Veel stof, stalen zolen, heel basale motoren en vol gas dwars glijdend door de bocht! In Amerika is flat-track al jaren razend populair. Daar wordt keihard gevochten om serieuze prijzen. Maar wat is flat-track eigenlijk precies en hoe werkt het? Die vraag is best actueel want flat-track is een tak van motorsport die serieuze vormen begint aan te nemen in Europa. Er zijn zelfs al wegracecoureurs die flat-trackraces rijden om hun rijvaardigheid op een nog hoger niveau te brengen.
Maar voorlopig is flat track nog de enige tak van motorsport waarbij concurrenten elkaar in geval van technische problemen gewoon uit de brand helpen. Dat was ook de insteek van ons gesprek met Bart Verstijnen, een gedreven enthousiaste, volbloed motorrijder. Een man met een mooi ‘wedstrijdverleden’. Niet op topniveau, maar wel in het segment waarbij ‘de concurrentie’ het punt voorbij is om een meerijder in nood te helpen. Zeker als dat een rijder is die een podiumplaats in gevaar kan brengen. Tijdens een toevallig bezochte flat-trackwedstrijd zag Bart dat het ook anders kon. En toen hij later zelf serieus reed, tijdens een wedstrijd in de buurt van Berlijn, maakte hij mee dat de concurrentie in drie ploegen naar Berlijn speerde om een zoekactie naar een remleiding op poten te zetten. Bij een lokale Ducati-dealer werd de hele zaak omgespit en werd een remleiding van een Panigale gedemonteerd. Er kon weer gereden worden!
De baan
Flat-Track wordt gereden op een vlakke baan, er is de ovale shorttrack kwart mile-, halve mile- of hele een hele mijl-baan. Zo’n ‘mijl’ is 1.609,34 meter. De baan kan van klei zijn of soms van ‘Blue Groove’ of ‘Pea Gravel. Blue Groove is een harde ondergrond, vergelijkbaar met asfalt. Op die baan is in de loop der tijd een blauw/zwarte lijn ontstaan waar rubber zich met het oppervlak heeft vermengd. Denk aan de burn-outs bij drag races, waarbij het asfalt ook zo van een laagje gesneuveld bandenrubber wordt voorzien om de lancering effectiever te maken. Op die lijn hebben de coureurs optimale grip, kom je ernaast dan verlies je snelheid. Pea gravel is losse gravel waar je minder grip hebt, maar waarop je makkelijker vol gas kan gaan. En dwarser kunt driften.
De motor
Flat-track rijden kun je al doen onder de € 1.000,-. Je koopt voor dat geld een goed lopende motor en haalt alle overbodigheden ervan af. Inclusief de voorrem. Er moet wel een ‘dodemans voorziening’ komen die ervoor zorgt dat de ontsteking wordt uitgeschakeld indien de kapitein het schip onverhoopt verlaat. Eenmaal de motor voor elkaar, kan het grote leren en spelen beginnen.
De motorfietsen hebben geen voorrem en rijden op standaardbanden met weinig grip (geen noppenbanden), zodat ze lekker door de bochten kunnen driften. Want de enige manier om zonder remmen vaart te minderen, is om de motor schuin in een slide te zetten. Hierbij glijden de banden dwars in de richting die de motor gaat, ook wel ‘scrub of speed’ genoemd. Het wiel is de remschijf. De bodem het remblokje.
Het rijden
Geoefende flat-trackrijders gebruiken bij het ingaan van de bocht het naar de buitenkant van de bocht zwaaiende achterwiel om te vertragen. Als de achterkant gaat schuiven, draaien ze het voorwiel naar de bocht met de slidende voorband als rem. Hierdoor kunnen ze nog dwarser en platter met de motor en is het nog steeds mogelijk de motor te vertragen om een goede bocht te maken in plaats van rechtuit de baan te verlaten. Op kleibanen wordt wel gebruikgemaakt van de achterrem.
Bart vertelt over zijn begintijd, zijn enthousiasme en zijn vorderingen. Het ontdekken van de techniek. Flat-track rijden gaat allemaal om de techniek van het rijden, de balans, de controle van het gashendel, over totale machinebeheersing. En het hebben van een groot hart. Bij het leerproces hoort een constante aandacht, oplettendheid en uiterste concentratie. Het gaat om de skills, niet om het vermogen. Want te veel vermogen zorgt alleen maar voor onnodige wielspin.
Het begin
De ooit zieltogende speedwaybaan in Lelystad is zo’n vijf jaar geleden overgenomen door Dirk Pieper. Nu is er een mooie baan waar wedstrijden op worden gereden. Maar – veel leuker en belangrijker – er worden ook ‘try out’-dagen georganiseerd. En zelfs de keer dat zoiets in het kader van een vrijgezellenfeest werd geregeld, was een daverend succes. Ook de mannen die nog nooit eerder motor hadden gereden, trokken aan het eind van de dag serieuze rondjes.
