Auke Engel is als KNMV-wedstrijdleider tijdens de TT Assen verantwoordelijk voor alle officials rondom de baan. Maar hoe ziet zo’n functie er in de praktijk uit en wat maakt Auke allemaal mee? En wat zijn de verschillen met wedstrijdleider zijn tijdens een road race-evenement zoals in Hengelo (Gld)? Auke legt het ons graag uit!
Wat doet een wedstrijdleider tijdens de TT Assen?
De nationale bond waar het MotoGP-evenement wordt georganiseerd, levert de wedstrijdleider. Als KNMV-wedstrijdleider tijdens de TT Assen ben je verantwoordelijk voor alle officials rondom de baan. Dat betekent dat je verantwoordelijk bent dat de baanposten alle regels goed naleven, denk wanneer er gevlagd moet worden. Maar ook belangrijk is dat bijvoorbeeld een gele vlag na een crash zo snel mogelijk weer omgezet kan worden naar een groene vlag. Want als er geracet kan worden, moet er geracet worden. Zeker bij de MotoGP waar tegenwoordig in de trainingen onder geel de rondetijden geannuleerd worden. Maar denk ook aan de procedure wat er moet gebeuren wanneer er een motor op de baan ligt, er weersveranderingen zijn of als er een ernstig ongeval is gebeurd. Eigenlijk voor alles wat er maar kan gebeuren liggen er wel scenario’s klaar. Tijdens de komende TT Assen mag ik de rol van wedstrijdleider voor ongeveer de achtste keer vervullen. Dat blijft wel speciaal.
Hoe ziet jouw werkschema er tijdens TT Assen uit?
Dat begint op donderdag voor het evenement, wanneer je samen met de FIM-mensen en promotor Dorna alles doorneemt. Tijdens het raceweekend begint iedere dag met een briefing van alle postleiders van het TT Circuit Assen. De postleiders coördineren dit vervolgens naar de baanposten. Tijdens de sessies zit ik voornamelijk op race control, waar door middel van een groot aantal schermen alles gevolgd kan worden. De mensen van race control staan in direct contact met alle baanposten. Dat doe ik niet, maar ik ben er wel verantwoordelijk voor. Ik sta voornamelijk in contact met de Safety Officers van Dorna (MotoGP) en met het de mensen van race control. Maar ik hou ook in de gaten of alle borden in de pitstraat op het juiste moment uitgaan en de borden – zoals vijf minuten – voor de start van de race.
TT-tegel verzamelaar Reint: ‘Een mooie TT-tegel is eenvoudig en straalt snelheid uit’
En hoe gaat dat als er vanwege een incident een sessie stilgelegd moet worden?
Bij de MotoGP en WorldSBK coördineren de Race Director van de FIM en de mensen van Dorna dat. Voordat Dorna in 1992 als promotor van de Grand Prix kwam, was dit nog een rol van de wedstrijdleider. De Race Director geeft aan dat de sessie stilgelegd moet worden. Ik ben er vervolgens verantwoordelijk voor dat dit op een adequate manier gebeurt en de situatie wordt opgelost. Maar het kan bijvoorbeeld ook zijn dat een rijder een long lap penalty krijgt. De FIM Stewards bepalen dat, maar wij moeten wel zorgen dat dit via de borden op de juiste manier kenbaar wordt gemaakt. De Race Director van de FIM en de mensen van Dorna hebben dus de leiding en de wedstrijdleider is verantwoordelijk dat alle officials langs de baan en in de pits hun taken op de juiste manier uitvoeren.
Er staat dus wel druk op jouw functie. Hoe voelt dat tijdens TT Assen?
Het is zeker op een bepaalde manier wel spannend. Je moet snel en adequaat handelen wanneer er iets gebeurt en er zijn veel belangen mee gemoeid. Het komt allemaal op tv, dus het moet wel goed gaan. Het geeft ook wel een kick om zo’n functie te mogen uitoefenen. Maar mijn rol als wedstrijdleider bij een MotoGP- of WorldSBK-evenement is echt wel anders vergeleken met een wegrace zoals in Hengelo of de Ducati Club Race. Bij de road race in Hengelo is er natuurlijk geen Dorna, dus dan moet je alle beslissingen zelf maken in samenwerking met race control. Dat is echt wel even wat anders. Tijdens de MotoGP en WorldSBK ben je iets meer doorgeefluik, maar dan moet je nog steeds wel zorgen dat alles goed wordt uitgevoerd. De rol van wedstrijdleider wordt door Dorna en FIM echt niet onderschat.
