Hoewel er meer vraagtekens dan ooit zijn in de MotoGP, is er bij niemand twijfel over de absolute verrassing van 2020: KTM. In slechts vijf races transformeerde ze van grijze middenmoter tot meervoudig MotoGP-winnaar dankzij Brad Binder en Miguel Oliveira. Pol Espargaro haalde daarnaast ook nog eens de eerste pole voor KTM binnen. Een samenloop van toevalligheden of het resultaat van een masterplan? Hoogste tijd voor een analyse.
Niet één, niet twee, niet drie maar liefst vier coureurs in de top-10 tijdens de tweede GP op de Red Bull Ring. Tijdens de thuisrace van KTM én Red Bull! Het kon niet op en – net zo bijzonder – het kwam niet eens als een verrassing. Na een sterk begin in Jerez, waar Espargaro op één seconde van het podium finishte, zorgde KTM voor een enorme stunt met de GP-zege van Binder in Brno. Twee weken later was het opnieuw raak dankzij Oliveira, met Espargaro ook op het podium.
De belangrijkste reden voor al dit succes zit ‘m in het chassis. KTM hield bij aanvang van het MotoGP-project vast aan het oranje stalenbuizenframe, met WP-vering. Oftewel, het beroemde KTM DNA was goed zichtbaar. In combinatie met een V4-krachtbron – ontworpen door de Duitse ingenieur Kurt Trieb – zou het volgens critici nooit een winnende MotoGP-formule kunnen worden. Die critici hebben deels gelijk gekregen, want voor het seizoen 2020 werd het ronde stalenbuizenframe vervangen door een meer ovaler buizenframe. Dit zorgt voornamelijk bij het remmen en in de bochten voor een flinke verbetering, aldus de KTM-coureurs. Daarnaast voerde KTM dit jaar voor het eerst sinds de start in 2017 een flinke motorupdate door. De 2020-editie van de RC16 heeft duidelijk een stap gemaakt weet Binder: ‘Toen ik eind vorig jaar op de 2019 motor stapte, was er moeilijk mee te rijden. Ik dacht dat het daarom lastig ging worden dit seizoen. De 2020-motorfiets maakt echt een wereld van verschil. Het voelt veel natuurlijker aan en er is veel gemakkelijker mee te rijden.’
Luisterend naar KTM-expert Espargaro is het echter niet één ding dat voor de grote transitie heeft gezorgd: ‘Eerst was er het andere chassis, toen de krachtigere motoren en vervolgens nog wat elektronische verbeterpunten. Veel van deze dingen bij elkaar hebben voor dit succes gezorgd. En ook de nieuwe banden hebben geholpen.’ Vooral dat laatste is een interessante uitspraak, want er is veel te doen om de Michelins van dit jaar. De achterband zorgt voor een andere balans in de vermogensafgifte bij het uitkomen van de bocht.
Dit zorgt voor problemen bij de motoren die erg laat inremmen en het moeten hebben van veel tractie bij het uitkomen van een langzame bocht. Deze manier van rijden wordt voornamelijk toegepast door de Ducati- en Honda-coureurs. KTM heeft de 2020-band het beste onder controle, terwijl andere merken nog flink aan het zoeken zijn. Dat was ook te zien aan hoe Espargaro bij het uitkomen van de bochten veel meer snelheid meenam naar de rechte stukken van de Red Bull Ring. Het vele testwerk van Dani Pedrosa op Brno en de Red Bull Ring heeft daar uiteraard zeker bij geholpen.
