Er was eens, lang geleden, een bedrijf met de naam ‘George Townsend & Co.’. In het midden van de negentiende eeuw maakten ze naalden voor naaimachines in het Engelse Redditch, een mooi stadje in het graafschap Worcestershire. In de jaren 1880 ging dit bedrijf ook fietsonderdelen maken en niet veel later ook complete fietsen.
Het precisiewerk van George Townsend & Co. trok de aandacht van zakenlieden Albert Eadie en Bob Walker Smith die het bedrijf in 1891 overnamen. Naast de lucratieve fietsfabricage aasden ze op een lucratief contract voor de productie van wapenonderdelen voor de ‘Royal Small Arms Factory’, een bedrijf van de Engelse overheid in de stad Enfield. In 1893 werd dit contract aan Eadie en Smith toegekend, waarop de twee de bedrijfsnaam veranderden in de ‘Enfield Manufacturing Company Ltd.’ Hun eerste, volledig zelfontworpen fiets kwam niet lang daarna onder de naam ‘Enfield’ op de markt en niet lang daarna verwierf het zakenduo een licentie van de Engelse kroon om de naam ‘Royal Enfield’ te gebruiken. In 1894 maakten ze daar voor het eerst gebruik van toen hun fiets trots deze naam ging dragen. Ook deed de reclameslogan ‘Made Like a Gun’ dat jaar zijn intrede. De slogan bestaat dit jaar 130 jaar en wordt nog steeds gebruikt door Royal Enfield. In 1898 werd het bedrijf omgedoopt in ‘The Enfield Cycle Co. Ltd.’ en het eerste gemotoriseerde voertuig debuteerde. Dit was een zogenaamde quadricycle, een gemotoriseerde vierwielfiets die gezien wordt als de voorloper van de auto. Maar begin 1900 wordt het voor ons pas echt interessant. Eadie en Smith wilden hun Royal Enfield-fiets gaan motoriseren. Ze besloten om de Franse ontwerper Jules Gobiet in dienst te nemen. Samen met Smith was hij verantwoordelijk voor de eerste Royal Enfield-motorfietsen die in november 1901 getoond werden op de destijds toonaangevende Stanley Cycle Show in Londen. Beide prototypes hadden een compact gebouwd Belgisch 172cc-Minerva ééncilinder motorblok. Ze vormden de basis voor de eerste Royal Enfield productiemotoren die eind 1901 al uitgeleverd werden. De vroege historie van Royal Enfield is bijzonder want de fabriek ontwikkelde en innoveerde haar nieuwe modellen in een razendsnel tempo. In 1902 introduceerden ze een 277cc-vloeistofgekoelde (!) ééncilinder op de Stanley Show. Het was de eerste Royal Enfield met een ketting naar het achterwiel. Hellingen en ritten in de regen vormden geen uitdaging meer en de ketting had ook geen moeite om het vermogen van 2,25 pk aan het achterwiel over te brengen. Dankzij de vloeistofkoeling hoorde warmlopen tot het verleden en konden lange afstanden in één ruk afgelegd worden. Met fietstrappers en een ketting werd het motorblok aangedreven. Als je de motor aangetrapt had dan trad automatisch de ketting naar het achterwiel in werking. De voorloper van de kickstarter was geboren! Rijklaar woog deze bijzonder innovatieve machine slechts 64 kg.
De geschiedenis van het legendarische merk B.S.A.
Geen windeieren
In 1909 bouwde Royal Enfield haar eerste V-twin, die aangedreven werd door een 297cc-Motosacoche motorblok van Zwitserse makelij. Met haar vroege V-twins werden ook de eerste wedstrijden gewonnen. In 1912 kwam de eerste zware motorfiets op de markt. Die had een J.A.P. V-twin motorblok van 770 cc dat ongeveer 6 pk leverde. De motor was bedoeld voor zwaar werk en kon af fabriek besteld worden met zijspan. In hetzelfde jaar ontwikkelde Royal Enfield zelf ook een 344cc-V-twin motorblok dat een jaar later in 425cc-uitvoering op de markt kwam. Deze V-twins kwamen mooi op tijd, want twee jaar later brak de Eerste Wereldoorlog uit. Ook het fenomeen motorfiets werd ingezet in dit verschrikkelijke strijdtoneel. De Royal Enfield’s deden vooral met zijspan dienst in de legers van zowel Engeland als de overige Gemenebest-landen zoals Australië en Canada, Frankrijk en in Rusland en de USA. In 1915 kwam ook de eerste Royal Enfield-tweetakt op de markt, de 225 cc Model 200. De Eerste Wereldoorlog had Royal Enfield geen windeieren gelegd dankzij de productie van wapens en motoren, maar na de oorlog volgden ook tegenslagen. In 1925 brak een enorme brand uit die veel gevolgen had voor de motorproductie dat jaar. Maar het merk bleef innoveren, het was één van de eerste Engelse motorfabrikanten die de zadeltank adopteerde. De brandstoftank lag niet meer tussen de bovenste framebuizen maar dekte die af en sloot netjes aan op het zadel. Het gaf de motorfiets in één klap een uiterlijk dat we nu nog steeds als modern bestempelen, omdat dit principe nog steeds wordt toegepast. Tijdens de donkere jaren van de Grote Depressie had Royal Enfield het moeilijk. Maar de fabriek wist deze financieel zware jaren te overleven dankzij de fietsproductie. Een interessant model uit die periode was de Model Z Cycar uit 1933. Deze 148cc-tweetakt was bedoeld voor woon/werkverkeer en viel op door zijn vormgeving. De motorfiets zat grotendeels verborgen onder plaatwerk dat samen met beenschilden vuil en nattigheid keurig weghield bij zijn berijd(st)er.