Kan je een voorbeeld geven wanneer je snel moet optreden?
Bijvoorbeeld wanneer er olie op de baan ligt. Dat zorgt altijd voor commotie. Want dan moet er snel gehandeld worden om de sessie stil te leggen. Daarnaast moeten het programma zo snel mogelijk weer hervat worden, maar het moet wel veilig zijn. Dat zijn hectische momenten, want je krijgt dan van zoveel kanten informatie en dat moet je snel kunnen filteren.
Heb je ook wel eens discussies met de FIM Safety Officers?
Jazeker. Ik heb dat met oliebestrijding wel eens gehad. Bij de baanposten weten ze precies wat ze moeten doen. In het verleden waren er Safety Officers die gingen dan de rol van de posten wel eens wat overnemen. Zij gingen dan zichtbaar naar die plek en wilden er dan gewoon een stempel opdrukken. Dat vond ik onnodig en daar zeg ik dan ook wel wat van.
Hoe ben je wedstrijdleider geworden?
Ik ben in 2001 begonnen als KNMV Official in de baansport. Ik kom uit Beerta (Groningen) en in die regio is de baansport zeer populair. Een collega van mijn werk destijds stond als official bij de start van de baansport. Daar zochten ze officials en hij vroeg of dat niets voor mij was. Dan ga je in gesprek met de toenmalige baansportcommissie en die vragen naar je voorkeuren. Wedstrijdleider leek mij wel wat. Vervolgens doe je een cursus met allerlei theorie en vervolgens moet je het in de praktijk laten zien. Ook heb ik al snel mijn internationale licentie gehaald. Zo rond 2012 werd ik gevraagd of ik ook wedstrijdleider in de wegrace wilde worden. Vervolgens heb ik een jaar meegedraaid als assistent en aan het einde van het seizoen was ik met de Race of the Champions voor de eerste keer zelf wedstrijdleider in de wegrace.
De regels en situaties veranderen. Hoe zorgen jullie dat je up to date blijft?
Iedere drie jaar is het verplicht om een internationaal seminar te volgen. Deze bestaat uit een dag theorie en een dag praktijk. Het is niet zo dat je alles uit je hoofd moet weten, want er is ontzettend veel documentatie. Natuurlijk moet je de belangrijkste dingen wel weten en van de overige regels moet je weten waar je het antwoord kan vinden. Om wedstrijdleider bij de MotoGP of WorldSBK te kunnen zijn, heb je een superlicentie nodig. Bij de KNMV hebben drie mensen dat. Om deze te behouden moet je eens per twee jaar een cursusdag volgen, die volledig gericht is op reglementen en kennis van de MotoGP en WorldSBK.
Wat voor eigenschappen heeft een goede wedstrijdleider?
Je moet je rug recht kunnen houden, maar bovenal fair en eerlijk zijn. Als ik bijvoorbeeld in Hengelo iemand met zwarte vlag uit de wedstrijd haal, dan komen die rijder en zijn team wel naar mij toe. Ik vind dat geen probleem, mits het netjes blijft. Een aantal jaar terug sloeg een gerespecteerd zijspancoureur samen met zijn bakkenist een collega zijspancoureur waarmee ze ten val waren gekomen. Ik was toen juryvoorzitter en wedstrijdleider. De desbetreffende coureur stond toen heel dreigend voor mij, nadat ik hem voor de rest van het weekend had geschorst. Ik vond het onvoorstelbaar dat zo’n persoon in Hengelo – wat voor hem een oefenrace was – iemand slaat. De crash was bovendien ook nog eens zijn eigen schuld, want hij sneed het andere team af. Ze hadden hem van mij meerdere jaren mogen schorsen. Dat was eerst ook de bedoeling, maar is niet gebeurt. Een jaar later kwamen we elkaar tegen en gaf mij een hand met zijn excuses. Dan is het voor mij klaar, maar ik vergeet het niet.
Lukt het ook nog om van de sport te genieten?
