Toerisme Duitsland: Hunsrück retrotoer door edelsteenland

fotografie: Michiel van Dam

In de Duitse Hunsrück zijn de heuvels bezaaid met dorpjes waar familiebedrijfjes al generaties lang edelstenen bewerken. Zoals de familie Steuer in Allenbach. In 1982 begreep meneer Steuer senior dat het edelsteenbedrijf op zijn einde liep door concurrentie elders ter wereld en veranderende marktomstandigheden. De familie schakelde over op horeca en veertig jaar later runnen Steuer junior en zijn team een hotel-restaurant dat ook bij motorrijders geliefd is.

In de oude werkplaats naast het hotel laat Herr Steuer senior graag wat van zijn handwerk zien. Allerlei machines komen erbij kijken om van een grove steen de kunstwerken te maken die in de winkel te koop zijn. Onze edelsteenroute, die hier en daar ook een eindje over de officiële Edelsteinstraße loopt, sluit daar mooi bij aan.
Bos en zo nu en dan zelfs zon heb ik in Holland ook, maar voor natuurlijke steenformaties klop ik in de polder vergeefs aan. Voor edelgesteente en daarmee gepaard gaande hoogteverschillen in het landschap, moet ik bij het Duitse middengebergte zijn. In de Hunsrück ligt onder het groene kleed van moeder natuur een ware schat verborgen. Dat is het gesteente dat de bergen vormde waarin wegen niet rechtlijnig verlopen. En er is nog meer dat een bezoek aan deze natuurlijke schatkamer de moeite waard maakt. Dat ga ik vandaag ontdekken. De eerste indrukken langs de Idarbach zijn veelbelovend. In de hemel verwelkomen vogels van diverse pluimage de dolende ridder die eenzaam door het binnenland rijdt.

Toerisme Oostenrijk: De vergeten dalen van Tirol

Tweehonderd

In Kirschweiler rij ik langs een edelsteenfontein. Slim bedacht! Niet alleen vang je er de blikken van potentiële klanten mee, door het water blijven de stenen nat en fonkelen ze alsof ze net van de band rollen. Zo komen de kleuren het mooiste uit. Naast deze aanlokkelijke pracht is een winkel met geschenkartikelen, maar die is helaas gesloten. Dan neem ik maar foto’s mee als souvenir. Ik heb héél eventjes gevoeld, maar die edelstenen zitten wel degelijk rotsvast aan de fontein, waardoor ik niet in gewetensnood kom.
Volgens Steuer senior zijn er in Kirschweiler wel tweehonderd edelsteenbedrijven, maar die zitten dan waarschijnlijk allemaal onder de grond. Zo groot is dit dorp nu ook weer niet. Na Kirschweiler slingert de weg weer heerlijk heen en weer. Voor echte snelheidsduivels zijn deze binnenwegen niet geschikt, maar het Italiaanse temperament van mijn motorfiets laat zich goed met de rondingen van de Hunsrück verenigen.

Wippende houten bank

De naam Edelsteinstrasse bevalt me best. Edelgesteente, dat staat synoniem voor een bergwereld vol bochtige wegen, waarop je als motorrijder helemaal los kunt. Een straat speciaal daarnaar genoemd, daar wil ik het mijne van weten. In de Alte Wasserschleiferei bij Asbacherhütte ontmoet ik Ernstotto Biehl. ’Vierde generatie edelsteenslijper,’ meldt de man trots. Sinds het begin van het familiebedrijf lijkt er weinig aan het interieur veranderd te zijn. Het piept, het knarst en het kraakt. Een houten waterrad met leren riemen drijft de enorme molensteen aan waarop Herr Biehl zijn edelstenen slijpt en polijst. En dat op de traditionele manier, liggend op een wippende houten bank, waardoor de slijper zijn werkzaamheden met wisselende druk kan uitvoeren.
‘Goed genoeg voor m’n overgrootvader, goed genoeg voor mij,’ moet Ernst Biehl gedacht hebben. En het scheelde waarschijnlijk een flinke investering in de modernisering van het bedrijf. Naast de werkplaats staat zijn winkel waar inrichting en prijsstelling echter wel weer aan de huidige tijd zijn aangepast. De romantische waterslijperij was al meerdere malen op tv, tot in het Nederlandse aan toe.

Dode beestjes

Ter hoogte van Rhaunen komen de stenen weer in beeld en daarmee neemt het aantal bochten ook weer toe. Mijn adelaar uit Mandello hapt er gretig in zonder zich te verslikken. Die rotsen zijn onze beste vrienden, niet alleen van ons want sommige plaatselijke wegen zijn er ook naar genoemd. Eerst rij ik over de Hunsrücker Schiefer- und Burgenstrasse, die ik verderop inruil voor de Deutsche Edelsteinstrasse. De eerste weg is vernoemd naar kastelen en leisteen, gezichtsbepalend voor de Hunsrück. Miljoenen jaren geleden klotste hier het water van de tropische Devon-zee, de massa’s slib en dode beestjes werden in de loop van de tijd samengeperst tot lagen leisteen van wel vier kilometer dik. Het Hunsrückmuseum in Simmern toont fossielen uit dat tijdperk van lang, heel láng geleden. In stukken leisteen schitteren de vormen van fantastische zeewezens, die al lang zijn uitgestorven.

