TT-Circuit Assen: Heroïsche Comebacks

Ondanks onzekerheden van werkelijk alle denkbare mogelijkheden, kan het dat Marc Márquez eind juni tijdens de Dutch TT eindelijk zijn comeback maakt na die verschrikkelijk klap op Jerez in 2020. Het zou in dat geval bepaald niet de eerste keer zijn dat het TT Circuit een rol speelt bij veel besproken comebacks van internationale GP-toppers. Soms als ‘veroorzaker’, soms als ‘gastheer’ maar altijd met indrukwekkende verhalen vol kippenvelmomenten…

Franco Uncini

Hoewel hij in 1982 500cc-wereldkampioen werd, is Franco Uncini helaas beroemder geworden door die verschrikkelijke crash op het TT Circuit in 1983. Na de eerste doorkomst ligt Uncini vijfde, maar bij het uitkomen van de Bedeldijk komt hij ten val. Hij ligt aan de linkerzijde van de baan. Kenny Roberts, Jack Middelburg en Marc Fontan gaan hem daarom rechts voorbij. Zoals elke coureur neemt Uncini de kortste weg naar de veiligheid. Dat is dus naar links, maar Wayne Gardner besluit ook naar links te gaan… en raakt Uncini vol op het hoofd. Zonder helm blijft de Italiaan levenloos liggen. ‘Een verschrikkelijke klap’, aldus ooggetuige Boet van Dulmen.

Als bij een wonder blijkt de dan 28-jarige Italiaan nog te leven, waardoor hij met grote spoed naar het Academisch Ziekenhuis in Groningen gebracht wordt. Met hersenletsel, gebroken ribben, longbeschadigingen en een gebroken neusbotje. Uncini wordt in Groningen gestabiliseerd en vijf dagen in een kunstmatige coma gehouden, waarna zijn herstel begint.

Aan het begin van het seizoen 1984 staat Uncini, slechts 273 dagen na het ongeluk op Assen, als een nog groter wonder weer aan de start. Hij weet in de twee seizoenen erna nog 22 punten te scoren. Fit is hij tijdens de Zuid-Afrikaanse Grand Prix op 24 maart 1984 nog niet vanwege een waas voor zijn ogen. Iets dat pas weggaat halverwege dat jaar. Na het seizoen 1985 stopt hij definitief. Voor iemand die in 1982 wereldkampioen werd met 103 punten zijn die 22 punten uit 84-85 een mager aantal, maar iedereen die de klap of op Assen of inmiddels op YouTube heeft gezien (voor eigen risico), weet dat die punten stuk voor stuk een wonder vertellen.

Wetenswaardigheid

Ondanks de afschuwelijke crash van Uncini werd de race niet stilgelegd. Sterker nog, terwijl het veld opnieuw door de Bedeldijkbocht komt, wordt de zwaargewonde coureur liggend op een brandcard net de ziekenwagen ingeschoven. De inmiddels overleden Jaap Timmer was die dag ‘koersleider’: ‘We hebben de zaak gedurende de gehele race onder controle gehad. De hulpverleners konden te allen tijde hun werk honderd procent doen. Wij waren in de meldkamer constant op de hoogte van wat met name in de Bedeldijkbocht gebeurde. En was er ook maar een moment het idee ontstaan dat de wedstrijd geen normaal verloop had kunnen hebben, of dat hulpverleners in hun werkzaamheden werden belemmerd, had ik de race meteen stopgezet’, aldus Timmer na afloop van de race. Tijden veranderen…

