Toerisme Portugal: Met de motor naar de rand van de (oude) wereld

Als het onophoudelijk regent in het noorden van Portugal en de zon schijnt in het zuiden, dan is de keuze snel gemaakt. Op een terras in Lissabon draai ik het kompas 180 graden en tik een nieuwe bestemming in de gps: het randje van Europa.

Fotografie: Hans Avontuur

Na een uurtje kilometers maken onder Lissabon, stuur ik de snelweg af en de heuvels in. Het ruimt meteen het laatste restje twijfel over mijn keuze op. Lekker weer is één, maar het moet ook nog lekker rijden zijn. En dat is het hier. Want iets uit de kust ligt een langgerekt middelgebergte vol golvend terrein, smalle weggetjes, eenzame boerderijen en af en toe een klein dorp. En verder? Bochten, bochten, bochten.

Met het omdraaien van het kompas kan ik ook de bijbehorende motorkleding aanpassen. Eerst gaat mijn trui uit en een half uur later sta ik onder een kurkeik de isolatielaag uit mijn vier seizoenenjas te peuteren. Het is rustig en stil in de Alentejo, zoals de streek heet. Wel prettig na het verkeersinfarct van Lissabon in de ochtendspits.

Frankrijk: Authentiek sturen in Le Coin Perdu

Rijden door de Portugese leegte waar de eenvoud regeert. Ook aan boord houd ik het simpel. Ik zet de GS in de derde versnelling en speel met het koppel. Het past perfect bij het heuvelachtige terrein. Genieten, doorrijden en bochten soepel aansnijden. Zonder afleiding of tijdsdruk. Ik hoef geen bezienswaardigheden af te vinken. Het rijden staat centraal. Met af en toe een stop, zoals in Santiago do Cacém.

Het kleine stadje ligt tegen de flanken van een heuvel met de ruïne van een kasteel op de top. De eerste vesting werd er gebouwd door de moren. Daarna deden de christenen het nog eens stevig over. Tot in de achttiende eeuw profiteerde Santiago van zijn strategische ligging, maar door schuivende grenzen en belangen raakte het kasteel uiteindelijk in verval. Het werd daarna vooral gebruikt als bouwmarkt – stenen en balken gratis af te halen – en als plaatselijk kerkhof.

Ik stuur de motor naar boven, over een wegdek van keien dat na eeuwenlang gebruik glanst als een spiegel. Een aantal fraaie panden herinnert aan de glorietijd, maar evengoed staan er lege pandjes met afbladderende gevels. Het dagelijks leven heeft zich naar een moderner en comfortabeler deel van het stadje verplaatst.

Ik rijd naar een uitkijkpunt met zicht tot op de verre zee en daal af voor koffie met een Pastéis de nata, een klein, typisch en populair Portugees roomtaartje. Op het terras aan een klein park zitten geen toeristen. Er wordt vriendelijk naar me gelachen en ik krijg uitgebreid en geduldig uitleg in het Portugees. Geen idee waarover…

Zijwaarts rijden

Er is wat vreemds aan de hand met mijn gps. Het icoontje van de motor die mijn positie op de weg aangeeft is een kwartslag gedraaid en rijdt zijwaarts. Ook de instructies – neem op de rotonde tweede afslag enzovoorts – zijn weggevallen. Ik moet het doen met een wonderlijk rijdende motor op een roze gekleurde lijn. Gelukkig is het stratenpatroon onderweg vrij eenvoudig.

De route duikt het heuvelland weer in. De versnellingsbak gaat in de derde versnelling en de wereld glijdt als vanzelf onder de wielen door. Links, rechts, honderd meter rechtdoor en opnieuw een reeks van bochten. Er staan nu kurkeiken zover als ik kan kijken. Soms met de bast rondom verwijderd om er allerlei producten van te maken, kurken voor wijnflessen voorop.

Rust, stilte, eenvoud. Ze vormen samen de grote kracht van deze arme streek. Tot diep in de vorige eeuw werd hier nog vooral kleinschalig geboerd. Gewoon, zoals dat in de Alentejo al honderden jaren gewoon was. Met een kleine boerderij, een handvol dieren en een akkertje voor wat gewassen. Hard werken voor eten op tafel en bidden tot God voor iets extra’s. Overzichtelijk, niet zorgeloos.

De dorpen die ik passeer vertellen het verhaal van een streek die anno nu moeite heeft om de moderne wereld bij te benen. Kleinschalig boeren kan niet meer en ander werk is er in grote delen niet. Het gevolg is dat veel jongeren wegtrekken op zoek naar een beter bestaan. Sommige dorpen zijn daardoor in verval geraakt.

Uitdagend wegdek

Rondkijken vanuit het zadel. Genieten van de weg, de vergezichten, de bochten en het prettige klimaat. Voorbij Odemira wordt het landschap grilliger, het bochtenwerk scherper en maken de kurkeiken deels plaats voor eucalyptus. Soms zijn er complete hellingen met eucalyptus aangeplant en geurt de omgeving zo sterk dat het de helm binnendringt om er voorlopig niet meer uit te gaan.