Connessieteam
Dat de allereerste MotoGP-overwinning van KTM uitgerekend van Binder kwam, past perfect in de visie van KTM om rijders vanuit de Red Bull Rookies Cup uiteindelijk te laten doorgroeien naar de MotoGP. Maar met alleen jonge talenten red je het natuurlijk niet en dat weet Red Bull KTM-MotoGP teammanager Mike Leitner als geen anders. Voordat hij bij KTM begon, werkte hij elf jaar als chef technicus van Dani Pedrosa. Leitner wist mede dankzij deze samenwerking Pedrosa te strikken als testrijder. De Spanjaard nam daarbij uiteraard een schat aan ervaring mee na dertien seizoenen bij het Repsol Honda Team. Een groot voordeel was bovendien dat de Honda RC213V qua motorkarakteristiek het nodige wegheeft van de KTM RC16. Ook toen werd er opnieuw getwijfeld door de critici, want zou de lichte Pedrosa met zijn postuur wel een ideale testrijder zijn om KTM verder te helpen? Het antwoord is ja, want juist op de circuits waar Pedrosa veel testwerk heeft verricht, kwamen de tot nu toe grootste KTM-successen. ‘De rol van Pedrosa is van onschatbare waarde,’ weet Pit Beirer, hoofd van KTM Motorsport. De andere belangrijke Spanjaard binnen KTM is Espargaro, die al vanaf het begin betrokken is bij het project. Leitner over Pol: ‘Zijn inspanningen waren cruciaal om van het KTM MotoGP-project een succes te maken.’ KTM kon overigens zoveel testen omdat ze samen met Aprilia een zogeheten connessieteam waren. Dat privilege zijn ze door al het succes nu wel kwijt.
De 29-jarige Espargaro tekende al voor aanvang van het seizoen een contract bij het Repsol Honda Team voor 2021. Na vier jaar hard werken aan het KTM MotoGP-project gaat de Spanjaard vertrekken en dat net op het moment dat het zo lekker gaat.
Of Pol met de wetenschap van vandaag ook getekend zou hebben…? KTM staat na vijf races op een derde plaats in het constructeurskampioenschap, slechts zes punten achter Yamaha die aan de leiding gaat. Honda, zonder Marc Márquez, heeft op dit moment 36 punten minder dan KTM. Espargaro: ‘Wij zijn nu heel snel, maar wel terwijl de snelste rijder, Marc Marquez, ontbreekt. Takaaki Nakagami doet het nu heel goed met de Honda, maar normaal is hij minder snel dan Márquez. Ik had de KTM hier op de Red Bull Ring graag willen vergelijken met de beste rijder op de grid.’
MotoGP: Hoe Honda in 2009 de weg naar boven weer vond
Vraagtekens, ook nu
Naast het ontbreken van Márquez gaf ook Yamaha KTM een lekker zetje in de rug. Zonder topsnelheid, en ook een aantal keer zonder remmen, waren de Yamaha’s kansloos in Oostenrijk. De rode vlag-situatie, na de remproblemen van Maverick Viñales, pakte in de GP van Steiermarken perfect uit voor Oliveira. De zege van de Portugees was zonder het stilleggen van de race een stuk ingewikkelder geweest omdat Joan Mir met zijn Suzuki onderweg was naar zijn eerste MotoGP-zege. Maar Oliveira stond er op het moment dat het moest en uit deze Tech3-overwinning, de eerste in de MotoGP, blijkt wel het gelijk van KTM om alle vier de rijders dezelfde kansen te geven. Aan de andere kant, Espargaro had een week eerder tijdens de Oostenrijkse GP juist pech toen de wedstrijd werd stilgelegd. Ook op Brno zat het de Spanjaard niet mee toen hij ook onderweg was naar een topklassering, maar na een incident met oud-teamgenoot Zarco ten val kwam. Het woord geluk of toeval past dan ook zeker niet bij deze KTM-successen en ook zeker niet bij de visie van KTM dat altijd uitgaat van eigen kracht. Of het nu in de MXGP, de Dakar-rally of de MotoGP is. ‘Al duurt het tien jaar, we gaan winnen in de MotoGP’, waren de woorden van Beirer tijdens het debuutseizoen in 2017. Dit lukte het ambitieuze merk dus al na 3,5 jaar.