Ondergronds produceren
In 1932 kwam de fameuze ‘Bullet’ op de markt, de beroemde modelnaam die nu nog steeds gebruikt wordt. Hij was leverbaar in zowel een 250cc-, 350cc- als 500cc-ééncilinder en had een voetgeschakelde versnellingsbak in een tijd waarin de meeste Engelse motoren nog handschakeling hadden. De Bullet was een bijzonder sportief model en leverde standaard al uitstekende prestaties. In 1936 verscheen de compleet vernieuwde Model JF Bullet. Het motorblok was nu een staande eencilinder, de voorgaande versie was een zogenaamd ‘sloper’-model met een naar voren overhellende cilinder. De JF viel op door zijn vierklepskop. Het was een bijzonder sportief model en voor degene die nog meer snelheid wensten, was een pure sportversie leverbaar met een bronzen cilinderkop. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef de productie van motoren bij Royal Enfield gewoon doorgaan, maar civiele modellen werden niet meer geproduceerd. Een beroemd model uit die tijd was de WD/RE Flying Flea (Vliegende Vlo). Een mooi gemaakte lichtgewicht 126cc-tweetakt die in een speciale kooi uit een vliegtuig geparachuteerd kon worden. Engelse para’s maakten er graag gebruik van en ook tijdens operatie Market Garden is deze motor gebruikt tijdens droppings bij Ede en Arnhem. Naast wapens en motorfietsen bouwde Royal Enfield ook generatoren en een bijzonder geavanceerd richtsysteem dat gebruikt werd in combinatie met luchtafweergeschut. Het systeem richtte het geschut automatisch naar de te beschieten vliegtuigen. In ons digitale tijdperk is dat niet bijzonder, maar in het analoge tijdperk van destijds was het bijna toverij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de productie van motorblokken verplaatst van Redditch naar de ondergrondse spelonken van de oude Westwood kalksteenmijn in het Engelse stadje Bradford-on-Avon. Bombardementen konden deze fabriek niet meer treffen. Geen wonder dat de musea uit Londen ook dezelfde mijn in gebruik hadden om hun ultieme kostbaarheden veilig te houden. Daar, diep onder de grond, werden behalve motorblokken door Royal Enfield ook onderdelen voor wapens gebouwd. Ideale omstandigheden vanwege de constante temperatuur in zowel winter als zomer. Dit had een hoge precisie tot gevolg voor de onderdelen die er geproduceerd werden. Deze ondergrondse locatie bleef daarom tot 1970 in gebruik.