Langs de weg richting Gemünden schuift de leisteen gewoon van de berg naar beneden. Opletten dus, straks word ik nog met motor en al tussen twee platen geplet, als een fossiel voor de toekomst, waar over een paar miljoen jaar zich misschien mensen aan staan te vergapen.

Vervolgens rij ik weer een stukje op met de Idarbach om in Herrstein te komen. In dat middeleeuwse stadje ontmoet in Bettina Reiter. Zij draagt al jarenlang de titel Duitse Edelsteenkoningin en daarmee een edelsteenkroon die zij opzet als haar helm aan het stuur van haar gifgroene Kawasaki Ninja hangt. Bettina is ambassadrice voor de Edelsteinstrasse en het Edelsteinland van Idar-Oberstein en zij laat de mogelijkheid om wat aandacht in een Nederlands motortijdschrift te krijgen niet voorbijgaan. We laten de motoren achter bij de poort en wandelen over kinderkopjes langs eeuwenoude vakwerkhuisjes. Herrstein biedt een mooi kijkje in de wereld van vroeger, maar is geen openluchtmuseum. Er is een winkel, een café en een smederij. En in Steine & Weine toont het echtpaar Goldbach graag hun collectie fossielen en edelstenen aan het publiek. Met zo’n ambasadrice erbij plopt er ’n kurk en krijgen we allemaal een glaasje bruiswijn. Dagmar en Volker verkopen buiten stenen ook wijn uit het nabijgelegen Naheland. Wijn heeft net als edelstenen te maken met geologie en mineralen, dus Steine & Weine passen mooi bij elkaar.

Idar-Oberstein ligt in een nauwe vallei waar rotswanden omhoogschieten. Linksboven torent het kasteel, daaronder in een steile rotswand de lieflijk witte kerk Felsenkirche. Het verkeer perst zich op haast Italiaans-chaotische wijze door de kloof, aan weerskanten van de weg is er ook nog plaats voor bebouwing, oude herenhuizen waarvan een aantal interessante musea herbergen.

Siberië van Pruisen

De Hunsrück steekt uit tussen de Moezel en Rijn. Opmerkelijk: voor de Duitsers is de ene rivier vrouwelijk is en de andere mannelijk: die Mosel und der Rhein. Vadertje Rijn en Moedertje Moezel omarmen elkaar iets noordelijker bij Koblenz, waar het reusachtige standbeeld van Kaiser Wilhelm I hun huwelijk inzegent.
De bruidsschat van dit huwelijk tussen Rijn en Moezel vormt een prachtig motorgebied, dat lange tijd als armetierig is bestempeld. Het hoogplateau van de Hunsrück bood de bewoners namelijk slechts een karig bestaan. Pal aan de oevers van de twee rivieren was het duidelijk beter toeven. Daar getuigen vakwerkhuizen, burchten en met wijngaarden bedekte hellingen van een rijk leven. En dat al eeuwenlang. Boven de oevers begon de wildernis: het ‘Siberië van Pruisen’ zoals de Hunsrück werd genoemd. Veel toeristisch vermaak is er op de ‘hoogvlakte’ ook niet, dat concentreert zich beneden aan de rivieroevers. Wel ongerepte natuur, met talloze kilometers bochtig asfalt erdoorheen. Ideaal terrein dus voor motorrijders,

Over de L165 rij ik het avontuur tegemoet. Abentheuer, zo heet een plaatsje op de landkaart en daar pas ik mijn route graag op aan. Tijdens het rijden constateer ik in de gauwigheid dat avontuur daar ter plaatse onder meer bestaat uit een forellenkwekerij, een Hare Krisjna-tempel, het luxe restaurant La Cachette en een gemeenschappelijke speelweide.
Waar het bos ophoudt, beginnen de bochten en kom ik het gesteente weer tegen. De B327 is de Hunsrück Höhenstrasse, bijgenaamd Straat van de Open Vertes, eind jaren dertig aangelegd op bevel van opperbaas van het Luftwaffe Herman Göring, als nazistische variant op de oude Keltische, Romeinse en Karolingische heerbanen. De Hunsrück is een verborgen juweel tussen de bekendere toerroutes langs Rijn en Moezel. De Romeinen hadden hier al hun villa’s, grafheuvels en wegen liggen.

Culinaire motortocht door Friesland

Versteende Concorde

De een verzamelt edelstenen, de ander motorfietsen. En weer een ander verzamelt vliegtuigen. Geen schaalmodelletjes, maar echte. Zoals Herr Junior die bij Hermeskeil een enorme verzameling vliegmachines openstelt voor het publiek. Direct langs de B327 ligt het privé-museum. Antonov, Boeing, Junckers, Mig, Lockhead en niet te vergeten een Fokker staan er luchtvaartgeschiedenis te zijn. Meest opvallende verschijning is een Franse Concorde die als versteend aan de grond staat.

Over de L164 kom ik weer door een dicht naaldbos, leuk voor de afwisseling. Ik pak nog even het afstekertje naar de het uitzichtspunt boven de skipiste van de Erbeskopf mee en dan knarsen de Pirelli’s alweer in het grind van Hotel Steuer. Op weg naar de garage en dan naar de eetzaal. Eens kijken of ze die roodbaars met edelsteen uit dat recept aan de muur serveren. Dat zou een waardige afsluiter zijn van deze Gouwe Ouwe Edelsteentoer.

Download de route Hunsrück, Duitsland