Kenny Roberts werd in 1978, 1979 en 1980 wereldkampioen in de. Hij was de eerste Amerikaan die de GP500-wereldtitel op zijn naam schreef. In 1974 – vijftig jaar geleden – maakte hij zijn GP-debuut tijdens onze eigen TT van Assen.
Kenny Roberts: Yamaha, drie wereldtitels, 24 Grand Prix-overwinningen, driften, zo kennen de meeste Europeanen ‘King Kenny’. Maar wat we veel minder goed kennen van Kenny Roberts is de periode waarin hij naam maakte de VS. Juist die periode geeft zo’n mooi inkijkje in de toch wel aparte Amerikaanse motorsportwereld waarin Roberts werd geschoold en gelouterd die waardoor hij als coureur zo onwaarschijnlijk effectief werd. Laten we teruggaan in de tijd en wel naar oudejaarsdag 1951, want op de laatste dag van dat jaar werd Kenneth Leroy Roberts geboren in Modesto in de Amerikaanse staat Californië.
Zijn vroege jaren
Als kind hield Kenny van het buitenleven op de familieranch. Dat veranderde toen hij twaalf jaar oud was en zijn ouders een oude Honda 50cc-Dream kochten voor zijn broer Rick. Als Rick thuiskwam van school ging Kenny direct met de Honda op pad. Rond deze tijd ging Kenny naar een dirttrack race in Modesto. Kenny: ‘Ik zag ze rondjes draaien en ik dacht dat ik ze gemakkelijk kon verslaan.’ Kenny vertelde zijn ouders dat hij ook wilde gaan racen.
Kenny’s vader Buster besloot eerst een Tohatsu en daarna een Hodaka te kopen omdat de meeste jonge dirttrackers in die tijd ook met dat merk reden. Buster nam Kenny vervolgens mee en schreef hem in voor verschillende lokale dirttrack races. Als kind versloeg hij vaak veel oudere ervaren rijders die met beter materiaal reden en al snel won hij de meeste races waar hij aan deelnam.
In 1968 bood Bud Aksland, een lokale Suzuki-dealer uit Modesto, aan om Kenny te sponsoren met een 90cc-Suzuki crosser, die later werd geüpgraded naar een 250cc-Suzuki Savage enduro. Kenny besloot te stoppen met de middelbare school om een carrière in de motorsport na te streven. Toen hij achttien werd, kon hij zich eindelijk inschrijven bij de Amerikaanse motorbond AMA. Nu kon hij ook deelnemen aan de grotere profwedstrijden. Één dag na zijn 18e verjaardag was het zover, hij reed zijn eerste race als prof. In een shorttrackrace in het beroemde ‘Cow Palace’ bij San Francisco eindigde hij als vierde en won hij $175. Kenny had nog nooit zoveel geld gezien. En iedereen was erg verbaasd, want niemand wist wie hij was!
TT Dagboek Collin Veijer: 0,012 seconde verwijderd van een historische TT-zege
De USA Grand National
De onervaren Kenny had meteen zijn weg gevonden tussen de professionals en dat was nogal opvallend voor iemand van zijn leeftijd. De betere rijders streden om de Amerikaanse nationale titel, het zogenaamde ‘Grand National’- kampioenschap. In dat kampioenschap werden de dirt track races, zoals de shorttrack en de flat track, gecombineerd met steeplechase races (een combinatie van motorcross en dirt track) en reguliere wegraces. Dat betekende dat winnaars van een Grand National-titel veelzijdige rijders waren die wisten hoe ze hun machines in veel verschillende omstandigheden in bedwang moesten houden. Ze waren vaak meesters in het driften en de echte toprijders reden net zo gemakkelijk een dirttrack- als een wegrace.
Er stond Kenny dus nogal wat te wachten toen hij als 18-jarige ‘professional’ voor het eerst aan dit spel deelnam. Maar hij stond zijn mannetje. Hij leek niet op de krachtpatsers die normaliter heer en meester waren, maar meer op een student die in zijn vrije tijd met de motor de baan op ging. Al snel bleek dat de meeste coureurs totaal niet aan hem konden tippen. Kenny sloot hechte vriendschappen met andere coureurs waarvan er meerdere zouden uitgroeien tot echte racelegendes. Gezamenlijk bezochten ze races, de motoren achterin oude Amerikaanse bestelbussen gepropt. Ze reden vaak dag en nacht door om op tijd ergens bij een race te zijn.
Kel Carruthers zag het talent
Vriend en sponsor Bud Aksland introduceerde Kenny aan Jim Doyle, die zijn persoonlijke manager werd. In 1971 benaderde Doyle de directeur van Yamaha USA, Terry Tierman, met het verzoek om sponsoring nadat Triumph USA hetzelfde verzoek lachend afgewezen had. Zo werd de 19-jarige Kenny fabrieksrijder voor Yamaha. Hij kreeg Yamaha terrein- en wegracers tot zijn beschikking en genoeg geld voor zichzelf én een monteur. Kenny huurde onmiddellijk Bud Aksland in. Dit genereuze aanbod maakte het mogelijk om deel te nemen aan alle Grand National-racedisciplines. Dat begon in 1971 op het circuit van Loudon, New Hampshire. Het was zijn eerste wegrace als Yamaha-fabrieksrijder. Hij moest het opnemen tegen de Australiër Kel Carruthers, zijn Yamaha teamgenoot en tevens de 250cc-wereldkampioen van 1969. Kenny zou starten in zowel de 250cc- als de 350cc-race. Tot ieders verbazing leidde Kenny in de 350cc-race vanaf de start met zijn Yamaha TR2, Carruthers zat vlak achter hem. Halverwege de race haalde Carruthers hem in. Kenny kon hem bijhouden, maar niet inhalen. Korte tijd later stopte zijn Yamaha er helaas mee door een ontstekingsprobleem. In de 250cc-race eindigde Kenny met zijn Yamaha TD2 als vijfde. Maar Carruthers zag Kenny’s talent en besefte ook dat hij begeleiding nodig had. Dat was het begin van een lange werkrelatie, een relatie die werd geïntensiveerd toen Carruthers in 1973 zijn actieve rijcarrière beëindigde en manager werd van Yamaha’s raceteam in Amerika.
