Sinds de start van het wereldkampioenschap wegrace in 1949 is er ieder jaar een TT-tegel uitgebracht. De TT-tegels zijn niet te koop, maar worden uitgereikt aan officials en relaties van het TT Circuit Assen. En vroeger ook aan de coureurs. Reint Hofkamp (76) heeft ze allemaal en maakte zelfs zijn eigen TT-tegel in het coronajaar 2020. Een gesprek over een unieke verzameling.
Reint, hoe kom je erbij om TT-tegels te gaan verzamelen?
In 1975 kon ik mijn hobby motorsport en werk bij de ambulancedienst Assen verenigen. Ik werd tijdens de TT Assen langs het circuit geplaatst, zoals dat nog steeds gebeurt. Toen heb ik als official – zoals medewerkers van het circuit worden genoemd – mijn eerste TT-tegel gekregen. Vanaf dat moment ben ik altijd official gebleven en heb ik ieder jaar ook een tegeltje ontvangen. Het verzamelen is voor mij begonnen met programmaboekjes. Dat deed ik al toen ik jaren 60 naar de TT ging. In de jaren 70 kwam er steeds meer TT-merchandise zoals stickers, speldjes en dergelijke. Maar de TT-tegels waren toch wel bijzonder, omdat deze niet voor openbare verkoop zijn bestemd. Het idee van het TT Circuit is dat de tegels iets speciaals moeten zijn wat niet te koop is.
Egbert Braakman – die jarenlang werkzaam is geweest op het kantoor van Stichting Circuit van Drenthe – is ook aanwezig bij het gesprek en vult aan: ‘En vroeger werden de TT-tegels ook uitgereikt aan de coureurs. Later ging dat via rijdersorganisatie IRTA. Er werden in de jaren 70 zo’n duizend tegels per jaar gemaakt. Tegenwoordig zullen dat er iets minder zijn, omdat ze niet meer aan de coureurs worden gegeven.’
Maar de eerste TT-tegel werd niet in 1975 gemaakt. Hoe ben je aan de andere tegels gekomen Reint?
Nee, dat klopt. De eerste TT-tegel is in 1949 gemaakt ter ere van de WK-status. Vanaf dat moment begon het wereldkampioenschap wegrace en de TT Assen stond ook op de kalender. Ik ben op zoek gegaan naar de TT-tegels tussen 1949 en 1974. Die heb ik op verschillende plaatsen gevonden. Dat ging online en via kennissen, veelal andere officials van het TT Circuit. Ook ben ik een keer bij ‘Mister TT’ Jaap Timmer (1939-2017) thuis geweest in Witten. Hij vertelde dat hij nog wel wat tegels voor mij had, maar dan moest ik zelf maar even gaan zoeken op zolder. Daar lagen meerdere tegels in een grote doos, maar velen ook in stukken. Ik heb daar mijn laatste ontbrekende tegels gevonden, al zijn het niet allemaal hele tegels. Bijvoorbeeld de tegels van 1952, 1953 en 1974 heb ik moeten lijmen. Als iemand deze tegels nog wel origineel heeft, dan kom ik daar graag mee in contact. Want voor mij is de collectie nu nog niet compleet.
Kevin Schwantz: ‘Na de crash tijdens de TT Assen in 1992 was onze vriendschap voorbij’
Wie bepaalt het ontwerp van de tegel?
Dat wordt door het TT Circuit Assen gedaan, door diegene die daar op dat moment verantwoordelijk voor is. Soms is de tegel een afbeelding, maar het kan ook een foto zijn. Op de laatste edities is steeds minder vaak een herkenbare motor te zien, dat vind ik wel jammer. Van de eerste edities zijn soms ook twee versies gemaakt. Bijvoorbeeld de eerste in 1949 is in kleur en blauw-wit gemaakt. De meeste tegels zijn niet in kleur uitgebracht. Het idee was volgens mij om om de vijf jaar een tegel in kleur uit te brengen, maar als ik kijk naar mijn collectie is dat niet altijd zo gebeurd. Egbert Braakman vult aan: ‘Plaatselijke schilders hebben het ontwerp voor de TT-tegel gemaakt en fotografen leverden beeldmateriaal. In 1975 is er een prijsvraag uitgeschreven en konden mensen een ontwerp aanleveren. Ik weet dat iemand uit Noord-Holland heeft gewonnen en zijn ontwerp is toen op de tegel gekomen.’
