‘Rechtbank vernietigt vergunningen voor motorcrosscircuit in Valkenswaard.’ Zelfs zonder enige juridische kennis is deze kop op rechtspraak.nl glashelder. Het ziet er slecht, heel slecht uit voor het Eurocircuit. Zonder twijfel Nederlands bekendste crossbaan, ook dankzij de tv-programma’s rondom het achteruitrijden en de caravanrace. Alleen met dit soort argumenten win je het tegenwoordig echt niet meer… Een reconstructie hoe het zo ver heeft kunnen komen.
Iedereen die in 2020 bij de Nederlandse MXGP op het Eurocircuit Valkenswaard was, zal beamen dat de sfeer er het realistische ver voorbij was. Brabanders met verkoudheidsklachten moesten begin maart binnenblijven terwijl iedereen elkaar in Valkenswaard nog weifelend lachend de hand gaf, pratend over of dit echt de laatste keer was dat de MXGP op Nederlands beroemdste crosscircuit zou rijden. Dat het stervenskoud en nat was, maakte het ergens wel compleet. Even leek de zondag zelfs volledig in mineur te eindigen, maar gelukkig won Jeffrey Herlings de tweede manche wel én daardoor de Nederlandse Grand Prix op het Eurocircuit. Zoals het hoort natuurlijk. Maar dat die MXGP in 2020 verreden werd in Valkenswaard, was al een wonder en dat had voor een keertje niets met corona te maken. Het circuit bleek op sommige punten te dicht bij de omheining te liggen (achterop het verhoogde gedeelte, de oude vuilnisbelt) waardoor er door heel veel vrijwilligers verschrikkelijk hard gewerkt moest worden om het circuit te verleggen…
Pas op 13 februari was officieel zeker dat de Nederlandse MXGP door kon gaan nadat er een formele goedkeuring van de gemeente Valkenswaard en de provincie Noord-Brabant kwam. Iedereen blij, iedereen gelukkig. Voor even dan… Kort na de zege van Herlings kreeg Motor Vereniging Valkenswaard te horen dat het eerder besproken gedeelte van het circuit helemaal niet meer gebruikt mocht worden, waardoor er uiteindelijk onder last van een dwangsom niet meer gereden kon worden op het circuit. Daarmee is de MXGP van 2020 zeer waarschijnlijk dat laatste wedstrijd ooit op het Eurocircuit Valkenswaard, de baan die ooit gold als het motocrosshart van misschien wel de hele wereld. Bizar!
Ongekroonde koning van Eurocircuit Valkenswaard
Om dit allemaal te begrijpen – voor zover mogelijk… – moeten we ver terug in de tijd. Naar 1976, het jaar waarin begonnen werd met de bouw van de permanente baan nadat de eerste jaren op de niet-permanente De Schaapsloop gereden werd (inclusief de 250cc GP van 1974). In het boek van MOTO73-verslaggever Jan de With over 50 jaar cross in Valkenswaard lezen we dat de stormachtige groei die Motor Vereniging Valkenswaard doormaakte sinds 1969 al gepaard ging met ‘veel tegenwind’. Meer dan 50 jaar later kun je niet anders concluderen dat die wind nooit is gaan liggen, heel soms wel even afnam en vervolgens weer flink aanwakkerde tot soms zelfs storm aan toe. In het begin ging het met de wind in de rug hartstikke lekker, want toen duidelijk werd dat verder crossen op De Schaapsloop er niet inzat, kreeg de vereniging met dank aan het gemeentebestuur de beschikking over een stuk terrein naast het bestaande Eurocircuit, bekend van rallycross-wedstrijden. Op dat stuk grond, waar in 1969 al een kampioenscross zijspannen werd verreden, kan een permanent motorcrosscircuit aangelegd worden. Grote aanjager in dit geheel is de in Valkenswaard nog altijd wereldberoemde wethouder Piet ‘Pietje’ Geldens. Dagblad Trouw omschrijft Geldens in 2000 zelfs als de ongekroonde koning van Valkenswaard. Zo’n beetje alles wat de vereniging nodig had, regelde Pietje Geldens. Zoals bij het jurygebouw. Het enige dat de vereniging hoefde te doen, was op maandag ‘even’ langs te komen, dan lag de vergunning klaar. Zo simpel ging dat echt in die tijd en dat gold echt niet voor alleen een crosscircuit.