Geregeld is er de keuze om de heuvels te blijven volgen of om af te dalen naar de kustvlakte die rechts van me ligt. Hoewel de nieuwsgierigheid zich opdringt, houd ik het voorlopig bij de rust en ruimte van het middelgebergte. Telkens als ik een dorp binnenrijd, word ik omarmd door de schoonheid van de eenvoud. De huizen zijn recht en wit, enkel verfraaid met gekleurde randen rondom de ramen en deuren. In het beste geval fris geschilderd, maar vaker verwassen door de tijd, de regen en de zon.

Toerisme Duitsland: Sauerland, Hollandse Alpen

Zoeken naar koffie gaat telkens volgens hetzelfde recept: ik zoek een kerktoren en rijd er door het oudste en vaak mooiste deel van het dorp naartoe. Onder aan de toren bevindt zich in de meeste gevallen het dorpscafé voorzien van een handvol vaste gasten en sterke koffie.

Op het ritme van de heuvels daal ik verder af naar het zuiden. Soms ruil ik cruisen in de derde versnelling in voor een stuk stevig doorkachelen. De GS doet wat hij altijd doet: uitstekend rijden, ook op uitdagend wegdek. De vering absorbeert het veelvuldig gerepareerde asfalt en houdt de machine onverstoorbaar op zijn lijn. Sturen met pink en wijsvinger – bij wijze van spreken dan. En als de scherpe bocht net wat sneller komt dan gedacht, grijpen de remmen perfect in.

De ingetogen schoonheid in dorpen zoals Cercal, Monchique, Melinde en São Teotónio voelt steeds meer vertrouwd en zalvend. Geen pretenties, geen gedoe. Soms stuur ik uit nieuwsgierigheid even door het centrum, soms blijf ik op de doorgaande route om het dorp van afstand te bewonderen. Het gaat door valleien, over bescheiden passen en langs drooggevallen rivierbeddingen.

Balanceren boven zee

Ter hoogte van Marmelete besluit ik om af te dalen naar de Costa Vicentina, de ruigste kust van Portugal met rechte kliffen, woeste golven en grote stranden die vooral geliefd zijn bij surfers. Gezien de kracht van de zee lenen de meeste stranden zich niet voor ontspannen zwemmen. De afdaling is heerlijk. Met korte en wijde bochten omlaag.

Eenmaal beneden wacht een verrassing. De wegen op de uitgestrekte kustvlakte zijn er helemaal niet zo recht als gevreesd. De strook die het dichtst bij de kust ligt heuvelt dankzij het duinenlandschap of de valleien van rivieren die er in zee uitmonden. Ik maak een geweldig rondje naar het strand van Arrifana. Bovenop de klif kijk je de zee recht in de gulzige mond. Enorme golven beuken op de rotsen, wolken van nevel kruipen tegen de wanden omhoog en als ik mijn helm even afzet, hoor ik het onophoudelijke grommen van het water.

Nabij Carrapateira passeer ik een uitgestrekte wereld van zand, het vormt een grote baai tussen de duinen. Gevolgd door misschien wel het mooiste traject van deze rit: een gravelweg over de kliffen naar het strand van Amado. Eén minpunt: de zon is verdwenen en op mijn vizier verschijnen druppels. Dat was niet afgesproken.

De gravelweg leidt langs verschillende uitkijkpunten met houten vlonders. Rijen met rotsblokken zorgen ervoor dat niemand met zijn auto naar de rand van het land kan rijden. Maar met de motor kan ik er op sommige plaatsen tussendoor. Het zorgt voor spectaculair balanceren boven zee.

De eerste kilometers voelen nog wat onwennig aan, maar na enkele kilometers kan de snelheid omhoog. De GS geeft zoveel vertrouwen dat ik geen moment het idee heb dat mijn voor- of achterwiel zal wegbreken.

Eind van de wereld

Hoewel de lucht massief grijs geworden is, houd ik vast aan het oorspronkelijke plan: doorrijden naar Cabo de São Vicente. Eeuwenlang was dit op Europese landkaarten het eind van de wereld, maar met de ontdekkingsreizen – waarbij de Portugezen een belangrijke rol speelden – werden totaal nieuwe gebieden aan de kaarten toegevoegd.

Om er te komen moet ik eerst naar Sagres, het dorp dat vanavond mijn tijdelijke thuis zal zijn. Daarna gaat het vol gas richting kaap met vuurtoren, want aan de horizon is een streepje licht verschenen en dat kleurt al voorzichtig oranje. Nog tien minuten voor de zon ondergaat. Links staat het fort van Sagres op een landtong, rechts voeren gravelpaden naar overal en nergens.

Een van de paden brengt me naar de rand van het land. Ik parkeer de motor en zie hoe de ondergaande zon smoort in een dreigend wolkendek. De hemel wordt vandaag niet in vuur en vlam gezet, maar kleurt een pallet tussen zachtroze en donkerpaars. Magisch. Ik ga op een rotsblok zitten met zicht op de motor en de oceaan. De wind giert en beneden me slaan de golven zich kapot op het oude continent Europa.

Download de route