De link met India
Na de oorlog werd de 350cc-Bullet flink vernieuwd. Een nieuw, volledig geveerd frame deed zijn intrede. Het frame was modern voor die tijd dankzij de telescoopvoorvork en de achterswingarm met oliegedempte schokbrekers. In 1949 ging de Bullet in productie, samen met een volledig nieuw paralleltwin-modellenlijn. Dat jaar tekende K.R. Sundaram Iyer een contract met Royal Enfield waarmee zijn bedrijf Madras Motors de officiële Royal Enfield-importeur van India werd. Madras Motors importeerde destijds nog een aantal andere merken, maar het werd snel duidelijk dat het bedrijf de nadruk op Royal Enfield zou leggen. Dat had te maken met de abominabel slechte omstandigheden van het stratennetwerk in India en de zware condities waar de motorfietsen onder te lijden hadden door weinig en gebrekkig onderhoud, stof en vuil. Royal Enfield’s doorstonden deze omstandigheden met glans door hun betrouwbaarheid en robuustheid. De Indiase overheid had dit ook door en in 1952 plaatsten zij een order van 500 350cc-Bullet’s voor het leger en de politie. Royal Enfield’s nieuwe paralleltwin kwam samen met de Bullet ook in 1949 op de markt onder de eenvoudige naam ‘500 Twin’. Het was Royal Enfield’s antwoord op de Engelse paralleltwin-hype die in 1937 ontstond toen Triumph haar nieuwe Speed Twin introduceerde. De Royal Enfield 500 Twin was een kwalitatief hoogwaardige machine en bleef tot 1963 in productie. Het is de stamvader van alle latere Royal Enfield-paralleltwins. Net zoals zijn concurrenten groeide de twin langzaam maar zeker uit in cilinderinhoud. In 1952 kwam dit tot uiting toen de 692cc-Meteor geïntroduceerd werd voor het modeljaar 1953. Hij had met 70 x 90mm dezelfde boring x slag als de 350 Bullet ééncilinder. In 1955 ging de Royal Enfield-fabriek een formeel samenwerkingsverband aan met Madras Motors onder de naam ‘Enfield India’. In de stad Tiruvottiyur, vlakbij Madras, werd een nieuwe fabriek gebouwd die in 1956 geopend werd. Complete Bullet’s werden vanuit Engeland als bouwpakket naar India verscheept, waarna ze in Tiruvottiyur geassembleerd werden. Maar al snel werden door Enfield India in licentie complete machines zelf gefabriceerd.
Dreiging uit Japan
In 1956 kwam een doorwerkte versie van de paralleltwin op de markt, de Super Meteor en in 1958 verscheen de 692 cc Constellation. De 500 Twin ging toen verder onder de naam Meteor Minor. De Constellation was een erg sportieve motorfiets, hij had totaal geen moeite met een topsnelheid van 180km/u en dat was toch wel aan de radicale kant voor een 700cc-twin uit de jaren 50! Het motorblok liep heel erg soepel omdat Royal Enfield de krukassen van de ‘Connie’ statisch en dynamisch balanceerde. Daarmee waren ze een uitzondering in de Engelse motorindustrie die ‘trillen’ als uitgangspunt scheen te hebben. Hij bleef in de handel tot 1963. Zijn opvolger, de nog grotere en opnieuw snellere 736 cc Interceptor, was toen al twee jaar in productie. In 1957 debuteerde de 250cc-Crusader. Het was een goede poging van Royal Enfield om marktaandeel in de lichtere klassen te genereren. Maar in de jaren 60 ging het niet goed met Royal Enfield. De opkomst van de Japanse motorindustrie speelde de fabriek uit Redditch flink parten en de concurrentie van de twins uit eigen land was hevig. Ook de in 1964 geïntroduceerde, heel sportieve 250 cc Continental GT caféracer kon het tij niet keren. In 1967 werd Royal Enfield overgenomen door Norton-Villiers. Niet al te lang na de overname sloot de historische fabriek in Redditch haar deuren. De fabriek in Bradford-on-Avon bleef open. Daar werden de laatste Interceptors nog gebouwd tot deze historische locatie ook gedwongen werd haar deuren te sluiten in 1970. Na de sluiting waren er nog tweehonderd Interceptor-motorblokken die bestemd waren voor de Amerikaanse markt. Ze waren besteld door Floyd Clymer die de motorblokken bij het Italiaanse Italjet liet bouwen in een door Leopoldo Tartarini ontworpen rijwielgedeelte. Maar Clymer overleed in 1970. Er waren er toen ongeveer vijftien geproduceerd. De overgebleven motorblokken kwamen uiteindelijk terecht bij Rickman, waarna er een kleine maar werkelijk prachtig mooie serie Rickman Interceptors op de wegen verscheen.
