TankTasTocht #6: Over de Utrechtse Heuvelrug

Het mooie van tanktastochten vind ik dat ze je de werkelijkheid achter de werkelijkheid laten zien. Ik bedoel: hoe vaak jakkeren wij niet over de A1 bij Hoevelaken, in de stilzwijgende overtuiging dat het rond dat knooppunt een gekkenhuis is, druk en vol en niet het bezoeken waard.

Onzin. Bij Hoevelaken gebeurt niks, toer je door vriendelijk boerenland en is van haast, het unique selling point van de snelweg, niets te merken. Daar, in die buurt, beleefde ik zelfs mijn finest moment, in Zwartebroek, op het terras van dorpshuis De Belleman, met uitzicht op de plaatselijke Coop. Geen idee waarom, dat heb je soms.

TTT6 voert ons door de wijde omgeving van Hilversum maar voordat we deze plaats verlaten, doe ik een dringend beroep op mijn motorgenoten toch even door de Fabritiuslaan te rijden en anders wel door de Egelantierstraat of over de ’s-Gravesandelaan. Daar staan drie van de vijfentwintig scholen die ene Willem Dudok voor Hilversum ontwierp en nee, je weet niet wat je ziet. Neem die school in de Fabritiuslaan … het lijkt wel een grote boerenhoeve, zo warm en gezellig en vertrouwd ziet dit gebouw eruit. Tegelijkertijd is het van een onwerkelijke schoonheid.

Majestueus

Vanuit de immense villawijk, die Hilversum eigenlijk is, duiken we omlaag, het Utrechtse veenweidegebied in. Een totaal andere omgeving, open en weids en licht. Een beetje morsig ook, typisch zo’n gebied dat zich maar moet zien te handhaven in het geweld van almaar uitbreidende infrastructuur en verstedelijking. Onder Zeist begint het grote genieten als we eerst via de majestueuze Koelaan naar Bunnik ploffen en vervolgens op het Oostromsdijkje belanden, een magnifieke essenlaan.

Dit is wat je noemt monumentaal rijden. Ja, het leven is goed hier. Kan ook niet anders want we bevinden ons op de Stichtse Lustwarande, de zuidwestelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug en van oudsher de favoriete vestigingsplaats van de rijken. Onder hen bevond zich ook Wilhelm II, de laatste Duitse keizer. Na het verliezen van de Eerste Wereldoorlog trok hij zich terug op het inderhaast aangekochte Huis Doorn. En wat vertelt een suppoost? Dat die Wilhelm maar een vervelende vent was die er behagen in schepte anderen te pesten maar daar zelf absoluut niet tegen kon.

Kanon

Geen fijne jongen dus maar wat wil je, als telg uit een familie met Pruisische wortels – daar hadden ze een harde hand van opvoeden. Zo lezen we dat Frederik Wilhelm I van Pruisen van zijn zoon een échte soldaat wilde maken door hem elke ochtend te wekken met het afvuren van een kanon. Op zijn zesde kreeg het ventje een eigen regiment kinderen – kon ‘ie alvast leren drillen. En als hij bij koud weer handschoenen droeg, gaf zijn vader hem een pak slaag. Kijk, en dan gaat het natuurlijk een keer mis. Zo stierf het eerste kind van deze Frederik Wilhelm I door ‘een te dicht bij de wieg afgevuurd vreugdesalvo’ en het derde ‘nadat de zware kroningskroon die hem bij de doop werd opgezet, zijn schedeltje indrukte’.

Geheel opgefrist hernemen wij onze tocht en verlaten de Utrechtse Heuvelrug om via de Scherpenzeelseweg – kilometers door het bos – naar kip-country te rijden.

We bevinden ons hier hartje Biblebelt en in Scherpenzeel wordt duidelijk wat dat betekent. Het dorp telt wel zeven kerkgenootschappen en evenzovele kerkgebouwen waaronder heel grote, voor wel tweeduizend gelovigen. Daarnaast is er ook nog de groep thuislezers, mensen die het met zo goed als niemand eens zijn en hun geloof binnen de muren van het eigen huis praktiseren. Binnen die groep thuislezers worden dan weer minstens acht verschillende types onderscheiden – je houdt het niet voor mogelijk. En toch, op straat merk je niets van al die scherpslijperij, Scherpenzeel oogt gezellig en druk. Doet de pacificerende werking van de consumptiemaatschappij zich ook hier gelden?

Beeldschoon

We verlaten Scherpenzeel via de Renessersteeg, een magnifieke laan, kaarsrecht en omzoomd door hoge eiken. Later volgt de Moorsterweg – vier kilometer zwenken en zwieren door een stil landschap van afwisselend bos en bloeiende aardappelvelden. Lekker rijden, met deze kanttekening dat je niet helemaal los kunt gaan, daarvoor liggen er teveel verkeersdrempels. Verrassend: het gehucht Achterveld, voor ons een volslagen onbekende en kijk nu eens: één grote nieuwe villawijk. We groeien maar en groeien, straks zitten we allemaal bij elkaar op schoot.

Dat stelt echter nog niks voor vergeleken met Bunschoten-Spakenburg. Ooit was dat een klein gereformeerd oord, bestaande uit twee kernen, helemaal aan het eind van de Eempolder – hier kun je zien hoe plat Nederland eigenlijk is. Die twee kernen zijn inmiddels volledig aan elkaar gegroeid en om bij het hart te komen, de Oude Haven van Spakenburg, moet je je echt door de ene na de andere villawijk heen worstelen. Het houdt niet op maar … eenmaal in het hart kijk je je ogen uit. Beeldschoon, dat is het daar rond ’t Spui, met zijn bruine vloot van botters en dan die nog intacte werf. Het verzoent me met wat er verder allemaal misgaat met de wereld.

Schoonheid, daar gaat het om. Dat liet Dudok ons ook zien!

Download hier de route: