Ardennen en Alpen. Op weg daarheen liggen in Nederland ook bergen. Daarmee bedoelen we niet de Pietersberg enzo, want die zijn in feite uitlopers van buitenlandse bergen. We hebben het over plaatsen met ‘bergen’ in de naam. Die leveren waypoints op voor een verrassende motorroute door Nederland. Rij mee van Bergen op Zoom naar Bergen aan Zee.
Fotografie: Michiel van Dam
Het is maar goed dat we in Bergen op Zoom een nachtje blijven slapen. Want dat blijkt een stadje te zijn dat zeker de moeite van het bekijken waard is. Hier steken geen rafelige bergpieken in de hemel, maar keurig gerestaureerde middeleeuwse gevels. Op de Grote Markt rijst achter een rijtje huisjes de torenspits van de Sint-Gertrudiskerk op. Elk jaar met carnaval wordt de toren daarvan opgeleukt met een mombakkes en andere feestversiering. Om de hoek ligt het rijk gedecoreerde Markiezenhof mooi te zijn. Weer een stukje verder staat de oude Gevangenpoort de herinnering aan een stadswal levend te houden. En dan heeft dit Bergen nog resten van een Verborgen Vesting ondergronds en het meest intacte fort van de Zuiderwaterlinie bovengronds.
TankTasTocht #1 VOC vs. Hanze: Oost of west. Wie is de beste?
Ten noorden van Bergen op Zoom komen we bij een ander deel van die sliert verdedigingswerken. In Halsteren rijzen de aarden wallen van Fort de Roovere uit de bodem omhoog. Ook dit monument uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog is netjes gerestaureerd. Veel van dergelijke verdedigingswerken maakten gebruik van de natuurlijke gesteldheid van het terrein. Zoals de Brabantse Wal, een zandplateau dat zich in het uiterste westen van de provincie Noord-Brabant uitstrekt van de Belgische grens in het zuiden tot aan Steenbergen in het noorden. Het glooiende terrein van de Brabantse Wal klimt bij Woensdrecht tot wel twintig meter boven zeeniveau en dat levert voor Nederlandse begrippen fraaie vergezichten op. Na het klimmen gaat het landschap weer over in de wateren van de Zeeuwse delta en de uitgestrekte polders rond Steenbergen.
Tsjernobyl
‘In the Dutch Mountains’. Gaat dat liedje van The Nits niet over de witte wolken in de blauwe hemel boven het groene land? Dat beeld is al eeuwen geleden vastgelegd op schildersdoek door de Hollandse Meesters, die daarmee onze wolkenluchten net zo beroemd maakten als de Italiaanse, Zwitserse en Franse berglandschappen. Een tweede betekenis van de Dutch Mountains wordt door de rijwind ingefloten als we over de hoge, smalle en bochtige dijken rijden. Maar natuurlijk! Dit zijn onze hoogsteigen bergwegen, zoals dat hoort in Nederland niet door de natuur gemaakt, maar door de mens zelf opgeworpen.
Zevenbergen, Zevenbergschen hoek, Wagenberg en de Bergsepolder tussen Drimmelen en Geertruidenberg rollen voorbij. In Geertruidenberg verheffen zich eveneens aarden wallen rond een gracht. Deze mini-bergen zijn, net als Fort De Roovere bij Halsteren, door mensenhand opgeworpen als fortificatie. Boven de groene bulten steekt surreëel een joekel van een toren uit. De Amercentrale doet onwillekeurig aan Tsjernobyl denken.
Over Rusland gesproken. Vroeger hadden we de Boterberg in Nederland, waar we zo snel mogelijk vanaf wilden. Voor ’n dubbeltje, toen nog tien cent van de gulden, per kilo werd de boter naar Rusland verscheept, toen nog deel van de Sovjet-Unie. Daarmee waren wij weer van die zuivelse horizonvervuiling af. Langs de weg worden nu aardappels, groenten, fruit en eieren te koop aangeboden. Zou dat ook zijn om te voorkomen dat we ook met bergen van dat spul zitten opgescheept?
Minuscule molshoop
Zit er hier en daar een verhoging in de route? Da’s dan waarschijnlijk de aanloop en afrol van een brug, over ’n snelweg of over water. Hoger gaat het niet in dit deel van Nederland. Maar bruggen bieden een fraai uitzicht op de Bergsche Maas en de Merwede. Hoog en machtig. Wat kabelbanen, gondels en skiliften zijn voor bergtoeristen, zijn pontjes voor motorrijders in Nederland. Veerboot Zilverstad brengt ons van de Alblasserwaard naar de Krimpenerwaard. Man en motor samen voor 2,10 euro, daar rij je toch niet voor om?
Op weg naar Bergambacht komen we over de Lekdijk door Schoonhoven. Bekend om het zilverwerk. Het is een gemoedelijk plaatsje, met een mooie gracht en de gemoedelijkheid zet zich voort richting Bergambacht, slingerend op de dijkweg langs de Lek. De volgende ‘bergketen’ in de route wordt gevormd door het dijkweggetje naar Bovenberg. We produceren hier geen Emmentaler, Appenzeller, Gruyère of andere Alpenkaas. Maar ook in Nederland worden smakelijke kazen gemaakt. Die koeien in de weilanden onder de dijkwegen leveren de grondstoffen voor die overheerlijke boerenkazen zoals de Stolwijker.