Nog in hetzelfde jaar, 1976, vond met de Kerstcross al het eerste grote evenement op de nieuwe crossbaan plaats. Een opening die uiteraard werd verricht door Pietje Geldens. Als bakkenist! Jarenlang was de Kerstcross het grootste evenement, samen met de Zijspancross Grand Prix in 1977, het afscheid van die andere wereldberoemde inwoner van Valkenswaard, Broer Dirkx. Die GP smaakte naar meer en alles op alles werd gezet om ook een solo-GP naar het Eurocircuit te krijgen. Dat lukte in 1989, gevolgd door de Motocross of Nations twee jaar later. Het absolute hoogtepunt in de geschiedenis van het Eurocircuit, hoger kan immers niet in de crosswereld. Doordat het circuit inmiddels ook het decor is van perspresentaties van motorfietsfabrikanten, offroadritten, de FIM Rally en ga maar door, kan het allemaal niet op in Valkenswaard.
Natura 2000
Helemaal niet als er in 1993 een milieuvergunning voor het Eurocircuit Valkenswaard aan de Victoriedijk volgt waardoor er zelfs uitgebreid mag worden met het verhoogd stuk op de voormalige vuilstort. Niet alleen voor coureurs, maar ook voor toeschouwers een geweldig toevoegde waarde. Dat er ‘bestemming bos’ staat op de plek van de vuilnisbelt, maakt niemand dan iets uit. De gemeente is al lang blij dat ze ‘af’ zijn van die bult vol rotzooi, helemaal omdat de vereniging het perfect onderhoud en al snel niets meer doet herinneren aan een stinkende vuilnisbelt. Het was in die tijd zeker niet ongebruikelijk om een oude vuilstort beschikbaar te stellen voor de crosssport. Opvallend is het wel, want met een Natura 2000-gebied om de hoek, is die vergunning bepaald geen één-tweetje. Nog opvallender is dat in die vergunning enkel eisen gesteld worden aan de motoren die er rijden, niet aan het geluid dat vanaf het circuit komt. Ook bijzonder, een vergunning van de Wet natuurbescherming is er al helemaal niet. Ondanks het ontbreken van die vergunning timmert Motor Vereniging Valkenswaard hard aan de weg en wordt zelfs een van de meest aansprekende motorcrossclubs ter wereld. Valkenswaard wordt daardoor synoniem voor motorcross en dat geeft het dorp in de Brabantse Kempen wereldfaam. De regionale horeca profiteert optimaal en ook het bedrijfsleven in de omgeving wordt er bepaald niet slechter van.
Toch staat er altijd tegenwind. Zoals in 2004, toen de financiële risico’s voor het organiseren van een GP te groot bleken te zijn waarna het doek leek te vallen voor een Grand Prix Motocross in Valkenswaard. Met hulp van de KNMV, de plaatselijke gemeente en Stichting Robra (onder leiding van Maarten Roos) als nieuwe kartrekker keerden de GP’s twee jaar later al weer terug en lijken nieuwe gouden tijden aan te breken, onder aanvoering van Jeffrey Herlings die er alleen niet wint als hij geblesseerd is. Maar de tegenwind gaat niet liggen omdat door problemen met vergunningen het Eurocircuit steeds vaker onder druk komt te staan.