Reint, wat maakt nou een mooie TT-tegel?
Dat is smaak natuurlijk, maar ik vind het mooi als een TT-tegel actie uitstraalt en vrij eenvoudig is. Ik vind over het algemeen de oude tegels ook mooier dan die van nu. Vroeger waren er ook meer helden van weleer zichtbaar op de tegel. Ik vind zelf de tegel van 1977 erg mooi, maar ook die van 1964 en 1965 (zie foto’s). Deze tegels zijn eenvoudig, maar stralen toch snelheid uit en zijn herkenbaar. Dat zijn voor mij de mooiste TT-tegels.
En wat vind jij de lelijkste tegel?
Reint bladert door zijn digitale collectie en zegt: ‘Deze uit 2004, die vind ik echt lelijk (zie foto). Er staat alleen een krukas op, maar een heleboel mensen weten niet wat het voorstelt. Het woord Assen is alleen goed leesbaar, de rest van de tekst staat op de kop of op z’n zij. Dat vind ik echt foeilelijk, maar er zullen ongetwijfeld mensen zijn die het wel mooi vinden.’
Wat maakt het leuk om een verzameling TT-tegels te hebben?
Dat is een lastige vraag. Je vindt het leuk of je vindt het niet leuk. Maar ik denk dat het komt omdat ik van verzamelen en van de motorsport houd. Ik heb in het trapgat van de woning een wand gemaakt en daar hangen al mijn tegels in. Daar hangt ook een aantal niet officiële TT-tegels. Zoals die van de Centennial TT’s en de tegel die het Drents Museum uitbracht voor tentoonstelling over Egbert Streuer. En natuurlijk mijn eigen ontworpen TT-tegel uit 2020.
Over dat laatste horen we graag meer.
In 2020 ging de TT vanwege de coronapandemie niet door. Ik zat toen nog op Race Control en had contact met de marketingmanager van het TT Circuit over de TT-tegel. Het ontwerp was al klaar en tegels van de 2020-editie waren al in bestelling. Hij gaf aan deze tegels te willen bewaren voor 2021. Dit kon ook, omdat op deze tegel geen jaartal stond, maar enkel de 90e Dutch TT met een kathedraal. Ik stelde voor om deze tegel toch in 2020 uit te brengen met een soort watermerk waarop zou staan dat de TT was afgelast vanwege COVID-19. Zo zouden de officials toch een uniek collectorsitem hebben. Op mijn idee werd niet ingegaan en dat vond ik een gemiste kans. Toen heb ik besloten zelf een TT-tegel te ontwerpen. En de officiële TT-tegel die bedoeld was voor 2020 is uiteindelijk in 2021 uitgedeeld.
Hoe viel jouw TT-tegel van 2020 in de smaak?
Erg goed. Ik heb een afbeelding gekocht en deze op de tegel laten aanbrengen. Ook staat er duidelijk op dat deze TT gecanceld is vanwege COVID-19. Ik heb in eerste instantie 100 stuks laten maken, maar die waren in een mum van tijd op. Toen heb ik er nog 125 bij laten maken en die zijn inmiddels ook bijna allemaal weg. De TT-tegels heb ik voornamelijk verkocht aan TT-officials en verzamelaars.
Heb je enig idee wat de waarde is van jouw TT-tegel verzameling en of weet je of meer mensen de verzameling compleet hebben?
