Toerisme Frankrijk: Avesnois en Thiérache

Ardennen, Eifel, Sauerland en de Mergellandroute. Iedereen kent het, iedereen rijdt het. Maar er zijn ook gebieden waar maar weinig mensen komen. Op de een of andere manier ontsnappen ze steeds aan onze aandacht. En onbekend maakt onbemind. De hoogste tijd daar verandering in te brengen. Aflevering 5: Avesnois en Thiérache.

Vergeefs heb ik op internet gezocht naar een ‘Top 10 leuke dingen doen’ in de Avesnois. Zelfs Google komt maar tot zes aanbevelingen. En dat is een héél goed teken, héél goed! Als ik vanuit België de Franse grens over rijd, wacht het onbekende. Heuvels, versterkte kerken en een groot meer. De rest is blanco. Heerlijk.

Na de aanloop parkeer ik de Moto Guzzi in het robuuste centrum van Solre-le-Château. Koffiepauze. Het plein bij de kerk zet meteen de toon. Geen hippe koffiebar en trendy loungebanken, gewoon un café s’il vous plaît in de bar-tabac. Een stamgast kijkt op van zijn krant, knikt vriendelijk en vraagt zich waarschijnlijk af hoe die motorrijder hier verzeild is geraakt. En waarom.

Met een stevige koffie achter de kiezen rijd ik het platteland van de Avesnois op, de streek die tegen de Belgische provincie Henegouwen ligt geplakt. De V85TT glijdt langs weilanden, dorpen en bossen. Niet te klein, niet te groot, precies fijn. Ik speel met de snelheid van de motor en de mogelijkheden van het geaccidenteerde landschap.

In Sars-Poteries wordt de serene sfeer van ‘de tijd heeft stilgestaan’ keihard doorbroken: MusVerre. Dit glasmuseum is ondergebracht in een super strak designgebouw. Wat meteen de kern van het museum verraadt. Niet het ambacht staat op de eerste plaats – wordt uiteraard wel aandacht aan besteed – maar eigentijdse kunst van artiesten die met glas werken.

Het Duitse Middelgebergte van west naar oost

Door het gouden licht

Rijden, sturen, kijken. Tot het in Avesnes-sur-Helpe steil omhoog gaat naar het centrum rondom de Grand Place. Napoleon bracht er de nacht door voor hij in Waterloo zijn ondergang beleefde. Ik rijd een rondje langs de historische gevels en vestingwerken en daal af naar de Helpe, een kleine rivier. De weg volgt de grillige loop van het water.

Het decor van de route is afwisselend. De bossen van Val Joly – met stuwmeer – worden gevolgd door veengrond en een heggenlandschap. En dan komt de prachtige vallei van de Oise die me meteen langs het viaduct van Ohis voert en de versterkte kerk van Wimy, die meer op een kasteel dan op een godshuis lijkt. Maar daarover later meer.

De Moto Guzzi begint zich steeds nadrukkelijker te manifesteren als de ideale reisgenoot. Misschien is het niet de strakste machine in zijn klasse, maar wel eentje waarbij je voelt dat je echt aan het motorrijden bent. En wendbaar bovendien. Noem het een compromis zonder verlies van identiteit. Het past perfect bij deze omgeving.

Even de koffers leegmaken bij Hôtel le Clos du Montvinage in Étréaupont, waar kok en eigenaar Dominique me meeneemt naar de garage om zijn trike te laten zien. En horen… Niet de uitlaat, maar de geïnstalleerde sirene. Motorclubs roepen vaak de hulp van Dominique in bij het organiseren van ride outs voor hun leden.

Na een stevige maaltijd, start ik de Guzzi voor de avondetappe: op en neer naar de versterkte kerk Saint-Médard, dwars door de vallei van de Oise. Heen via de noordelijke oever, terug via zuid. Het is een droomtraject bij de steeds lager zakkende zon. De vallei, de velden en de dorpen hebben zich gehuld in een gouden gloed. En als uitsmijter staat daar die prachtige kerk, annex kasteel. Uitkijkend over het brede dal.

Terug bij Dominique serveert hij als toegift een blond bier van de streekbrouwerij.

Rivier oversteken

Terwijl Étéaupont nog slaapt, rijd ik ’s ochtends de poort van het hotel uit. Meteen pak ik de vallei op van de Ton. Het is een bescheiden riviertje dat echter enorm slingert. Het asfalt dat ernaast ligt doet dat wat minder heftig, maar wel fijn. Lekker meebewegen met het water. Stop, stop, STOP!

Vanuit mijn ooghoeken zie ik een buitenkansje. Een landweggetje steekt de Ton over naar een weiland. Ha, waar kun je met je adventure bike nog legaal en relatief veilig een waterpartij oversteken? Dus draai ik om en verken de plek. Het is duidelijk al een tijd geleden dat hier een tractor door het water is gegaan. Oké, de feiten: niet al te diep, alleen grote keien in het midden, de oever niet te zacht.