Test Royal Enfield Classic 650 Twin: tuf-tuf-tuf in z’n zes
Industriegigant Eicher
Het Engelse Royal Enfield, tot op dat moment één van de oudste motorfabrikanten ter wereld, bestond niet meer. Maar de productie van de klassieke 350 cc Bullet ging onveranderd door in India. In 1977 volgden de eerste pogingen om ze naar Europa te exporteren. In 1989 werd de 500cc-versie van de Bullet geïntroduceerd. Hij was vooral bedoeld voor de export naar Europa. Bijzonder was de komst van de 325 cc Enfield Diesel in 1993. Het was de eerste in massa geproduceerde dieselmotorfiets ter wereld. Een jaar later werd Enfield India overgenomen door de Eicher Group. Deze industriegigant was al sinds 1948 actief in India en stond bekend als fabrikant van zware voertuigen zoals vrachtwagens en tractoren. Eicher wijzigt de naam van de motorfabriek in Royal Enfield Motors Ltd. Vanaf dat moment staat Royal Enfield zoals vanouds weer trots op de tank. In 1999 komt een volledig nieuwe Bullet-ééncilinder op de markt. Het ‘all aluminium’ motorblok was ontwikkeld door het Oostenrijkse AVL en werd gebouwd in de nieuwe Royal Enfield-fabriek in Jaipur. In 2004 verscheen de 500cc-versie van het Lean Burn-motorblok toen het Electra X-exportmodel debuteerde. In 2009 werd het nieuwe 350cc- en 500cc-UCE blok op de markt gebracht. UCE stond voor ‘Unit Construction Engine’, de vijfversnellingsbak en krukas draaien in dezelfde ruimte rond. Brandstofinjectie was standaard, wat vanaf dat moment een vast kenmerk zou worden van alle toekomstige Royal Enfield-ééncilinders. Eicher industries nam in juni 2015 het Engelse Harris Performance Products over, welbekend van haar specials en activiteiten in de racerij. De overname kwam niet uit de lucht vallen, want Harris werkte al jarenlang samen met Eicher. In mei 2017 werd het Royal Enfield UK Technical Center geopend met als eerste doel de doorontwikkeling van een nieuwe paralleltwin-modellenlijn. Het Technical Center lag op een oud RAF-vliegveld uit 1942, bekend van de TopGear TV-serie en het impromptu racecircuit waar The Stig jarenlang furore schreef. In hetzelfde jaar opende de derde Royal Enfield-fabriek in India haar deuren in Vallam Vadagal. Het eerste resultaat van Royal Enfield’s UK Technical Center werd in 2018 duidelijk toen er twee nieuwe Royal Enfield-modellen geïntroduceerd werden die de beroemde paralleltwins van het oude Engelse merk weer nieuw leven inbliezen: de Interceptor en de Continental GT. Ze worden beiden aangedreven door een volledig nieuwe 648cc-paralleltwin dat qua uiterlijk verwijst naar de klassieke twins uit de jaren 50 en 60. De paralleltwins van Royal Enfield waren terug van weggeweest! Dit blok wordt nog steeds gebruikt in de huidige paralleltwin-modellenlijn. Maar ook op ééncilinder-gebied zat Royal Enfield niet stil. In 2020 presenteerde het een nieuw ééncilinder motorblok dat voor het eerst zichtbaar was op de Meteor 350. Het UCE-motorblok werd vervangen door het volledig vernieuwde 349cc-SOHC J-serie motorblok. Met de komst van de Himalayan in 2016, ontworpen onder leiding van Pierre Terblanche naar een idee van Royal Enfield’s CEO Siddharta Lal, maakte weer een nieuw motorblok zijn intrede op de ééncilinder modellenlijn. Het was het SOHC tweekleps LS410-motorblok. Royal Enfield’s meest recente ééncilinder motorblok debuteerde eind november 2023 in de nieuwe 450 Himalayan. Het was Royal Enfield’s eerste vloeistofgekoelde motorblok en ook de eerste met dubbele bovenliggende nokkenassen en vier kleppen per cilinder. Na 123 jaar motorproductie is Royal Enfield nog springlevend. Dit komt ook mooi tot uiting in het modelprogramma van 2025, die je elders op deze pagina’s kunt bewonderen.
| Indian Motorcycle’s van Royal Enfield? |
| Vanaf 1955 werden ook Royal Enfield’s in Amerika verkocht met het Indian-logo op de tank. Het Amerikaanse Indian Motorcycle was in grote problemen geraakt en dubbelde al een aantal jaar als importeur voor Engelse motorfietsen. De komst van de Royal Enfield Indians betekende het definitieve einde van de fabricage van de beroemde, zware Indian V-twins uit Springfield. Een licht aangepaste 500 Twin werd sinds 1955 verkocht als de Indian Tomahawk, samen met de 692 cc Trailblazer die rechtstreeks afstamde van de Meteor en later de Super Meteor. De Indian Apache uit 1957 was in feite een aangepaste Constellation. Het was de meest sportieve Indian die Royal Enfield destijds leverde in Amerika en hij werd vaak omgebouwd naar terreinracer. De enige motor die Royal Enfield na 1959 nog leverde aan Indian Motorcycle was de Chief. Dit was een Super Meteor met een flink aangepast uiterlijk, met name de dikke 5.00 x 16-inch banden vielen erg op. De laatste Chief-modellen waren aangepaste Constellations. In 1960 nam het Engelse AMC de Indian merknaam over en stopte de badge-engineering met Royal Enfield. Associated Motor Cycles (AMC) was de eigenaar van AJS en Matchless. Later kwamen daar nog Francis-Barnett, James en Norton bij voordat het conglomeraat zich omvormde tot Norton-Villiers. |
Tekst: Ivar de Gier/Writing History
Foto’s: Archief A. Herl/Writing History
Modellenoverzicht 2025
Bullet 350
Prijs: vanaf € 6.399
Royal Enfield onthulde in 2023 met trots zijn nieuwste Bullet 350, als een eerbetoon aan de rijke erfenis van dit model. De Bullet heeft zijn oorsprong in 1932 en is daarmee ’s werelds langstlopende model in productie.