Ik ken niemand persoonlijk die ook alle TT-tegels heeft, maar die zullen er ongetwijfeld wel zijn. Qua waarde durf ik geen bedrag te noemen. Ik weet wel dat er mensen zijn die voor een TT-tegeltje uit de jaren 50 zo’n 500 of 600 euro betalen. Ik zou zelf niet zo’n bedrag voor een tegel uitgeven. Ik wil mijn collectie graag compleet hebben met allemaal hele tegeltjes, maar het moet qua bedrag wel leuk blijven.
Tot slot: wat is jouw gevoel bij de TT Assen?
De TT zit in het DNA van Assen denk ik. Ik ben geboren in het Westerpark, op een steenworp afstand van het circuit. In het weekend fietste ik vaak met mijn broer naar het circuit, wat toen nog een openbare weg is. Dan speelden we daar en mijn broer maakte foto’s. In mijn jeugd begon de TT-week op woensdagmiddag. Vanaf dat moment zag je tot het einde van de week ook alleen maar meisjes in de klas. Alle jongens waren op het circuit en dat werd ook gedoogd. Ook kan ik mij nog goed de motorkeuringen op vrijdagmiddag op het veemarktterrein in het centrum van Assen herinneren. Dat was altijd fantastisch om van dichtbij de rijders en motoren te zien.
Foto’s: Henk Keulemans, Reint Hofkamp
| Reints bijzondere TT-momenten |
| Reint Hofkamp is sinds 1975 een official op het TT Circuit Assen en heeft al diverse functies vervuld. Als medisch-medewerker van het TT Circuit was de Assenaar bijvoorbeeld bijrijder van de safety car en jaren had hij een functie op Race Control. Het spannendste moment maakte Reint in 1983 mee toen hij samen met verpleegkundige Fennie Been en portofonist Jan Postma standby stond met een ambulance in de Bedeldijk. In de beginfase van de 500cc-race gebeurde op dit punt het vreselijke ongeluk waarbij wereldkampioen Franco Uncini levensbedreigend gewond raakte. Reint en Fennie waren als eerste medisch personeel ter plaatste. Terwijl de race doorging schoven zij de Italiaan, die buitenkennis was, de ambulance in. Gelukkig zou Uncini volledig herstellen en zelfs weer gaan racen. Reint zou later – in zijn functie bij Race Control op het TT Circuit Assen – samenwerken met Uncini, die jarenlang de rol van Safety Officer in de Grands Prix vervulde. Maar het meest bijzondere: Reint en verpleegkundige Fennie zijn sinds 20 juli 1984 met elkaar getrouwd. |
| Iedere TT-tegel uniek |
| Ook zochten we uit of er een bepaalde lijn of regelmaat in het ontwerp van de TT-tegels te ontdekken is. Het simpele antwoord is: nauwelijks tot niet. Vanaf 1949 tot en met 1991 staat er ieder jaar ‘Grote Prijs van Nederland der KNMV’ op de TT-tegel. Later werd er regelmatig Dutch TT of TT Assen gebruikt, maar ook niet altijd. Ook staat er af en toe de titelsponsor op de TT-tegel, maar ook lang niet altijd. De enige regelmaat is dat er op iedere tegel ‘TT’ staat. Vandaar ook de naam TT-tegel! |
| Huidige oplage TT-tegel |
| Tegenwoordig worden er nog 900 exemplaren van de TT-tegel gemaakt. ‘750 gaan naar officials, 150 naar medewerkers en relaties’, vertelde Mark van Aalderen – marketingmanager van het TT Circuit Assen. |
| Niet officiële (TT)-tegels |
| Er zijn ook vijf niet officiële TT-tegels uitgebracht. Tweemaal tijdens de Centennial Classic TT van 1998 en 2010. Het Drents Museum heeft ter ere van de Egbert Streuer expositie in 2019 ook een tegel gemaakt. Een onbekende TT-tegel is een tegel die winkelier Hiemink uit Assen ooit heeft laten maken. Het exacte jaartal is onbekend, maar gezien de afbeelding moet die uit de jaren 50 of 60 komen. En de vijfde, niet officiële tegel is gemaakt door Reint Hofkamp zelf in 2020. |
