Oké, oké, als het donker wordt, zie je een stuk minder. Maar je krijgt er rustige wegen voor terug. En als het meezit kun je ’s avonds en ’s nachts juist meer zien. Sterren, planeten, nachtwolken en zelfs het noorderlicht. En dat allemaal gewoon in Nederland. Als je op de juiste plek bent.
Jan Dirk Onrust
Verdorie, we hebben al geen bergen en wilde rivieren en dan moeten de meeste Nederlanders het thuis ook nog eens zonder sterrenhemel stellen. Zelfs tijdens de helderste nachten. De oorzaak is met name de lichtvervuiling van industrie, steden, kassenteelt en wegen. Als je in de Randstad ’s avonds naar boven kijkt, kun je hooguit een paar handenvol sterren zien. Maar zit je ver weg van de stedelijke drukte, dan kunnen het er op dezelfde avond duizenden zijn. Sterrenbeelden komen tevoorschijn en met wat mazzel zie je Jupiter en Venus met het blote oog. Of zelfs Mars en Saturnus. Dat geeft toch een heel ander gevoel. Je tuft niet over zomaar een boerenlandweggetje, maar door het zonnestelsel en het heelal. Grote zorgen lijken dan ineens een stuk kleiner.
Pikdonker en kraakhelder
Uiteraard moet je daarvoor op de helderste plekken zijn. En Nederland zou Nederland niet zijn als ambtenaren die niet in kaart hadden gebracht.
De grootste helderheid vind je logischerwijs op de Waddeneilanden. Maar ook de Veluwe heeft een aantal plekken waar het ’s nachts pikdonker oftewel kraakhelder kan zijn. Met een prachtige route van ruim tweehonderd kilometer hebben we die met elkaar verbonden. Zo hebben we een extra TankTasTocht (TTT) gemaakt. En ook nog eentje die meer bijzonder is dan alle voorgaande TTT’s.
Sterrenroute
De route begint in Elburg en loopt via het donkerste deel van de voormalige Zuiderzee over oude wegen langs Oldebroek, Heerde, Nunspeet, Vierhouten, Apeldoorn, Otterlo, Zutphen naar eindpunt Wesepe in Overijssel. Als je sterren wilt kijken, let je niet alleen op de weersverwachting, maar ook op de maanstand. De meeste sterren zien je bij nieuwe maan, de minste bij volle maan.
Lunatic of romanticus
Rijden bij volle maan heeft overigens wel wat, want ook die is op de Veluwe helderder dan in het westen van het land. De contouren van het landschap zijn als donkere gestalten nog vrij goed zichtbaar. Maar je loopt natuurlijk wel het risico dat je rond middernacht in een weerwolf verandert. Of krankzinnig wordt: in het woord lunatisme zit niet voor niets het Latijnse woord voor maan. Anderzijds: je moet natuurlijk wel een beetje een lunatic zijn om midden in de nacht over stille wegen te gaan rijden. Of gewoon een romanticus.
Een flink deel van de rit gaat door de schemer
In het eerste deel van de route, tot vlak voor Apeldoorn, zitten enkele bosweggetjes die tot aan zonsondergang toegankelijk zijn. Op tijd vertrekken dus of een alternatieve weg nemen.
Schemer
Een flink deel van de rit gaat dus door de schemer. En dat biedt niet alleen kans op een prachtige zonsondergang, maar ook op een fenomeen dat deze zomer ongebruikelijk vaak te zien was: noctilucent oftewel nachtwolken. Nachtwolken zijn dunne wolken die zich op veel grotere hoogte dan gewone wolken bevinden; rond de tachtig kilometer boven het aardoppervlak. Wanneer de zon achter de horizon is verdwenen, worden deze wolken nog enige tijd vanonder belicht. Extra bijzonder is dat ze vaak een ribbelpatroon hebben en dat die ribbels elkaar zelfs kunnen kruisen. De wolken bevinden zich op een hoogte waar het kan stormen met snelheden tot wel zevenhonderd kilometer per uur. De snelle bewegingen die de wolken maken doen een klein beetje denken aan het noorderlicht, maar dat is een heel ander fenomeen.
Nachtwolken waren zeldzaam, maar komen tegenwoordig vaker voor. De meeste kans om ze te zien heb je in juni, maar aan het eind van de zomer kunnen ze ook verschijnen, maar wel korter. En je moet naar het noordwesten kijken.
Noorderlicht
In september zijn de nachten weer donker genoeg om een kansje te maken op het meest spectaculaire hemelse fenomeen: het noorderlicht. Dit verschijnsel hoort vooral thuis in het hoge noorden, maar bij extreme uitbarstingen van elektrisch geladen deeltjes van de zon, kan het zelfs tot aan de Pyreneeën reiken. Dat is bijzonder zeldzaam. In Nederland wordt het heel soms waargenomen in het noorden van ons land. Toch komt het vaker voor dan we denken. Het is dan echter zo zwak dat je het met het blote oog niet of nauwelijks ziet. Maar een camera met statief en een sluitertijd van dertig seconden of langer doet soms wonderen. Toen we twee jaar geleden in Schotland op goed geluk een foto maakten van een uiterst flauw licht, kwam het groene lichtgordijn (geel of rood kan ook) toch echt heel duidelijk tevoorschijn. Ook hier geldt weer dat je op een kraakheldere plek moet zijn zonder lichtvervuiling. Die biedt de Veluwe, dus je weet nooit. En anders kun je de route altijd nog overdag rijden. Dan is ook een prachtig en hoef je niet naar boven te kijken.
DOWNLOAD DE ROUTE (TRACK, ROUTE, ITN)
[sgpx gpx=”/wp-content/uploads/gpx/TRK-Schemerrit_2019.GPX”]