In 1971 won Kenny de AMA Rookie of the Year Award en op 29 januari 1972 won hij zijn eerste Grand National-race. Het was een shorttrackrace die werd gehouden in de Astrodome in Houston, Texas. Kenny’s dirttracker had een flink aangepast Yamaha XS650-blok dat in principe geen partij was voor de Harley XR750 V-twins. Maar wat de motor miste, maakte Kenny goed met zijn talent en vastberadenheid. Dat jaar eindigde hij als vierde in het Grand National-kampioenschap, maar in 1973 schreef hij geschiedenis door op 22-jarige leeftijd als jongste coureur ooit dit kampioenschap winnend af te sluiten!
Angstaanjagend TZ 750-blok
Kenny perfectioneerde zijn manier van driften tijdens het wegracen. Hoe effectief dit was bleek in 1974. Na zijn tweede plaats in de Daytona 200 maakte Kenny dan eindelijk de oversteek naar Europa. Daar eindigde hij als tweede in de Imola 200, voordat hij naar Engeland vertrok om aan een aantal TransAtlantic Match-races deel te nemen. Dit was een raceserie tussen de beste Amerikaanse en Engelse coureurs. Kenny verblufte zijn concurrenten door drie van de zes races te winnen en drie keer als tweede te eindigen. Hij won de serie voor nummer twee, Barry Sheene, die op dat moment de regerend F750-wereldkampioen was en twee jaar later voor het eerst wereldkampioen GP500 zou worden. De wereld was dus gewaarschuwd, zeker toen Carruthers hem daarna ook nog meenam naar het TT-circuit in Assen om deel te nemen aan de Nederlandse GP. Hij liet een onuitwisbare indruk achter toen hij de snelste trainingstijd wist te boeken en zijn debuut GP in de 250cc als derde wist te beëindigen! Als klap op de vuurpijl had hij ook nog een nieuw 250cc-ronderecord gevestigd. Het was Kenny’s eerste kennismaking met de Grand Prix-races.
Kenny pakte in 1974 opnieuw de Grand National-titel, maar in 1975 kon zijn Yamaha de overmacht van de steeds snellere Harley’s niet meer aan. Tijdens de Indy Mile van augustus 1975 probeerde Kenny zijn nieuwste wapen. Het was een nieuwe Yamaha dittracker die aangedreven werd door een hypernerveus en extreem krachtig TZ 750cc-viercilinder tweetakt motorblok dat afkomstig was van de Formule 750-wegracer! Deze hels krachtige combinatie van motorblok en een onderbemeten rijwielgedeelte was werkelijk totaal ongeschikt voor het terrein, maar Kenny was het gedoe met de Harley’s zat en hij wilde dit wel eens gaan proberen.
De legende geboren
Het koste hem alle moeite van de wereld om de motor op het gravel in toom te houden. Corky Keener, Kenny’s grootste tegenstander dat jaar: ‘Ik wist werkelijk niet wat er gebeurde toen Kenny met zijn huilende, krijsende en stuiterende tweetakt vol buitenom voorbijkwam. Het was angstaanjagend zoals hij dat deed en hij hield dat ding nog op de baan ook!’ Kenny pakte de overwinning, maar zijn Yamaha bleef amper op de been tegen de overweldigende oppositie van de XR 750 uit Milwaukee. In 1975 eindigde Kenny toch als tweede in het Grand National-kampioenschap en in 1976 werd hij derde.
In 1977 won Kenny geen enkele dirttrack race in Amerika, maar in het wegracen was dit anders: hij won vijf van de zes wegwedstrijden die meetelden voor het Grand National-kampioenschap. Ook in het Amerikaanse Formule 1 -kampioenschap scoorde hij ongekend door zes van de zeven races te winnen. Dit kampioenschap was in Amerika de opvolger van de F750. In Europa won Kenny opnieuw de Transatlantic Match-serie, evenals de Imola 200 waar hij ook het absolute ronderecord brak. Maar na zijn vierde plaats in het Grand National-kampioenschap van dat jaar nam Yamaha USA een belangrijke beslissing die veel betekenis zou hebben voor zijn carrière.
Yamaha besloot in 1978 met Kenny deel te nemen aan het wereldkampioenschap Formule 750 en het wereldkampioenschap 250cc en 500cc. Kel Carruthers zou de teambaas zijn. Barry Sheene, de regerend wereldkampioen van 1976 en 1977, reageerde dat hij Kenny niet als een bedreiging zag. De critici gaven Kenny ook geen kans en dachten dat Kenny minstens één seizoen nodig zou hebben om alle circuits te leren kennen. Bovendien reed hij in twee klassen, de 250cc en de 500cc!
Het jaar 1978 was het eerste volledige Grand Prix-seizoen van Kenny Roberts en hij zou geschiedenis schrijven door de wereldtitel te pakken en dit in de twee jaren die volgden te herhalen. King Kenny groeide uit tot een legende, maar de dirttrack bleef zijn meest geliefde tak van motorsport!
Met dank aan Kenny Roberts, Kel Carruthers, Corky Keener
Tekst: Ivar de Gier
Foto’s: Kenny Roberts, Archief A. Herl, Yamaha, Henk Keulemans