Maar de gewone flat-trackers? Wat voor mensen dat zijn? Het zijn nogal eens ex-crossers en speedway-coureurs. Zij hebben doorgaans wel een bovenmodaal strategisch inzicht. Want met positie nemen in de bochten, daar worden wedstrijden mee gewonnen. Maar omdat er die al eerdergenoemde try-outdagen zijn en omdat flat-track enorm laagdrempelig is, komt de aanwas uit alle hoeken.
Flat-track racing is geboren in de Verenigde Staten. Daar werd vanzelfsprekend gestreden tussen Harley-Davidson en Indian. Die strijd is intussen weer opgeleefd, omdat beide merken er een heel mooi marketingmechanisme in zien. Maar het kan veel leuker en betaalbaarder. Zoals gezegd voor minder dan € 1000,-. Maar er zijn natuurlijk ook heel veel rijders/techneuten die helemaal losgaan. Veel van hun machines zijn vaak eigenbouw. En onder de streep komen die motoren echt wel boven de € 1.000,- uit. Zo’n flat-tracker is een soort crossmotor, maar ook weer niet. Maar een crosser kan wel een prima uitgangspunt zijn. Hoog op zijn poten, met de uitlaatkant hoog aan de rechterzijde. De tracker is gemaakt om op een ovale baan zo snel mogelijk een rondje af te leggen. Driftend door de bochten. Het type kont en zit is zo kenmerkend dat de toeleveranciers al ‘flat-trackkontjes’ verkopen.
Geboren uit passie
De motor van Bart is een speciaal geconstrueerde machine, waarbij € 1.000,- alleen nog maar de aanloop van het traject was. Want waar er weinig in de remmen geïnvesteerd hoefde te worden, daar komen de rest van de gebruikte onderdelen echt niet van AliExpress. Om over het liefdevolle vakmanschap wat er uit de hele constructie spreekt maar niet te spreken. Het rijwielgedeelte is ooit begonnen als een XT500 uit 1980. Om de levendigheid te vergroten is de Yamaha R6-voorvork met de vlam wat rechter overeind gezet door Marcel van der Stelt. Marcel heeft ook geholpen met de verbouwing van de benzinetank. Als je goed kijkt, zie je de ‘plooi’ bij het balhoofd. Het onderframe en de achterbrug zijn aangepast. Het blok? De legendarische 500cc-Yamaha-viertakt-eencilinder heeft plaatsgemaakt voor een Yamaha RD350YPVS-tweetakt-twin uit 1986. Er is geen tovenaarswerk aan de in-, uitlaat en spoelpoorten gedaan, het blok is alleen compleet gereviseerd. Standaard levert zo’n blok uit 347 cc 59 pk bij 9.000 tpm. Met de aangepaste ademhaling zal dat een pk of vijf meer zijn. De tweecilinder-tweetaktkrachtbron ademt in door een set 28mm-Polini D-slide-carburateurs en uit door een stel ‘custom made’ expansiepijpen die in Haaren gemaakt werden door Fedor Copal.
Maar in de flat-track gaat het niet om het hoogste vermogen. Het gaat om het bruikbare vermogen, maar vooral ook om de vaardigheden van de rijder. Bart legt uit hoe hij alleen al sneller werd door anders te gaan kijken en door minder voor de hand liggende lichaamsdelen actief bij het sturen te betrekken. ‘Je spullen moeten in orde zijn. Maar je moet vooral kijken wat anderen doen, en waarom ze dat doen. Dan moet je analyseren wat zij doen. Analyseren of dat wat voor hun werkt ook voor jou werkt. Constant kritisch op zezelf zijn. Proberen “van buiten af” naar jezelf te kijken. Eigenlijk is flat-track de meest dynamische vorm van meditatie. De echte snelheid zit hem bij het flat-trackrijden tussen je oren’.
Toch nog even iets technisch: De achtervering komt van YSS en de radiateur heeft ooit nieuw op een Honda VTR gezeten. De bouwtijd is ongeveer zes maanden geweest. Met een opgetrokken wenkbrauw meldt Bart: ‘De kosten? Nooit aan gedacht of bijgehouden.’
De uiteindelijke motorfiets is dan ook met vakmanschap, liefde en kennis gebouwd. De Yamaha-bastaard ziet er ook gelikt uit. Maar dat mag je verwachten van een man die zijn eigen coatingbedrijf – Custom Coatings Helvoirt – heeft. Want zo maak je de mooiste reclame voor je eigen bedrijf, terwijl je zelf de dikste schik hebt.
De try-outdagen
Wil je zelf een keer een flat-track bijwonen: kijk dan op www.dirttracklelystad.com. Hier vind je een agenda met alle evenementen. Je kunt er zelf ook aan de sport proeven. Dat kan op één van de try-outdagen op Dirt Track Lelystad, waarbij je na een gedegen stuk theorie en het leren van het afdraaien zonder remmen zomaar zelf het spelletje mag spelen op de perfecte Lelystadse track. Natuurlijk zorgt de organisatie daarbij voor de ‘lesfietsen’.
