KTM 690 Enduro R – Marathonmotor

Velen dromen ervan, weinigen doen het: op een motor de wereld rond. Bij Paul Op de Beeck bleef het niet bij dromen, hij voegde de daad bij het woord en reed op zijn KTM 690 Enduro R vanuit België via Vladivostok, Vancouver en New York de wereld rond. Zijn keuze voor de dikke KTM-eencilinder was een bewuste keuze. De reis verliep voorspoedig, totdat een kapotte kleptuimelaar voor oponthoud zorgde.

Vlaming Paul Op de Beeck (61) is niet iemand die van kinds af aan droomde van motorrijden. Dat kwam pas later. ‘Het was rond 2000 dat ik van een vriend hoorde dat hij zijn oude BMW R75/6 wilde verkopen. Ik vertelde mijn vrouw dat ik graag een oude BMW wilde kopen, ze stribbelde niet tegen. Maar ze keek wel raar op toen ik kort daarna met de BMW kwam aanzetten. Ze had er geen moment bij stilgestaan dat het om een motor in plaats van een auto ging. Al tijdens mijn eerste reis met de BMW ging het mis. Op de terugweg vanuit Tsjechië begaf de versnellingsbak het. Alleen de tweede versnelling werkte nog. Met een vaartje van 40 km/u ben ik naar huis gereden. Ik had desondanks wel de smaak van het motorrijden te pakken en kocht een tweedehands BMW R1100GS. Ik vond motorrijden geweldig, maar dat veranderde nadat een achteruitrijdende truck een auto en mijn motor in de prak duwde. Ik kon er zelf nog net op tijd vanaf springen. Op dat moment dacht ik “mijn geluk is op, ik verkoop de motor”.’

Maar lang zat Paul niet zonder, want hij miste het motorrijden en kocht een BMW GS650 GS Dakar. ‘Een prima motor, waarmee ik door bijna alle Balkanlanden ben gereden op weg naar De Krim. Een reis van zes weken. Toen, en nadat ik in 2010 de tv-serie The Long Way Round had gezien, is het idee ontstaan om in mijn eentje een wereldreis te gaan maken. Maar wanneer? Wachten tot mijn pensioen? Liever niet, de kans dat ik dan nog fit genoeg zou zijn om dat te kunnen doen, achtte ik minder groot. Ik begon met het opsparen van snipperdagen en ik vertelde mijn baas van mijn plannen. Zou ik geen vrij krijgen, dan nam ik ontslag. Zo ver kwam het gelukkig niet.

Daarna begon de zoektocht naar een geschikte motor. Na allerlei forums te hebben doorzocht, keek ik uit naar een eenvoudige motor. Een eencilinder, liefst luchtgekoeld en eentje die na een valpartij alleen op te tillen is. Ik reed toen met een BMW F650. Een Yamaha XT600 was een optie, maar na één testrit op de KTM 690 Enduro R was ik overtuigd. Het was alsof ik op een fiets stapte die me een trap onder de kont gaf als ik aan het gas kwam. En beduidend lichter dan de BMW. Met de F650GS was ik al “gedownsized” van een BMW R1100GS wegens het gewicht en het feit dat ik geregeld onverharde paden in dook.’

Tuimelaar

In juni 2014 was het dan zover. Na twee jaar ‘oefenen’ op de KTM waren mens en machine klaar voor de grote reis, meestal over hoofdwegen. De standaardsetting van 15 voor en 45 achter was veranderd in 15/42. Een reis van in totaal 25.000 kilometer in drie en een halve maand. Er was voor onderweg zo weinig mogelijk gepland. Paul: ‘Het enige dat ik vooraf had gepland was een stop in Ulaanbaatar, de hoofdstad van Mongolië. Daar bevond zich buiten mijn route door Europa de enige KTM-dealer. Tot aan Mongolië ben ik over Russisch grondgebied gereisd. De kortste weg naar Vladivostok liep via China, maar het is vrijwel onmogelijk om op de motor door dat land te reizen. In Chabarovsk, een grote stad 750 kilometer ten noorden van Vladivostok, hield de KTM er mee op. Een motorzaak, laat staan een KTM-dealer, was in de verste verte niet te bekennen. Ik was zelf niet technisch genoeg om het euvel te vinden, laat staan op te lossen. Ik had wel gemerkt dat het brandstofverbruik snel toenam en dat er iets rammelde boven in de cilinderkop.’

Honda CBR1100XX Super Blackbird – Marathonmotor

Gelukkig kwam Paul in contact met een stel Russische motorrijders. Die wisten in hun motorclub wel iemand die kon helpen. En zo geschiedde. De motor werd in een verlaten werkplaats gestald en de monteurs gingen aan de gang. ‘Het lager van de uitlaatkleptuimelaar was kapot. Op zich was dat snel te repareren, alleen duurde het achttien dagen voordat het lager vanuit België in het uiterste oosten van Rusland arriveerde. Na deze reparatie ben ik naar Vladivostok gereisd om daar de boot naar Zuid-Korea te nemen. Op een andere manier kon ik niet in Vancouver (Canada) geraken. Onafhankelijk van elkaar vlogen de KTM en ik van Korea naar Vancouver. Daar, bij een immens grote motorzaak, werd geconstateerd dat de Russische motorvrienden de reparatie keurig hadden uitgevoerd. Behalve dit oponthoud en één lekke band verliep de reis voorspoedig. Wel had mijn vrouw, die me in Vancouver kwam opzoeken, haar reis vanwege mijn oponthoud moeten verzetten. Zo zie je maar dat je tijdens een wereldreis niets vooraf kunt plannen.’