Classic 350
Prijs: vanaf € 6.449
Als je moderne café racers er al klassiek vindt uitzien, wat zeg je dan over de Royal Enfield Classic 350? Met zijn spaakwielen, typische uitlaat, koplamp met petje en lange, brede spatborden is zijn design zo klassiek als mogelijk.
HNTR 350
Prijs: vanaf € 5.499
De Royal Enfield Hunter 350 is een echte stadsmotor, zoals Royal Enfield de Hunter 350 graag omschrijft, en heeft het typische Royal Enfield-karakter in combinatie met een compacte maar toch krachtige geometrie.
Meteor 350
Prijs: vanaf € 5.899
De Royal Enfield Meteor is een model dat teruggaat naar de jaren vijftig van de vorige eeuw. Door zijn beperkte vermogen, formaat en toegankelijke ergonomie is het een motor die kan inspireren. Om te gaan rijden, want alles is behapbaar en vriendelijk.
Himalayan 411
Prijs: vanaf € 6.799
Tientallen jaren aan expedities, duizenden kilometers over ongebaande paden en dwars door het meest uitdagende terrein. Met deze ervaringen als bagage maakte Royal Enfield haar eerste allroad motorfiets: de Himalayan.
Scram 411
Prijs: vanaf € 6.599
De Royal Enfield Scram 411 is een meer weggerichte versie van de populaire Himalayan adventure tourer. De Scram 411 moet het vooral op de weg goed doen, maar gaat een grindpad uiteraard niet uit de weg.
Himalayan 450
Prijs: vanaf € 6.999
In de Himalaya’s is geen enkele reis voorspelbaar. Voor deze reis was nog geen machine ontworpen. Tot nu toe! Want de nieuwe Himalayan is geboren in de – je voelt ‘m al aankomen – Himalaya’s.
Guerrilla 450
Prijs: vanaf € 6.799
Voor Royal Enfield is dit de eerste écht moderne, straatgerichte motor in ruim een halve eeuw. Aanvullend op de ‘Heritage’-reeks waar het merk tot op heden het best mee heeft gescoord. Deze ‘neo-retro’ stijl is gewaagd en interessant.
Shotgun 650
Prijs: vanaf € 9.099
De Shotgun 650 past niet in een standaardcategorie. Elk van de vier unieke kleurstellingen is geïnspireerd op de cultuur van customisation en biedt een canvas voor zelfexpressie voor bouwers en beginners.
Super Meteor 650
Prijs: vanaf € 9.499
De Super Meteor 650 is de grote zus van de Meteor 350. De 650 doet tevens een legendarische naam herleven: van 1956 tot 1962 bouwde Royal Enfield de Super Meteor 700. Dat was de eerste Enfield die de snelheidsgrens van 161 km/u wist te doorbreken.
Interceptor 650
Prijs: vanaf € 8.899
De Interceptor 650 is meer een klassieke naked-bike. Deze motor ademt pure nostalgie uit de 60-er jaren, aldus Royal Enfield. Recht stuur, rechtop zithouding, no-nonsense.
Continental GT 650
Prijs: vanaf € 9.199
Duidelijk te zien is dat de Continental GT 650 als caféracer in de markt gezet wordt. De motor heeft 18″ spaakwielen, langere tank, clip-ons, een verhoogd kontje, dubbele veren aan de achterkant en uiteraard een ronde koplamp.
Classic 650
Prijs: N.n.b.
Op deze motor hebben velen gewacht: Royal Enfield gebruikt de 47pk-Twin nu ook in het frame van de klassieke Classic. Dit zorgt voor winst in alle opzichten – grootte, kracht en rijplezier nemen merkbaar toe.
Bear 650
Prijs: N.n.b.
Royal Enfield heeft zijn assortiment van tweecilinders uitgebreid met de introductie van de nieuwe Bear 650, een scrambler gebaseerd op de beproefde Interceptor. De naam is historisch en stamt uit 1960, toen Royal Enfield de Big Bear Race-won.