Hoe het ooit begin
‘In 2017 gaan we naar de MotoGP!’ Met deze heldere boodschap van KTM CEO Stefan Pierer begon in 2014 het MotoGP-project. KTM had op dat moment al twee Moto3-wereldtitels op zak. Samen met de Oostenrijkse partner Red Bull startte KTM naast de MotoGP ook direct een Moto2-traject. Daarnaast liep vanaf 2007 de Red Bull MotoGP Rookies Cup via KTM. Uiteraard geen toeval en dat bevestigde KTM Motorsport directeur Pit Beirer eind 2016, vlak voor het MotoGP-debuut: ‘Zo kunnen we onze jonge talenten de kans geven om vanuit de Moto3 door te stromen naar de MotoGP. Neem nou Brad Binder. Het zou enorm zonde zijn als KTM hem zou verliezen.’ Binder had op dat moment op overtuigende wijze de Moto3-titel veroverd en ging voor twee seizoenen aan de slag in de Moto2. De route van de Zuid-Afrikaan was al uitgestippeld; in 2020 zou hij zijn debuut gaan maken in de MotoGP. KTM had op dat moment in hun stoutste dromen niet kunnen dromen dat Binder zijn derde MotoGP-race op de RC16 zou winnen!
Vraagtekens
Toch blijven er altijd vraagtekens. Is het recente succes toe te schrijven aan het vele testwerk op Brno en de Red Bull Ring en was KTM daarom beter voorbereid dan wie dan ook? Of gaan we de KTM’s in Misano en de rest van het seizoen ook zien strijden om de overwinning? Dat zijn vragen waar we later dit jaar een antwoord op krijgen. Wel heeft KTM minder testmeters gemaakt op de circuits die er nog aan zitten te komen en komen er circuits aan waar bijvoorbeeld Yamaha het een stuk beter moet kunnen doen. Kijk daarom ook niet verbaasd op als Espargaro, Binder en Oliveira terugvallen naar een positie tussen buiten de top-5. Maar dat zou nog steeds hun stap voorwaarts in 2020 bevestigen.
De overige MotoGP-fabrikanten zijn in ieder geval gewaarschuwd. KTM heeft namelijk al 307 wereldtitels veroverd in diverse takken van motorsport. Dat is meer dan elk ander merk. Nu heeft KTM de jacht ingezet op de titel in de koningsklasse van de motorsport; de MotoGP!
Het nieuwe frame is hier mooi zichtbaar. Nog altijd heel KTM, maar toch iets anders. 
Wisselvalligheid troef
Na veel testwerk met de Fin Mika Kallio, begon KTM in 2017 hoopvol in de MotoGP met Pol Espargaro en Bradley Smith als vaste coureurs. In het tweede deel van het seizoen werden er zes top-tien klasseringen gescoord. In 2018 had KTM het moeilijk om de stijgende lijn door te trekken. Toch werd het seizoen hoopvol afgesloten.
Tijdens de laatste race in Valencia finishte Espargaro in de regen als derde (foto) en zorgde voor het eerste MotoGP-podium van de Oostenrijkse fabrikant. Toch moest er iets veranderen om de volgende stap te kunnen maken en dat gebeurde. Red Bull investeerde nogmaals flink in het project door Johan Zarco als topcoureur, Dani Pedrosa als testrijder en Tech3 als tweede team in te zetten voor 2019. Red Bull zelf zal gelachen hebben om het budget, aangezien ze ook twee Formule 1-teams runnen die duidelijk meer van de miljarden van eigenaar Dietrich Mateschitz vragen. Alle middelen waren aanwezig om er een topseizoen van te maken. Maar de aansluiting met de top kwam er niet. Zarco kon totaal niet één worden met de KTM RC16 en stapte halverwege het seizoen op. Espargaro reed wel een constant seizoen rond de top-tien en ook rookie Miguel Oliveira liet ondanks blessureleed af en toe leuke dingen zien op de Tech3 KTM. En toen kwam 2020…
Tekst: Asse Klein, Henk Keulemans en Marien Cahuzak