Mick Doohan

We kennen Mick Doohan allemaal als de vijfvoudige 500cc-wereldkampioen die de GP-wereld tussen 1994 en 1998 domineerde op een angstaanjagende wijze. Met 44 overwinningen, 61 podiums en 43 poles. Uit 71 500cc GP’s! Maar op een haar na hadden we hem herinnerd als dat supertalent dat zijn been verloor na een mislukte operatie vanwege een crash op het TT Circuit. Nog altijd omschrijft hij die val overigens als ‘niet iets heel ongewoons’. Doohan: ‘Ik kwam net over start/finish toen de rode vlag uitging vanwege een motor die vloeistof verloor. Toen ik uit de eerste bocht kwam, brak de motor zijwaarts uit en ik ging er overheen’. De Honda komt vervolgens op Doohan terecht en in zijn gevecht er onderuit te komen, breekt zijn rechterbeen op twee plekken. De timing voor een crash als deze is nooit perfect, maar Doohan is uitgerekend dat jaar op weg naar zijn eerste wereldtitel en heeft een straatlengte voorsprong op de concurrentie. Dokter Claudio Costa raadt hem aan om naar Italië te vliegen om daar te herstellen, maar dat zou betekenen dat Doohan de wereldtitel verliest. Het wordt mede door de druk van de titel uiteindelijk een operatie. Vervolgens gaat er tijdens de operaties in Nederland van alles mis. Het ziet er naar uit dat Doohans been geamputeerd moet worden, al is dat niet eens de grootste zorg. ‘Mijn bloed was zo dun dat Costa eerst de inwendige organen wilde redden voordat ze zich zorgen gingen maken over het been’, aldus de Australiër later in een interview. Doohan is dan al in Bologna waar voorkomen wordt dat zijn been daadwerkelijk afgezet moet worden.

Geloof het of niet, eind augustus is Doohan er al weer bij in Brazilië, maar verliest de wereldtitel op slechts vier punten aan Wayne Rainey. Omdat zijn ‘rembeen’ hem problemen blijft geven, ontwikkelt Brembo samen met Honda een bijzonder achterremsysteem dat we nu kennen als de duimrem. Die wordt door veel coureurs nog steeds gebruikt. Met twee benen en een duimrem wordt Doohan uiteindelijk vijf keer wereldkampioen en is zo één van de grootste uit de wegracegeschiedenis.

Wetenwaardigheid

In 1992 ontsnapte Doohan dus aan een vroegtijdig einde van zijn carrière. Maar in 1999 had hij minder geluk nadat hij tijdens de training voor de Spaanse Grand Prix op Jerez zwaar ten val komt. Ondanks operaties aan pols, schouder en been, blijft Doohan ook dit keer geloven in een terugkeer. Claudio Costa heeft er minder geloof in en vergelijkt het lichaam van de Australiër zelfs met dat van een 70-jarige. Uiteindelijk krijgt Costa helaas gelijk, want na Jerez 1999 rijdt Doohan nooit meer een GP. ‘Ik heb er alles aan gedaan om weer fit te raken, maar zal moeten accepteren dat mijn lichaam geen 500cc-race meer aan kan.’

Kevin Schwantz

Eerlijk is eerlijk, het gaat voor Kevin Schwantz dat jaar al mis voor er ook maar één race gereden is. Tijdens een mountainbike-tocht om precies te zijn. Het resultaat is een gebroken pols en dat als regerend wereldkampioen 500cc. Om het nog erger te maken, komt Doohan – met duimrem – dat jaar echt op stoom en wint vier van de eerste zes races. Schwantz slechts eentje, in Japan. Gelukkig is Assen de volgende en daar rijdt Schwantz altijd bijzonder graag, alleen op donderdag gaat het al snel mis. De Amerikaan crasht en klapt op zijn nog lang niet herstelde pols en loopt naast een breuk ook permanente kraakbeenschade op. Normaal gesproken einde weekeinde, maar Schwantz probeert het op vrijdag toch en rijdt 18 ronden. Op het lange Assen! Dat hij een dag later vijfde wordt, is amper te bevatten. Zelfs voor dokter Costa. Volgens de mooie vertelling knielt hij na afloop van de 500cc Grand Prix op Assen naast Schwantz en spreekt de legendarische woorden: ‘I love you.’ Uiteraard met die fantastische Italiaanse tongval.

