uiteindelijk kreeg de 650 de toevoeging F van Funduro. Eind 1993 waren de eerste BMW F650’s te koop en vanaf het begin viel de jongste BMW-telg bij een groot publiek in de smaak. De eerste anderhalf jaar werd het zelfs de best verkochte BMW. De allereerste modellen waren standaard niet voorzien van een middenbok, vanaf medio ’94 was dat wel het geval. In 1996 kreeg de F650 een hoger kuipruitje voor een betere look. De richtingaanwijzers die tot dan toe vast in de kuip zaten werden met losse steuntjes op de kuip bevestigd.
De F650 verscheen er in verschillende varianten. Van 1993 tot 2000 was er het basismodel, van 1997 tot 2000 de F650 Strada die een lagere zithoogte heeft. Vanaf 2000 zijn er de F650GS en de F650GS Dakar. Voor deze modellen verhuist de productie van Italië naar Duitsland en wordt het een ‘echte’ BMW. Met de GS-modellen gaat de F650 duidelijk iets meer de allroadkant op. Nieuw frame, 19-inch voorwiel en injectie in plaats van carburateurs. Met de F650CS (City Scarver) mikt BMW op een ander publiek. Dit model heeft een enkelarmige achterwielophanging en riemaandrijving in plaats van ketting. De F650 werd vervangen door de nieuwe F650GS-tweecilinder. De enige F650 die nog rechtstreeks afstamt van het oermodel is de F650GS Dakar met een 21-inch voorwiel.
Richtprijzen BMW F650 Funduro bij motorzaak
Sinds corona zijn de prijzen van (oudere) allroads flink gestegen. Zo ook van de F650-modellen. Als je er al eentje kunt vinden, reken dan op een bedrag rond de € 2.500,-. Van de latere GS-modellen (met BMW-blok) is het aanbod groter.
Reparaties en problemen
17.500 km balhoofdlagers en remlichtschakelaar vervangen
19.000 km nieuwe accu
36.671 km rubberonderdelen vervangen
44.750 km accu vervangen, eerste nieuwe kettingset
52.000 km remschijf achter vervangen
55.000 km wiellagers voor en achter vervangen
70.780 km kop- en voetpakking vervangen
82.800 km stekker spanningsregelaar vervangen
85.500 km tweede nieuwe kettingset
Merkenclub
De BMW F650 kent in Nederland geen specifieke merkenclub. Op Facebook is wel een Engelstalige pagina voor de F650-liefhebbers (BMW-F650-club) te vinden.