Maar zodra ik de Moto Guzzi V85TT Travel het water in stuur, zakt het voorwiel veel verder weg dan verwacht, het achterwiel volgt al snel. Door de verrassing laat ik het gas los en dat is precies verkeerd… De Guzzi slaat af en ik sta tot aan mijn knieën in de Ton om de boel overeind te houden. Starten en het gas erop. Dat werkt.

Vanaf het weiland terug, gaat het wel uit het boekje. Vaart maken, vooruit kijken en niet afwijken van het plan. Voilà.

Na mijn ochtendduik is het lekker fris rijden. De Avesnois heeft plaatsgemaakt voor de Thiérache. Landschappelijk verandert er niet zoveel, behalve dat er in de Thiérache bijna zeventig versterkte kerken staan, waarvan ik er gisteravond al enkele heb gezien. De meeste zijn gebouwd in een tijd dat de dorpen werden geplunderd door soldaten – van vreemde en van eigen legers – die hun soldij kwamen aanvullen.

De meeste fortkerken zien er nauwelijks als gebedshuis uit met hun ronde verdedigingstorens, centrale donjon, schietgaten en luiken waar een kokende pan met olie klaarstond om over de plunderaars te gieten. Zodra de indringers verder trokken, haalden de boeren hun vee uit de kerk en gingen ze terug naar hun boerderijen die gegarandeerd waren leeggehaald en misschien in brand gestoken.

Arbeiderspaleis

De dorpen onderweg zijn stuk voor stuk agrarische nederzettingen. Sommige nog vol bedrijvigheid, andere half verlaten. Het is er heerlijk los en rommelig. De erven vol afgedankt landbouwgereedschap, roestige fietsen, bouwmateriaal dat misschien nog eens van pas komt, een tafel onder een boom. Alleen in het deels protestante Parfondeval zijn de huizen, tuinen, binnenplaatsen en plantsoenen keurig netjes.

Dorp uit, de heuvels in. Het landschap wordt wat grootser en weidser. Afdalend kijk ik de gehuchten in hun kruin. De rode bakstenen muren, de leistenen daken. Klimmend wacht ik op het vergezicht dat op de top klaarligt. Op die manier werkt de route zich voorzichtig een weg terug naar het noorden. Daarbij passeer ik de vallei van de Oise, die ik gisteren in het avondlicht van oost naar west heb gereden. Het is er opnieuw erg mooi.

Toerisme: De Laars van Henegouwen (incl. route)

Afstappen in Guise. Niet voor het Château-Fort, maar voor het paleis van de arbeiders: de Familistère. Dit is een revolutionair woon- en leefcomplex dat de industrieel Jean-Baptiste André Godin vanaf 1859 liet bouwen voor het volk dat in zijn kachelfabriek werkte.

Natuurlijk, de appartementen waren luxueus voor die tijd. Zeker voor arbeiders, die meestal met teveel in een piepklein huisje werden gepropt. Hier kregen ze ruimte, stromend water, twee toiletten per appartement, kinderopvang, een school, winkels, theater, badhuis en zwembad. Maar nog veel mooier: iedere bewoner was lid van de coöperatie en mocht meebeslissen over alle belangrijke zaken.

Le Familistère wordt beschreven als een ‘utopie réalisée’. Maar helemaal gelijkwaardig, zoals Godin zijn samenleving graag presenteerde, was het nou ook weer niet. De baas woonde weliswaar tussen de arbeiders, maar zijn eigen appartement was aanzienlijk groter…

Klevend aan het asfalt

Ik start de Moto Guzzi, rijd over het prachtige plein en langs de fabriek. Godin is in Frankrijk nog altijd een klinkende naam van kachels en andere gietijzeren producten. Buiten de stad neemt het platteland het decor direct over. De motor gaat bocht in, bocht uit, door de glooiende heuvels met zijn weilanden, heggen, watertjes, stille dorpen en eenzame boerderijen.

In het dorp Maroilles – bekend van zijn kaas – herzie ik het plan voor de laatste kilometers. De navigatie vraagt me naar het vestingstadje Le Quesnoy en de Romeinse resten van Bavay te rijden. Maar bij de molen van Maroilles stroomt de Helpe Mineure. En nergens is het zo lekker sturen als door de valleien, dat is de afgelopen dagen wel gebleken.

Mijn besluit is genomen. Ik zet de navigatie uit en volg op gevoel het slingerende water. De V85TT gaat van links naar rechts, klevend aan het asfalt. Mijn broek en schoenen zijn na het avontuur van vanochtend ondertussen droog gewaaid.