De vloek van de Belgische wereldkampioenen
Houdgreep
Maar echt mis gaat het vanaf 2015 als de gemeente Valkenswaard met regelmaat verzoeken krijgt om handhaving van een aantal hardnekkige klagers, die met zware middelen en gedegen (ingekochte) juridische kennis de ooit zo florerende verenging met steeds ouder wordende leden in een steeds knellender houdgreep weten te houden. Zet dit af tegen hoe de vergunning door wethouder Pietje Geldens geregeld werden en je ziet een duidelijke en pijnlijke verandering in het tijdsbeeld. Iets waar echt niet alleen crossbanen last van hebben tegenwoordig. Het is helaas ook het begin van veel communicatie en misschien wel meer miscommunicatie tussen de gemeente, de provincie en de vereniging waarbij steeds vaker woorden vallen als dwangsom, waarschuwing en preventie. Doordat er ook nog eens fouten blijken te zitten in de vergunningen die wel afgegeven zijn en door de soms gebrekkige handhaving van die vergunningen, komen de klagers steeds sterker te staan. In 2018 oordeelt de Raad van State bovendien dat het Eurocircuit Valkenswaard er inmiddels heel anders uit ziet dan in 1993. Mede door een verkregen verruiming voor de bocht aan het zuidoosten van het circuit, ligt de baan dichterbij de woningen in de buurt. Het gaat hier letterlijk om meters, maar hierdoor kan volgens de Raad van State niet worden uitgesloten dat er meer geluidsoverlast is voor de omwonenden. De omgevingsvergunning voor de Dakar Pre-Proloog moet er daardoor aan geloven, waardoor de organisatie van de Pro-Proloog geen risico meer neemt en verhuisd naar het E3 Strand in Eersel. Op nog geen twintig kilometer van Valkenswaard… Overigens spelen daarbij ook andere zaken een rol, zoals de beperkte parkeerplaatsen en gebrek aan (goed) internet, water en stroom.
Vernietigd
Tijdens de MXGP van 2019 spelen de parkeerplaatsen een dubieuze rol. Enkele dagen voor de Nederlandse Grand Prix blijkt er voor een parkeerplaats waar al dertig jaar auto’s staan helemaal geen vergunning te zijn. Doordat de organisatie, op advies van de gemeente (!), geld overmaakt naar de mensen die last hebben van de parkeerplaats, loopt dit af met een sisser… Maar er is nog altijd geen vergunning voor het houden van extra evenementen en ook niet voor de verlegging van het circuit. Daarom worden nieuwe vergunningen aangevraagd en die verleent de provincie op 15 juni 2020. Het oordeel van de rechtbank over die laatste vergunningen is echter bikkelhard. Zowel de verkregen milieuvergunning als de natuurvergunning worden vernietigd, kort samengevat omdat het totaal niet duidelijk is of door de nieuwe vergunning de geluidoverlast toeneemt en omdat er geen eisen gesteld zijn aan de motoren. Het is een duidelijk feit dat hierbij voorbijgegaan wordt aan de steeds strenger wordende geluidseisen bij motorcross, maar ook dat argument wordt op steeds meer plaatsen in Nederland amper nog meegeteld. Motor Vereniging Valkenswaard heeft de laatste jaren daarnaast ook de geluidsmetingen keurig opgenomen en gerapporteerd. Iets dat veel, heel veel tijd en nog meer energie kost. Voor pietsnot dus…! Net zoals alle kosten die gemaakt zijn door de vereniging, gemeente en provincie. Niemand weet meer precies hoeveel, maar met een paar ton ben je er al lang niet meer.
Wordt Eurocircuit Valkenswaard een oerbos?
Hoe nu verder? Niemand lijkt het te weten… Een nieuwe aanvraag voor vergunningen duurt zomaar een jaar, waarbij nu al zo goed als zeker is dat klagers het door bezwaren nog jaren kunnen vertragen. Als er al een vergunning komt…. Dat houdt uiteraard geen verenging vol, zeker niet omdat de gemiddelde leeftijd van de Motor Vereniging Valkenswaard inmiddels alarmerend hoog is en er niet genoeg nieuwe aanwas is. Want wat heb je ze nu te bieden? Helaas amper iets, laat staan perspectief. Het kan daarom echt zomaar zijn dat er binnenkort een oerbos komt te staan op de plek waar zoveel mooie motorcrossgeschiedenis geschreven is. Een oerbos? Het is één van de plannen die de gemeente Valkenswaard heeft met de grond van het Eurocircuit Valkenswaard. Diezelfde gemeente die ooit het stuk grond aan de Victoriedijk 8 aan Motor Vereniging Valkenswaard gaf. Ja, echt…
