De Havenstedetroute laat je kennismaken met schilderachtige steden langs de IJsselmeerkust. De route voert door het gevarieerde Friese landschap. Het gebied in de driehoek Bolsward, Makkum en Harlingen behoort tot de Greidhoek, een weidegebied met eeuwenoude terpdorpjes. Meren, bossen en kliffen bepalen het aanzien van het zuidelijk deel van de route. Het merengebied behoort tot het Lage Midden: een beneden de zeespiegel liggende ‘inzinking’ in het Friese landschap. De bossen in de omgeving van Balk liggen in Gaasterland. De ‘gaasten’ (hoogten in het Fries) ontstonden in de ijstijd, toen het landijs het gebied omhoogstuwde. Opmerkelijk langs de kust zijn de ‘kliffen’. Deze zijn ontstaan in de tijd dat het IJsselmeer nog Zuiderzee was. Die zee kon toen aardig tekeergaan en sloeg hele stukken van de kust af. Twee fraaie voorbeelden zijn de Oudemirdumer Klif en de Roode Klif.