Een ander voordeel van die overnachting in Bergen op Zoom: doordat we vroeg, fris en fruitig aan onze bergentocht begonnen, komen we niet in tijdsnood. Want onze bergenroute is mooi, maar neemt wel wat tijd in beslag. En we willen onderweg ook nog wel eens uit het zadel. Om te tanken, een hapje en een drankje te doen, of voor een pauze bij een bezienswaardigheid. Zoals het kasteel in Montfoort. In 1672 namen Franse troepen het stadje in. Willem III wist ze er weer uit te knikkeren, maar de Fransozen bliezen eerst nog wel even het kasteel op voordat ze er met de staart tussen de benen vandoor gingen. Alleen het poortgebouw met de ommuurde voorburcht bleef staan, daar zit nu een restaurant in.
Muiderberg heeft geen slot. Geen Muiderslot. Muiderberg heeft ook geen berg.Wel ‘n heuveltje op de Brink. Een minuscule molshoop, die echt de naam berg niet mag dragen. Muiderberg heeft ook een zwerfkei bij de Brink. Maar ook die telt niet mee als noemenswaardige verhoging in het landschap. De weg stijgt licht richting Zeedijk, maar daar mogen wij als gemotoriseerde tweewielers geen gebruik van maken. Via wat sluip- en omwegen weten we toch bij Muiden te komen, voor zicht op de bulten in het landschap daar, opnieuw historisch verantwoorde verdedigingswallen, waar het Muiderslot fotogeniek achter oprijst.
Oudste godshuis
Langs Vecht hier en daar hoekige klompen in het landschap, bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. Verder is het vredig op het land en aan het water, waarin zich fraaie buitenhuizen spiegelen. Tegenover Weesp passeren we het Naardermeer. Het oudste beschermde natuurgebied van Nederland, zo meldt een bordje van Natuurmonumenten. Maar het meer ziet er eerder uit als een heidelandschap, die indruk wordt nog versterkt door een aantal zwerfdennen zoals die op de Veluwe staan op fortheuvel Uitermeer. In de Gooi- en Vechtstreek kruipen cultuur en natuur oergezellig tegen elkaar aan. Naast de Gooise matras liggen brinkdorpen, vestingen, statige landhuizen, bossen en heidevelden, plassen en meren. Dat alles verbonden met kronkelige waterwegen, waar de streek zijn naam aan dankt, waar weer fijne weggetjes langs slingeren.
GPS-tocht Gelderland: heuvelachtige heidevelden en eeuwenoude bossen
Het uitzicht blijft onveranderd Nederlands. Wolken als witte bergtoppen, groene weilanden en blauw water. Nederhorst den Berg ligt op een reep land tussen de Vecht en de Spiegelplas. Er is een vermaard opleidingsinstituut en er staan zomaar twee fraaie kerktorens. De Willibrodkerk is in de twaalfde eeuw op een heuveltje gebouwd en is daarmee het oudste godshuis van de Gooi- en Vechtstreek. Die kerkheuvel leverde Nederhorst den Berg het tweede deel van zijn naam op. En ‘horst’ is een oud woord voor ‘met bomen begroeide hoogte’.
Het witte gebouw met trapgevel onder de kerk was in gebruik als school. Hier woonde ook het schoolhoofd en de veldwachter en er was een cel voor boeven en dronkenlappen. Maar we hoeven geen angst te hebben voor openbaar liederlijk gedrag. De Bergers, zoals inwoners van gedragen zich allen als nette mensen. We kunnen dus met een gerust hart de motor even parkeren. Bakkerij ‘De 7 Heerlijkheden’ heeft warme koffie en heerlijke gebakjes die we in het zonnetje op het bakkerijterras kunnen genieten. Of we er een kussentje bij blieven, om op te zitten? Nee, dank u mevrouw, een bakje koffie, een Bergs schuitje en het zonnetje zijn voor ons heerlijk genoeg.
Zilte lucht
Bij Muiderberg zwaaien rijders af, die met onze Dutch Mountains-toer achter de rug nog wat kilometers naar huis voor de boeg hebben. Diehards of Noord-Hollandse motorrijders trotseren nog de verkeersdrukte rond Amsterdam en zetten hun kompas op de kustplaats Bergen aan Zee. Via Haveneiland-Oost en Steigereiland blijft die drukte trouwens best binnen de perken. Ook Noord-Holland biedt weer een keur aan oude smalle dijkweggetjes, waarin de bochten niet ontbreken.
Zoals alpinisten de bergtop naderen wij ons doel. Als er zilte zeelucht in de helm waait rijden we door de bergketen van zandduinen, vanaf Bergen Binnen over een met bomen versierde weg. Oké. Bergen aan Zee heeft geen Verborgen Vesting, geen Grote Markt, geen Markiezenhof. Maar dit Bergen heeft de Zee! En dat telt zeker voor twee.
Overnachten
In het centrum van Bergen op Zoom, op loopafstand van de Verborgen Vesting, de Grote Markt en de Markiezenhof overnachtten we in www.hotel-olddutch.nl.
Download de route
Met mijn zwager heb ik de route gereden tot na Rotterdam, toen zijn we ermee opgehouden. Een route van die lengte hadden we met meer doorrij stukken verwacht, maar we troffen juist veel stukken bebouwde kom. Dat was niet zoals we verwacht hadden. We houden beiden van langere routes en dan lekker doorgaan, daarmee bedoel ik niet keihard rijden. Lang was de route wel, maar doorgaan viel ons tegen. Misschien dat een ander type motorrijder het wel weet te waarderen.
Groeten Bram