Alleskunner

Terug in België werd uit voorzorg ook de inlaatkleptuimelaar vervangen. Paul: ‘Ik ontdekte al vrij snel dat problemen met de tuimelaars vaker voorkomen bij 690’s. In mei 2015 kwam ik onderweg stil te staan met wat later bleek een kapotte brandstofpomp. Een paar maanden later is tijdens een beurt de stator vervangen. Ik had niet gemerkt dat die niet goed meer was, de monteur bij MotoCare in Tielt-Winge gelukkig wel. De accu was stuk en dat kwam mede door de kapotte stator.’

Volgens de eigenaar is de KTM 690 er eentje waarmee je overal uit de voeten kunt. Paul: ‘De motor wordt dagelijks gebruikt om naar het werk te rijden (25 km enkel) en wat vakantieritten en opleidingen. Zoals de endurocursus van KTM in Hohemolsen en circuitdagen voor beginners in Mettet. Sommigen beoordelen de motor als eentje die niks kan, te zwaar voor enduro, te licht voor verre trips, geen banden voor circuit. Voor mij kan hij alles zonder in extremen te gaan, enduroritten of opleidingen kan ik gerust meerijden zonder uit te blinken. Maar ook niet om in schande te vallen. Op het circuit heeft de motor me zo verbaasd dat ik dit jaarlijks probeer te herhalen. En bij dit alles is het brandstofverbruik ook nog eens erg laag. Het gemiddelde verbruik is 1 op 26. Alleen toen de tuimelaars aan het slijten waren, wat ik toen nog niet wist, nam het brandstofverbruik drastisch toe. Bij het passeren van de 100.000 kilometer merkte ik dat de tuimelaars weer aan vervanging toe waren. Rammelen in de cilinderkop en een hoger brandstofverbruik. Ik had direct moeten ingrijpen, maar ik bleef de reparatie maar uitstellen. Totdat de motor er vijf kilometer van huis mee ophield. Hoewel ik niet echt technisch ben, heb ik dit keer beide kleptuimelaars zelf vervangen.’

Het laatste euvel deed zich onlangs nog voor. Paul: ‘De motor viel stil. De brandstofpomp werkte niet meer en omdat ik dat eerder aan de hand had gehad, ging ik met die pomp naar MotoCare. Daar werd me verteld dat de pomp niet stuk was. Maar wat dan? Bleek het dunne stroomkabeltje dat naar de pomp loopt doorgesleten te zijn. Een nieuwe pomp had me ruim vierhonderd euro gekost, dat kabeltje niets. Nou ja, wel twaalf uur zoeken.’

KTM 690 Enduro R op de brug

Ondanks de verre rit, arriveert Paul met zijn KTM keurig op tijd bij Motor.NL-keurmeester Van Sleeuwen in Volkel. De dikke eencilinder ziet er allesbehalve afgetrapt uit, terwijl de 690 Enduro R de afgelopen acht jaren bepaald niet is gespaard. Het gebruikelijke proefritje levert geen verrassingen op en verrassingen, zou later blijken, blijven ook uit op de brug. Volgens Paul is de motor binnenkort wel aan een beurt toe, maar dat valt aan de motor niet te merken. Wel start de motor soms slecht. De ene keer pas na diverse pogingen, de andere keer hoef je bij wijze van spreken maar naar het startknopje te kijken.

Met de remmen van de KTM is niets mis. De schijf voor is één keer vervangen, de schijf achter twee keer. Paul: ‘Ik remde vooral in het begin vrijwel uitsluitend met de achterrem, vandaar.’ Opvallend is dat het balhoofdlager na ruim een ton nog niet is vervangen. En voorlopig ook niet aan de orde lijkt. De voorvorkkeerringen zijn een keer lek geweest. Om dat in de toekomst te voorkomen zijn neopreen vorkhoezen over de binnenpoten geschoven. Werkt prima. Het plastic van de KTM is een beetje verkleurd, maar verder in orde. De achterkant van de 690 (spatbord en kentekenplaathouder) is vernieuwd na een iets te enthousiaste wheelie. De rvs uitlaat ziet er nog als nieuw uit. Verder is er nergens lak van het motorblok of frame aangetast. Evenmin valt er verweerd aluminium te bespeuren. De nieuwe dynamo werkt goed en verder fungeert alles aan de 690 zoals het hoort, wat vooral een kwestie van goed onderhoud is. Daar is duidelijk niet op bezuinigd. De aluminium koffers op de 690 hebben al twee wereldreizen achter de rug. Twee? Paul: ‘In 2019 heb ik mijn tweede RTW (Round The World) met een KTM 790 adventure R, mijn droommotor, gedaan. Als extra “The road of bones” in Siberië en delen van de “Trans American Trail” in de Verenigde Staten. De 790 is een schitterende motor voor de asfaltgedeelten. Maar geef mij toch maar mijn 690 voor de offroadstukken. Ik ben twee keer gevallen op technische stukken en dan is de bepakte 790 te zwaar. Gepakt en geladen is er zo’n 50 kilo verschil tussen beide motoren en het is nu net die 50 kilo die het verschil maakt.’

Het moge duidelijk zijn, ondanks de komst van een nieuwe KTM 790 Enduro R, gaat de 690 voorlopig nog niet de deur uit.