Schwantz verliest dat jaar de strijd om de tweede plek met slechts vijf punten, maar zelfs een zege op Assen had hem niet geholpen dat jaar. Doohan wordt namelijk kampioen met 317 punten, waar Schwantz tot 169 komt…

Wetenswaardigheid

De polsblessure van Kevin Schwantz betekent indirect het einde van zijn carrière, maar niet nadat hij alles geprobeerd heeft wat ook maar enigszins denkbaar is. Hij probeert bijvoorbeeld met een speciale, omgebouwde kniebrace de altijd overweldigende pijn in zijn pols weg te nemen en als dat niet werkt laat hij regelmatig het stuur even los om zo het gevoel terug te krijgen in zijn hand. Tijdens races! Maar helemaal niets helpt en het feit dat Doohan niet meer te stoppen is, helpt al helemaal niet waardoor Schwantz in 1995 al snel zijn noodgedwongen afscheid bekend maakt. Enkele jaren later geeft hij ruiterlijk toe dat hij beter naar zijn lichaam had moeten luisteren, maar dan is het al te laat.

Jorge Lorenzo

Zelden wordt zo overduidelijk dat MotoGP-coureurs ‘niet helemaal honderd zijn’ als in 2013 tijdens de Dutch TT. Op een regenachtig Assen raakt Jorge Lorenzo bij het uitkomen van Meeuwenmeer de witte lijn en gaat met 238 km/u snoeihard onderuit. Hoewel hij keurig uitglijdt – het voordeel van crashen op een echte motorfietscircuit – is direct duidelijk dat zijn linker sleutelbeen de klap niet aan kan. Lorenzo vliegt nog diezelfde dag terug naar Barcelona om op zondag, en dag na de race dus, geopereerd te worden. Dat wordt op initiatief van Lorenzo twee uur in de nacht van donderdag op vrijdag. Als je dan toch geopereerd moet worden, dan maar zo snel mogelijk is zijn opvatting. Doordat er tijdens die operatie een plaatje op de breuk gezet wordt, is de race op zaterdag ineens haalbaar.

‘Onzin’, roept Yamaha en als later duidelijk wordt dat Lorenzo echt onderweg is naar Assen, is dat volgens de perschef om het team te ondersteunen. Iedereen weet direct dat dit de grootst mogelijke onzin is, want Lorenzo komt nooit terug om Valentino Rossi, zijn teamgenoot, te helpen. Op zaterdagmorgen, iets na acht uur, bevestigd Yamaha die gedachtegang. Lorenzo wordt fit verklaar en gaat het proberen in de warming-up. Daarin rijdt hij elf ronden en eindigt als achtste, op amper zeven tienden van de snelste man, teamgenoot Rossi. Startend vanaf de twaalfde plek – dankzij de snelste tijd op donderdagochtend in de eerste, droge vrije training – schrijft Lorenzo geschiedenis door vijfde te worden. Rossi wint de wedstrijd, maar zelfs hij vindt zijn teamgenoot de echte held van het weekeinde. Ja, echt waar.

Wetenswaardigheid

Jorge Lorenzo en Assen, het is altijd een lastige relatie geweest. In 2004 won hij op waanzinnige wijze de 125cc race, maar je moet verder goed zoeken om successen op het TT Circuit te vinden. De beroemde sleutelbeenbreuk en de aanvaringen met Alvaro Bautista en Marco Simoncelli zijn slechts drie van de vele voorbeelden waar het niet goed ging. Of 2017, toen hij op een ronde werd gezet door Rossi. Ai! In 2019 ging het nog een keer mis in de Ruskenhoek en daarbij breekt hij een rugwervel. De val in Ruskenhoek blijkt uiteindelijk beslissend te zijn voor het einde van zijn carrière: ‘Toen ik door het grind rolde en daarna opstond vroeg ik mij af: “Oké Jorge, is dit het allemaal waard?” Ik ben er klaar mee, ik wil niet meer racen.’