TankTasTocht #5: Langs de Brabantse Wal

UPDATE: De route is nu nagereden en is in dit artikel geplaatst.

Waarom weet ik niet. Maar er zijn streken die me totaal niet trekken. Dus toen het hoofdkwartier met TankTasTocht vijf aan kwam zetten, dacht ik: ‘Noordwest-Brabant… loop heen!’ Want wat moet je ermee, met Klundert en Rucphen en Zundert? Niks te doen toch, en landschappelijk… geen idee hoe het daar uitziet. Maar veel soeps kan het niet wezen. Ik heb er nog nooit iemand over gehoord.

Kijk, en op zo’n moment komt de grote dichter J.C. Bloem om de hoek kijken. ‘Alles is veel voor wie niet veel verwacht’, schreef hij in zijn beroemde gedicht De Dapperstraat. En verdomd als het niet waar is. Grootste verrassing is wel de abrupte overgang van de Brabantse zandgronden naar de zeekleigebieden. Het ene moment rijd je door de bossen, het andere moment stuiter je van de Brabantse Wal zo de polders binnen met, jawel, het ene fijne dijkje na het andere.

En er is meer. Zo maken wij kennis met Steenbergen en Zevenbergen – nu opgeslokt door de polders maar ooit bloeiende handelssteden en dat verleden proef je, aan de Kaaistraat en het Haveneind en de Noordwal. Rijden we over de Koeveringsedijk en de Stadsedijk en de Hoge Zeedijk; ja, ooit drongen de zeearmen tot hier door. Scoren we bij snackbar Moerdijk, aan de Wethouder Mattheestraat, een frietje met kroket. En herinneren ons opnieuw De Dapperstraat van J.C. Bloem:

Dit heb ik bij mijzelven overdacht
Verregend, op een miezerigen morgen
Domweg gelukkig, in de Dapperstraat

Waanzinnig

We pakken de draad op in Zundert, zoals bekend de geboorteplaats van Vincent van Gogh, maar onze interesse geldt toch vooral De Scooter. Onder die naam beheert de oude Cor van Seters een particuliere verzameling tweewielers. Het zijn met name Lambretta’s, maar hij heeft ook een paar Heinkels staan, een Florett met zo’n knots van een koplamp en, waanzinnig apparaat, de Honda Stream.

TankTasTocht #4: Door de Drentse veenkoloniën

Allemaal prachtig natuurlijk, vooral die Stream met zijn kantelbare voortrein. Maar wat heeft-ie toch met Lambretta? Cor, een man met veel gevoel voor techniek: ‘Die zijn niet kapot te krijgen. Op dit moment rijden ze er nóg races op.’ Eh… pardon… niet kapot te krijgen, Cor? Het is Italiaans… ‘Ja, maar Lambretta heeft Duitse kwaliteit. Alleen de ontsteking deugde niet. Die heb ik zelf daarom omgebouwd naar elektrisch. Maar verder… Lambretta is nog steeds mijn grote liefde.’ Zelf val ik als een blok voor een roze ISO uit de jaren vijftig, met het reservewiel horizontaal achterop. Een draak van een apparaat, er komt geen eind aan.

Vanaf Cors tweewielermuseum aan de Heischoorstraat rijden we zo de bossen in – daar hebben ze er hier veel van. Fluitenkruid in de berm, lammetjes in het gras en, o ja, een nieuwe soort die je steeds meer ziet: mannetje en vrouwtje, allebei op een elektrische fiets, bij voorkeur van hetzelfde model en met spiegel. Erger nog, ik zag zelfs een paar in dezelfde kleding. Tegen die tijd mag je mij overhoop schieten!

Dubbeltje

Natuurlijk ook even geprobeerd het hart van Roosendaal te bereiken, maar alle mensen, wat hebben ze dat goed verstopt. Het is één aaneenschakeling van nieuwbouwwijken, van puntdaken en voortuintjes en woonerven, geen doorkomen aan. Nee, dan Bergen op Zoom, met zijn Markiezenhof en zijn Paradeplaats en zijn Grote Markt. Echt oude luister. We bereiken het via de Rietgoorsestraat en de Westelaarsestraat – fijne bochtige wegen met goed overzicht, waardoor we flink door kunnen stampen. De Heerlesebaan, nog zo’n mooi stukkie.

Maar dan. Terwijl we over de Schansbaan zoeven, met links langzaam oplopend bos, duikt rechts ineens een totaal ander landschap op. Voor we het weten, hebben we de intimiteit van de Brabantse zandgronden verruild voor de openheid van het zeekleigebied. De eerste die we er tegenkomen, is een gele kwikstaart. Ja, vergeef me, maar die gele buik spatte zo in mijn gezicht dat ik hem wel moest waarnemen. Weids en verlaten is het hier, aan de Glymesweg en de Rubeerdijk en de Zeeweg, licht ook en zo plat als een dubbeltje.

Binnen de kortste keren laveren we over smalle dijken naar de torenspits van Steenbergen, nooit geweest en de eerste van een paar verrassingen. De grootste is misschien wel Willemstad, ooit begonnen als een gehucht van waaruit de omgeving werd ingepolderd, later door Willem van Oranje tot vesting veranderd in zijn strijd tegen de Spanjool. Het blijft wonderlijk om te zien hoeveel schoonheid het krijgsbedrijf soms oplevert. De Koepelkerk, het Mauritshuis, het Arsenaal en dan dat haventje, aan het eind van de Voorstraat. Denk de witte schimmel weg (lees al die pleziervaartuigen) en het volmaakte is nabij.

Levensgevaarlijk

Nu schreef ik al dat het wemelt van de fijne dijkjes, daar in het noordwesten van Brabant. Maar één wil ik apart noemen en dat is de Koekoeksedijk langs de Roode Vaart bij Zevenbergen. Het is twee kilometer rijden in de schaduw van volledig uitgegroeide essen en werkelijk, zoiets imposants kom je zelden tegen. Eén probleem: de bomen lijden aan de essentaksterfte wat erop neerkomt dat bij een beetje wind de takken uit de kroon van de bomen breken – levensgevaarlijk. En dus dreigt de Koekoeksedijk (net als de Landekensdijk in de buurt) te worden ontdaan van zijn essen en daarmee van zijn majestueuze decor.

Na de iepziekte van twintig jaar geleden en de kastanjebloedingsziekte van tien jaar geleden is dit de derde epidemie die onze bomen treft. Zou er iets aan de hand kunnen zijn?

Tekst Paul Vreuls