Ik ben en blijf een liefhebber van de sport. Zoals in Hengelo – waar ik al jaren wedstrijdleider ben – hebben we zo’n hecht en goed georganiseerd team. Daar hoef ik niet de hele dag bij de mensen op race control te zitten, dan kan ik af en toe ook wel even naar buiten om iets van een race te zien. En als ik dan zo’n start van een race zie, dan kan ik daar nog steeds vreselijk van genieten hoor. Wedstrijdleider is een vrijwillige functie, dus als ik het niet meer leuk vind, kan ik beter een andere hobby zoeken.
Je noemde al olie, maar kan je nog andere situaties noemen waar je heel snel moet schakelen?
Veranderde weersomstandigheden zijn ook lastig. Wanneer het in de opwarmronde bijvoorbeeld begint te druppelen, dan moet je snel beslissen; ga je de start wel of niet uitstellen? De rijders zijn zo weer terug van hun opwarmronde en dan moet je de keuze wel gemaakt hebben. Ik weet ook nog wel een keer in de Moriwaki Cup. Toen begon het in de laatste ronde van de race op een deel van het circuit keihard te regenen. Ik had niet de juiste informatie van de baanpost doorgekregen, dus de race ging door. De rijders vielen één voor één van de motor. Er werd heel veel schade gereden. Dan ga je als wedstrijdleider niet fijn naar huis. Ik heb toen een dag later – toen er nog een race werd gereden – een extra briefing gehouden en de situatie uitgelegd. Daar was begrip voor. Eerlijk en open communiceren is mijn rol belangrijk.
Wat zijn de mooiste momenten als wedstrijdleider?
Wanneer een evenement goed en zonder ernstige ongevallen is verlopen. En wanneer dat wel is gebeurd, dat we dan in ieder geval het maximale eraan hebben gedaan om tot een goede oplossing te komen. Daarnaast vind ik het belangrijk dat er onder de officials een goede sfeer heerst. Gelukkig gaat het tijdens de evenementen vaak goed, maar heb ik nu binnen een jaar drie keer een dodelijk ongeval meegemaakt. Dat hakt er wel in. Vorig jaar gebeurde dat bij de grasbaanraces in Eenrum. Dit jaar kwamen een zijspanpiloot en zijn bakkenist om het leven in Hengelo.
Dat moet een heel heftig moment geweest zijn, hoe handel je dan?
In Hengelo was het zo’n schitterende dag geweest. Alleen de tweede race van de Northern Sidecar Cup moest nog verreden worden. En daar ging het vreselijk mis, waarbij een Frans duo ten val kwam. Ik was vanaf de start nog op weg naar race control toen ik de melding van code rood kreeg. Aan de manier van communiceren had ik gelijk door dat het zeer ernstig was. Je bent als wedstrijdleider dan het eerste aanspreekpunt voor alle betrokkenen. Het medische team weet wat ze in zo’n situatie moeten doen. Ik ben zo snel mogelijk naar de plaats van het ongeval gegaan. Je handelt dan ook uit ervaring, hebt contact met politie, ambulance en de baanpost. Je probeert voor rust te zorgen, zodat iedereen zijn werk goed kan doen en het incident met doeken af kan schermen.
Krijgen jullie nazorg na zo’n tragisch ongeluk?
Twee dagen na de crash zijn beide mannen helaas overleden. Het zag er direct na de crash al zeer slecht uit. De KNMV is daar een goede partij in. Ze hebben gelijk na de wedstrijddag mij gebeld om te vragen hoe het ging. Ook was het mogelijk voor mij en het team om nazorg te krijgen. Voor mij is dat niet nodig, want ik kan dat wel vrij goed plaatsen. Maar als iemand in mijn team daar behoefte aan heeft, dan ga ik uiteraard mee. Want het is het niet niks wat er is gebeurd. Maar ook van zijspanteams kreeg ik fijne reacties op ons handelen ondanks de vreselijke afloop.
Zie jij jezelf nog jaren als wedstrijdleider?
Ik word binnenkort 57 jaar. Eerst dacht ik eraan om het tot mijn zestigste te doen, maar de liefde voor sport en deze functie is zo groot dat ik er denk ik nog wel een paar jaar bij aanplak. Maar ik ga niet door tot boven mijn 65e, dan vind ik dat het tijd wordt om plaats te maken voor jongere mensen. We zijn bij de KNMV altijd op zoek naar mensen, dus ik zou zeggen: meld je aan! Dan wordt er in overleg gekeken naar een rol die bij jou past. Het is ontzettend leuk om te doen!”
Foto’s: Damon Teerink
